nieuws

Teruglezen: Eén van de laatste interviews met Jules Deelder

Dichter en performer Jules Deelder is in de nacht van woensdag op donderdag overleden. Rijnmondpresentator Roland Vonk zocht de nachtburgemeester van Rotterdam voor zijn 75e verjaardag, een maand geleden, thuis op en sprak met hem over scheppingsdrang, de tijd, zijn drugsgebruik, een veranderende wereld en leven na de dood.
Onderstaand verhaal is op 23 november gepubliceerd op Rijnmond.nl. Het staat zodoende in de tegenwoordige tijd geschreven. Dit is een van de laatste interviews van Deelder geweest.
Lees meer: Rotterdamse nachtburgemeester Jules Deelder overleden

Jules Deelder wordt 75 jaar: 'Ik ben er nog, dat kan ik niet ontkennen'

Rotterdams meest opvallende en tegendraadse verschijning leeft nog steeds voornamelijk 's nachts, maar op pad gaat hij niet meer zoveel. "Aanvankelijk denk je dat je iets mist, maar dan ontdek je dat je niks mist. Overal waar je nu komt, klinkt dat domme gebonk. Het is overal die teringherrie."

Verzet

Nu zit hij graag bij een schemerlampje in het half duister tussen de rommel in de kelder van zijn nieuwe huis. "Alsof je in het verzet zit tegen de bovenwereld. Ik kan me goed afsluiten, maar je kan niet buiten de medemens."
Deelder wordt ouder, dat merkt hij zelf ook. "Ik ben wel eens een dag kwijt. Dan denk ik: shit, het is toch donderdag, maar dan blijkt het al zaterdag te zijn."
Hij treedt nog altijd op en wil dat blijven doen tot hij er, het liefst op het podium, dood bij neervalt.
"Als je niks doet, dan ben je er eigenlijk niet." Tegenwoordig laat hij zich rijden. "Ik rijd geen auto meer, de lol is eraf. Je kan niet lekker doorrijden." Dat zijn rijbewijs is verlopen, speelt ook mee.

'Een leven zonder speed, is het leven niet'

Dat hij nog steeds leeft, verbaast Deelder zelf ook. "Volgens het boekje had ik allang op het houten jassenpark moeten liggen." De dichter heeft er nooit een geheim van gemaakt graag en met regelmaat speed te gebruiken.
"Het is een vorm van discipline. Je leeft bij de gratie van je gewoonte. Ik gebruik aanzienlijk minder dan ik ooit deed", vertelt Deelder. "Ik vind er geen tering aan zonder. Het leven zonder speed, is het leven niet."
De dichter heeft ooit nog geprobeerd om drugs op doktersvoorschrift te krijgen, maar naar eigen zeggen zei de dokter hem dat hij Deelder liever dood had dan dat hij hem drugs voorschreef. "Drie maanden later was 'ie zelf de pijp uit", lacht Deelder.
De drang om iets te scheppen heeft er altijd in gezeten en zit er nog altijd in. "Dat uit zich in verschillende vormen en het kan mij niet verrotten hoe", zegt Deelder. "Vroeger zeiden ze altijd: jij wil opvallen. Nee ik wílde niet opvallen, ik viel op."
Hij wist al vroeg wat hij wilde en heeft daar nooit over hoeven twijfelen. Op 14-jarige leeftijd liet hij visitekaartjes drukken met 'Jules Deelder - dichter'. "Dan stond het zwart op wit. Ik heb me altijd bevoorrecht gevoeld dat ik nooit met mijn ziel onder mijn arm heb gelopen."

Leven is een risico

Waar verdient Deelder tegenwoordig aan? "Ik weet het eigenlijk zelf ook niet. Ik denk soms ook wel: waar heb ik al die jaren het geld vandaan gehaald? Je moet inzien dat het leven een risico is. Alles is erop gericht om al het risico uit te sluiten, met verzekeringen enzo, maar je moet wel in het diepe springen."
Toen Deelder met zijn band nog langs de theaters toerde, trad hij elke week op, vertelt hij. "Het geld kwam met scheppen binnen, maar werd met grotere scheppen weer over de andere schouder gegooid. Wat heb je eraan om het op te hopen? Het is het leukste als je het uitgeeft, toch?"
Dat de dood dichterbij komt houdt Deelder niet in het bijzonder bezig. "Dat weet je. Iedere tik van de klok, je loopt met je eigen stervensuur om je pols, bij wijze van spreken. Toch vind ik een mooi horloge ook niet weg", voegt hij er lachend aan toe.

Gelul in de ruimte

Schrijven doet Deelder nog altijd op een typemachine. En niet alleen omdat hij op de computer vergeet om teksten na het typen ook op te slaan. "Het zegt mij niks, dat gestaar naar zo'n schermpje."
Hij heeft ook geen mobiele telefoon. "Ik heb altijd reserves gehad tegen mobiele telefoons. Het is een soort plaag, een inbreuk. Ik wil helemaal niet permanente bereikbaar zijn. Iets belangrijks komt toch wel terecht. Er is altijd gedoe met die telefoon, voor 99 procent is het gelul in de ruimte.

Leven na de dood

"Ik heb wel altijd het gevoel gehad dat iedereen doodgaat behalve ik." Is er leven na de dood? "Ja, hier. Als ik doodga, leef jij door. Dat is ook leven na de dood, maar zo wordt het nooit gezien."
"Laatst was m'n zus hier nog, die is acht jaar ouder dan ik. Ik ben nog steeds haar kleine broertje. Je perceptie van tijd verandert naar mate je ouder wordt", begint Deelder filosofisch. "Het heeft te maken met onveranderlijke beweging. Dat is het enige constante in het heelal: verandering, beweging."
Veel van dit soort wijsheden zijn door de jaren heen al gevangen in Deelders gedichten. Dat maakt het soms lastig om nog iets nieuws te bedenken. "Op een gegeven moment denk wel: ja Jezus, waar moet het nou weer over gaan? Ik ben nu weer een beetje op gang aan het komen, dan is het maar hopen dat het wat wordt."
De verjaardag van Jules Deelder wordt zondagavond uitgebreid gevierd in De Doelen.
Het hele interview uit Archief Rijnmond van Roland Vonk kan je hierboven luisteren.

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl