nieuws
De Reportagedienst: Rotterdams radiostation tijdens de bevrijding
22 april 2020, 08:10 • 3 minuten leestijd
Unieke radio-opnames laten horen hoe het er in Rotterdam kort na de bevrijding aan toe ging. Het is het geluid van de Reportagedienst, een Rotterdams radiostation dat maar een paar dagen heeft bestaan.
“Een zee van Oranje”, zei verslaggever Koos Groeneveld van de Reportagedienst op 8 mei toen hij verslag deed op de Coolsingel. Op de achtergrond zongen de mensen het Wilhelmus. Op die dag kwam burgemeester Oud terug op het stadhuis nadat Rotterdam drieënhalf jaar een NSB-burgemeester had gehad en reden de geallieerden over de Coolsingel.
De opnames van de Reportagedienst zijn uit het Stadsarchief Rotterdam gehaald door de Barendrechtse verzamelaar en restaurateur van oud filmmateriaal Bas Romeijn. "Ik heb al die fragmenten opgevraagd en ben gaan luisteren. Al gauw kwam ik tot de ontdekking dat het een volledig zelfstandig radiostation is geweest", vertelt Romeijn. Met het materiaal maakte hij een speciaal programma voor zijn eigen website.
Illegaal
Al tijdens de bezetting hadden leden van de LKP (verzetsorganisatie Landelijke Knokploegen) illegaal een zender en opnameapparatuur gebouwd. Met deze spullen werd na de bevrijding de Reportagedienst opgezet. De verslaggever van de Reportagedienst maakte op verschillende plekken in Rotterdam reportages die werden uitgezonden op 301 meter.
Ook was Koos Groeneveld met zijn reportagewagen op de Heemraadssingel. Canadezen werden daar luidt toegejuicht door de Rotterdammers. Aan de Heemraadssingel zat tijdens de bezetting het hoofdkwartier van de Duitse Sicherheitsdienst. Groeneveld beschreef het gehavende pand na een Engels bombardement: "Dat was nogal raak." De verslaggever trof er een speler van Feijenoord, die met de razzia van 10 en 11 november 1944 was weggevoerd uit Rotterdam. Lees meer:
Voetballer Joop van der Heide was één van de eerste die terug was in Rotterdam. Hij vertelde aan Groeneveld dat hij gevlucht was en zich had aangesloten bij het Canadese leger. Met de Canadezen kwam hij aan op de Coolsingel.
Op 12 mei was de Reportagedienst op Rotterdam-Feijenoord. Burgemeester Oud gaf er een toespraak op het Afrikaanderplein. Oud refereerde aan de laatste keer dat hij de Maasbruggen over was gegaan naar Zuid. Dat was met de Grüne Polizei die hem hadden opgepakt als gijzelaar.
De Duitse bezetter hield prominente Nederlanders vast als gijzelaar. Als de Duitsers een actie van het verzet wilden vergelden, dan werden er gijzelaars geëxecuteerd. Ze werden vastgehouden in Sint Michielsgestel. Oud zei in zijn toespraak dat hij ‘gelukkiger was dan andere Rotterdammers’, daarmee doelde hij op Willem Ruys, Chris Bennekers en Robert Baelde die op 15 augustus 1942 zijn doodgeschoten bij zo'n wraakactie van de Duitsers. Lees meer: Mislukte aanslag van het verzet met grote gevolgen Er zijn maar van een paar dagen geluidsopnames van de Reportagedienst gevonden. In één van de fragmenten vertelde één van de initiatiefnemers dat de zender werd gebouwd in opdracht van het Militair Gezag. "Dat is niet logisch, want de zender is gebouwd in 1943 en het Militair Gezag is opgericht in september 1944", weet Bas Romeijn.
De zender werd in de illegaliteit gebouwd en is al die tijd voor de Duitsers verborgen gebleven. De initiatiefnemers wilden kort na de bevrijding nog niet te veel prijsgeven, zo lijkt het. Verslaggever Koos Groeneveld kondigde steeds aan dat hij "van de Reportagedienst van de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten" was. De Binnenlandse Strijdkrachten bestonden uit verschillende verzetsgroepen die waren samengevoegd. Prins Bernhard was bevelhebber.
De Reportagedienst was erbij in een bijzondere tijd in Rotterdam. Bas Romeijn: "Dat je merkt hoe spontaan en geïmproviseerd het allemaal gebeurde. Je hoort het gezang, je hoort met hossen, het was echt ineens plotseling feest."
