Maker deepfake-video vermoorde Sedar Soares: 'Laatste keer dat familie met al deze mensen samen was, was op begrafenis'

Zo'n acht maanden geleden werd De Jong benaderd door het coldcaseteam van de politie. Hij kreeg de even simpele als moeilijke vraag of hij dergelijke animatiebeelden kon maken van Sedar. Vanzelfsprekend was dat echter niet, legt De Jong uit. "Met name omdat er slechts twee, drie redelijk goede foto's waren die we daarvoor konden gebruiken. Voor een goede deepfake zijn normaal gesproken toch wel zo'n 6 duizend haarscherpe beelden nodig. Los van de ethische vraag, was dat eigenlijk de grootste uitdaging."

Het was uiteindelijk 'een enorme klus', vertelt De Jong, maar het is gelukt. "We hebben voor deze zaak alles geprobeerd eruit te halen wat erin zit." Daarbij werden ook familie en vrienden benaderd. Vooral het contact met de familie van Sedar vond De Jong spannend.

"Het was een hele koude avond toen we gingen draaien. Ik was benieuwd hoe de moeder en zus gingen reageren. Hoeveel kun je vragen van die mensen? Het was natuurlijk emotioneel. De laatste keer dat de familie met al deze mensen samen was, was op de begrafenis. Het was voor hun een hele zware avond, dat voelde je aan alles."

In het filmpje van de politie roept Sedar, lopend over het voetbalveld te midden van familie en vrienden, getuigen op om zich te melden. Dat doet hij samen met zijn zus, die het grootste deel van de tekst heeft ingesproken. Er werd voor een voetbalveld gekozen, omdat Sedar bekend stond als een groot voetballiefhebber. "Hij werd ook gescout door Feyenoord", zegt De Jong. "Voetbal liep als een rode draad door zijn leven, dus het was evident dat dit op een voetbalveld moest gebeuren."

De reacties zijn overwegend positief, concludeert De Jong. "Het is natuurlijk best spraakmakend wat we hier gedaan hebben: iemand tot leven wekken die vermoord is. Maar ik moet zeggen dat wat ik op deze drukke dag allemaal meekrijg, heel positief is." En zonder resultaat is het niet: maandagmiddag werd bekend dat de politie een tiental tips heeft ontvangen, mede naar aanleiding van het tonen van de beelden. "Dat is uiteindelijk natuurlijk het grotere doel. Daar doen we dit voor."

Voor zover bekend is het voor het eerst dat deepfake-technologie wordt ingezet bij een getuigenoproep. In december vorig jaar werd een hologram - een driedimensionale afbeelding - ingezet als opsporingsmiddel in de zoektocht naar een verkrachter die in 2010 in Schiedam en Vlaardingen meermaals toesloeg.

De '3D-dader' werd destijds gemaakt door het Expert Team Visualisatie en Reconstructie dat onderdeel uitmaakt van de politie. Het hologram werd eind vorig jaar getoond aan winkelend publiek bij twee winkelcentra in Schiedam en Vlaardingen.

Het coldcaseteam van de Rotterdamse politie hoopt nu opnieuw succesvol te zijn. Eerder boekte het succes in enkele spraakmakende zaken die lange tijd onopgelost bleven. De meest recente successen zijn het oplossen van de kofferbakmoord op Caroline van Toledo en de zogeheten prostitutiemoorden.

Of de politie vaker gebruik wil maken van de deepfake-techniek bij het oplossen van misdrijven, weet De Jong nog niet. "Dat zou zomaar kunnen", zegt hij. "Zeker als blijkt dat dit werkt. Maar uiteindelijk gaat de politie daar natuurlijk zelf over."