GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN

Verkiezingscampagne voeren in coronatijd: 'Online contact hebben met je kiezers is de dood in de pot'

Burgemeester Aboutaleb brengt zijn stem uit
Burgemeester Aboutaleb brengt zijn stem uit © Rijnmond
Nederland is dit weekeinde weer een klein beetje opengegaan. Winkelen mag weer, de kapper kan aan de slag met alle 'coronakapsels' en ook alle scholen kunnen open. Toch kan er veel nog niet of moet het op een hele andere manier. Dat geldt ook voor het voeren van campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen van half maart.
Hoe ga je als deelnemer aan de gemeenteraadsverkiezingen nu in gesprek met kiezers als bijvoorbeeld debatten in zaaltjes nog steeds niet mogen? Krijgen kiezers wel voldoende informatie over wat de standpunten van de partijen zijn? Gaat het effect hebben op de verkiezingen? We vragen het aan een aantal lokale politici die meedoen aan de verkiezingen in Rotterdam en aan John Bijl, directeur van het Periklesinstituut en trainer van lokale politici.

Lege straten

De partijen gaan voor zover dat kan gewoon de straat op om te knokken voor een plek in de gemeenteraad. Maar het is 'lastig' op deze manier, hoor van je iedere kandidaat. Ellen Verkoelen van 50Plus staat geregeld met een kraam op de markt. De laatste weken - sinds de lockdown- ziet ze het steeds rustiger worden. “Op de markt zie en spreek je allerlei typen mensen, maar er komt nu nog maar een fractie van de mensen. Je zichtbaarheid op straat wordt minder door de maatregelen.”
Bij Leefbaar Rotterdam zijn ze het afgelopen halfjaar ook veel op straat geweest. “We hebben onder meer bewonersbijeenkomsten gehouden. Dat is door de lockdown de laatste weken heel erg ingeperkt. Als je flyers wilde uitdelen, kon je het beste bij een supermarkt gaan staan. Dat is eigenlijk de enige plek waar nog veel mensen naar toe gaan.”
Bijna alle partijen gaan nu ook van deur tot deur om kiezers te spreken en folders in de brievenbus te doen. Bij de VVD-fractie in Rotterdam gaan ze al sinds de gemeenteraadsverkiezingen van vier jaar geleden geregeld de wijken in. Lijsttrekker Vincent Karremans zegt dat het een goede manier is om de kiezers te informeren en ook om als politicus te weten wat er in de wijken speelt en waar dringend een oplossing voor nodig is.
Toch ziet Verkoelen, die al sinds juni namens 50Plus bij mensen langs gaat, daar ook wel een nadeel in. "Bij veel mensen ben je al vroeg langs de deur gegaan toen de verkiezingen voor hen nog niet speelden. Je zou ze nu eigenlijk nog een keer moeten spreken, maar daar is de tijd niet voor."
De vorige keer ging Vincent Karremans te paard de verkiezingen in
De vorige keer ging Vincent Karremans te paard de verkiezingen in © Archieffoto

Debatten

Door de versoepelingen van de lockdown komt er nu weer meer publiek naar de binnenstad om te winkelen. Dat maakt het flyeren makkelijker, maar nog steeds kunnen debatten in een zaaltje niet doorgaan. Voor lokale politici is dat juist wel heel belangrijk in campagnetijd. Volgens PvdA-lijsttrekker Richard Moti zijn debatten belangrijk omdat daar juist kleine lokale verenigingen of groepen zich presenteren.
“Dat gaat nu natuurlijk heel veel moeilijker voor dit soort instellingen omdat het corononaproof moet. Dat kost vaak ook veel meer. De inschatting is dus dat er veel minder van dit soort debatten dit jaar zullen zijn. Dat is heel jammer, want je wilt juist zo dicht mogelijk bij de burger komen”, zegt Moti. Politici geven aan dat ze na afloop van zo’n debat bij het napraten met Rotterdammers juist veel reacties krijgen.
Robert Simons van Leefbaar Rotterdam hoopt dat de zaaltjes weer snel open mogen. "De winkels zijn nu open, maar de horeca en de zaaltjes blijven vooralsnog dicht. Ik hoop dat het over twee weken alsnog gebeurt. Maar we weten ook: het duurt altijd weer langer dan je hoopt."

Anders dan bij landelijke verkiezingen

Het probleem dat kiezers minder informatie zouden kunnen krijgen is volgens John Bijl van het Periklesinstituut groter dan bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer van een jaar geleden. “Dat waren nationale verkiezingen en dan krijg je via de landelijke media nog heel veel informatie. Voor lokale media is het dan een stuk moeilijker. In Rotterdam hebben we dan nog de mazzel dat we een aantal journalisten hebben, die de gemeenteraad volgen. Maar zeker voor gemeenten in de buurt van Rotterdam, waar dat minder is, wordt het lastig om de boodschap aan de kiezer duidelijk te maken”.
John Bijl over campagnevoeren in coronatijd
Bijl hoopt dat in alle gemeenten in Nederland veel aandacht zal zijn voor deze lokale verkiezing. Ook heeft Bijl een oproep voor de landelijke kopstukken van veel partijen. “Ik hoop dat Haagse politici hun lokale collega’s nu niet teveel voor de voeten gaan lopen. Ik hoop ook dat gemeenten en misschien ook wel het Rijk politieke verenigingen extra helpen om een goede campagne te voeren. De gemeente zou zelf zaken kunnen organiseren. Je hebt nu grotere zalen nodig voor een bijeenkomst vanwege de coronamaatregelen. Politieke partijen hebben haast bijna geen geld."
Daar is Leefbaar Rotterdam het mee eens. “Ondanks dat we veruit de grootste partij zijn in de stad krijgen we niet zoals bijvoorbeeld de PvdA en de VVD - fracties die van een landelijke partij zijn – subsidie uit Den Haag. Wij hebben dus ook geen geld om grote advertenties te plaatsen. Wij doen het allemaal zelf. Dat is leuk, maar het maakt het dan wel zuur dat je niet bijeenkomsten kunt organiseren waar je in gesprek kunt met de Rotterdammer."

Online? 'Dat is de dood in de pot'

Ook wordt er veel online contact gezocht met kiezers. Met filmpjes, podcasts en online debatten. Bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer van vorig jaar maart heeft de VVD in Rotterdam dat ook een aantal keer gedaan met Mark Harbers, de huidige minister van Infrastructuur en Waterstaat. "Door de lockdown en de avondklok die er toen was, ging het niet anders. We hebben online toen veel ondernemers kunnen spreken en ook studenten, over de psychische problemen die ontstonden."
Leefbaar Rotterdam lijsttrekker Robert Simons is er niet enthousiast over. "Het is een beetje dood in de pot. Als je thuis achter je pc zit, wordt het er niet spannender op in zo’n debat. Het is minder scherp, je mist de hele non-verbale communicatie tussen de mensen. Als je met zijn allen in een zaal zit is er ook veel meer ruimte voor een interruptie of een extra vraag. Dan komt veel meer tot uiting waar je voor staat en wat je boodschap is. Online ben je toch beperkt."
Veel kiezers komen trouw naar de stembus, weet John Bijl. Ook als het giet.
Veel kiezers komen trouw naar de stembus, weet John Bijl. Ook als het giet. © Archief

Fris instappen

Aan de gemeenteraadsverkiezingen in Rotterdam doen dit jaar ook nieuwe partijen mee. Bij1, Socialisten 010, Forum voor Democratie, Lijst Meeuwissen en Volt hebben zich al gemeld.
Imane Elfilali is de lijsttrekker voor Volt in Rotterdam. Zij ziet niet direct grote problemen. "Het voordeel is dat wij er fris instappen." Ook buiten de campagnetijd heeft de partij, die vorig jaar voor het eerst meedeed aan de Tweede Kamerverkiezingen, al geregeld de kiezers op straat opgezocht. De kandidaten van Volt Rotterdam proberen zoveel mogelijk de straat op te gaan om de Rotterdammers te laten weten wie ze zijn en waar ze voor staan. Zo zijn er dit weekend flyers uitgedeeld bij onder meer Rotterdam Centraal.
Volt Rotterdam voert veel online campagne
Online campagne voeren is voor Volt heel belangrijk. Al bij het begin van de deelname aan de gemeenteraadsverkiezingen was bij deze nieuwe partij de strategie om veel online contact te zoeken met potentiële kiezers. Er zal daarom veel ingezet worden op de sociale media. Zo hebben alle kandidaten nu een eigen socialmediakanaal.
Tijdens de verkiezingen voor de Tweede Kamer hebben veel 55-plussers, die Europees georiënteerd zijn, op Volt gestemd. Een belangrijke groep voor Volt in Rotterdam zijn ook de studenten. Dat betekent dat studieverenigingen benaderd worden en wordt er nagedacht over een debat met jongeren.

Laatste drie weken het belangrijkst

Alle partijen hopen dat de strenge coronaregels over groepsgrootte half februari weg zijn. Dan zou er weer ouderwets campagne gevoerd kunnen worden. In die laatste drie tot vier weken gaan de verkiezingen bij de kiezers pas echt leven. Het is de belangrijkste periode om stemmen voor een partij te winnen.
Robert Simons van Leefbaar Rotterdam: "We gaan er maar vanuit dat tegen het einde van de campagneperiode wel meer mogelijk is. Dan moeten we nog harder gaan lopen, nog meer ons best doen." Verkoelen van 50Plus: "Dan hoop ik maar dat de mensen niet gek van ons worden, omdat we ze gaan overladen met veel informatie. Maar een ding is duidelijk: mensen moeten goed geïnformeerd worden. Je kiest echt voor vier jaar een stadsbestuur."

Effect op uitslag?

John Bijl van het Periklesinstituut is blij met alle maatregelen die genomen zijn om de verkiezingen goed te laten verlopen. Zo is het mogelijk om ze uit te smeren over drie dagen. "Je kunt dan dus vanaf maandag al naar de stembus. Die spreiding heeft vorig jaar bij de Tweede Kamervekiezingen ook goed geholpen."
Is er een kans dat er nu door corona minder mensen naar de stembus zullen gaan? Volgens Bijl is daar nu nog niet zoveel over te zeggen. Veel kiezers zijn wel trouw, weet hij. "Een groot deel van de kiezers voelt een bepaalde morele verplichting om ook te gaan stemmen. Ook als het giet van de regen komen ze wel naar de stembus, zo weten we uit onderzoek. Ik verwacht dat de opkomst er niet direct onder zal leiden.”

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl