ARCHIEF RIJNMOND 28 nov 2021 - Toeschouwer

En dat inzicht diende zich aan na een toevallige ontmoeting langs de Kralingse Plas.

Mijn vrouw en ik wandelden daar van de week met de hond, we kwamen een man tegen die mijn vrouw kent van haar vroegere werkkring - een techneut van in de vijftig of zo - en die vertelde na een tijdje dat hij het roer ging omgooien. Hij had jarenlang met zijn werk goed voor zichzelf gezorgd, hij had leuk verdiend, maar nu wilde hij zich inzetten voor iets groters. Hij wilde bijdragen aan een duurzamere wereld. Misschien zouden we hem nog wel terugzien op een bootje van Greenpeace of zoiets.

Dat klonk heel nobel.
Iemand die in allerlei onrustbarende tendenzen in de wereld een aansporing ziet om zelf in actie te komen.

Ik sprak mijn bewondering uit. Maar na een tijdje moest ik bekennen dat ik zélf eerder de neiging heb om me af te keren van de wereld. Om me terug te trekken tussen de grammofoonplaten in mijn kleine huiselijke universumpje. De laatste jaren groeit het gevoel ik dat ik eigenlijk zo min mogelijk met de grote wereld te maken wil hebben.

Trots ben ik daar niet op. Ik realiseer me heel goed dat als iedereen zo wegduikt als ik, we geen stap verder komen. Maar ja, denk ik dan, ik ben 62, wat ik nú doe ís het wel zo’n beetje, wat mijn bijdrage aan de samenleving betreft - minder bekende muziek draaien op de regionale radio en daar opmerkelijke verhalen bij vertellen. De barricades zijn voor anderen.

Of heeft het weinig met leeftijd te maken? Was ik altijd al niet zo maatschappelijk geïnvolveerd? Dat zou best eens kunnen.

Heb ik bijvoorbeeld in mijn jongere jaren weleens meegedaan aan een demonstratie?
Nou ja, ik herinner me er twee.

In 1973 stond ik met zo’n 60.000 anderen op het Malieveld in Den Haag tijdens de manifestatie ‘Veronica moet blijven’. Een actie voor behoud van de zeezender Radio Veronica. De eerlijk gebiedt te zeggen dat de dertienjarige jongen die ik toen was voor een niet onbelangrijk deel kwam voor de optredende bands. Ik meen mij Golden Earring te herinneren en the Dizzy Man’s Band. En naderhand voelde ik me een beetje voor een commercieel karretje gespannen. Want ja, in hoeverre was dat hele Veronica eigenlijk een idealistische onderneming te noemen?

De tweede demonstratie waar ik bij was, was de grote demonstratie tegen kernwapens, ook in Den Haag, tien jaar later, in 1983. Maar als ik eerlijk ben was ik daar geloof ik vooral uit nieuwsgierigheid. Om te kíjken naar de demonstratie. Nauwelijks om echt méé te doen.

Wat me sterk doet denken aan een onderverdeling van mensen die een vriend van me graag maakt. ‘Kijk,’ zegt hij dan. ‘je hebt deelnemers en je hebt toeschouwers, en wij, Vriend Vonk, Toeschouwe. Daar helpt geen lieve moeder aan.’

Daar kon hij weleens heel erg gelijk in hebben.
Dat je in het leven deelnemers hebt, en toeschouwers.

En wat doet een toeschouwer die het gebodene nauwelijks meer kan aanzien? Die gaat eens ergens anders kijken. In de klassieke reactiekeuze tussen vechten en vluchten, gaat de toeschouwer zeker niet vechten. Die vlucht. Fysiek, of in zijn hoofd. De toeschouwer zul je niet in het journaal terugzien op een rubber bootje van Greenpeace. De toeschouwer zit eerder thuis met een koppie thee bij de pick-up, en die kijkt nu en dan eens naar buiten, of naar het journaal, om te zien of het al een beetje wil opklaren.

SPEELLIJST

DE TUNE
1. Ik mis je - John Verkroost

2. Speak low - King Ben & His Rhythm Slaves
3. Mijn verhaal - Jan Rot
4. Here’s to life - Jan van Duikeren 4 & Metropole Orkest Strings

ARIE VAN DER KROGT
Live bij boekpresentatie Peter Goedhart, 26 nov 2021
5. Fout, fout, fout - Arie van der Krogt
6. De Natte T - Arie van der Krogt
7. Madeleine - Arie van der Krogt

OCOBAR
Live bij cd-presentatie ‘Nacht van de stad’, 23 nov 2021
8. Zolen - Ocobar & Wilfried de Jong

AANKONDIGINGEN
9. Americanas – Metropole Orchestra Big Band

POP
10. New York City - Seven Stars over Sicily
11. No reply - The Starliners