nieuws
Bedrog en creativiteit in de hongerwinter
ROTTERDAM - 'Fleur de Matrasse' is bijnaam die surrogaatabak heeft gekregen in de Tweede Wereldoorlog. De shag bestaat niet uit tabak maar uit vulling van goedkope matrassen.
In tijden van honger en schaarste is er ook oplichting. Het verkopen van tabak bestaande uit 100 procent gedroogd bieten- en rabarberblad bijvoorbeeld. Of een mooie ronde kaas die nog moet rijpen die gevuld blijkt te zijn met rotte aardappelen.
Tijdens de hongerwinter van 1944/45 worden de mensen ook creatief. Rotterdammers gaan naar het platteland om de boeren om eten en drinken te vragen. Lange afstanden die veelal te voet worden afgelegd. De terugweg is niet zonder risico. Duitse wachtposten staan op de wegen van en naar de stad en voedsel wordt door de soldaten afgepakt. Rotterdammer Van der Kraan heeft er iets op bedacht: een buikfles (foto).
Met deze uit de kluiten gewassen zakflacon op zijn buik gebonden, kan hij de melk ongezien langs de Duitse controle smokkelen.
In ruil voor eten en drinken geven de mensen uit de stad hun waardevolle spullen aan de boeren. Voor lappen stof, garen, fietsbanden, schoenen en huisraad krijgen de Rotterdammers melk, spek, aardappels, uien, kool en wortelen.
Deze vorm van illegale voedselvoorziening kan alleen omdat de boeren een deel van hun productie verdonkeremanen. De productie wordt gecontroleerd door de Landbouw Crisis Organisatie. Zij moeten bijvoorbeeld rapporteren hoeveel graan een boer heeft en hoe zwaar een varken is.
Veel van deze controleurs knijpen regelmatig een oogje toe. Zo geven ze aan de Voedselcommissie op dat een varken 100 kilo weegt terwijl het in werkelijkheid 300 kilo is. Op die manier is er behoorlijk wat eten buiten het officiele stelsel bij de mensen terecht gekomen.
De buikfles van Van der Kraan is opgenomen in de collectie van het OorlogsVerzetsMuseum in Rotterdam.
