nieuws
Het weblog van de 17e eeuw
ROTTERDAM - Het is het massamedium van de 17e eeuw: het pamflet. Nu schrijven mensen die hun standpunt willen verkondigen een brief naar de opiniepagina van een krant of ze beginnen weblog op internet, een paar eeuwen geleden wordt het pamflet daarvoor gebruikt.
Pamfletten zijn gedrukte teksten die gaan over actuele kwesties. De vorm en inhoud kunnen heel verschillend zijn. Er zijn pamfletten van één bladzijde met een plaatje erbij maar er zijn boekjes van twaalf of soms wel vijftig bladzijden.
Mening
Pamfletten zijn geen kranten. In die periode zijn er al wel kranten, ze verschijnen wekelijks en bevatten feitelijke informtie. De pamfletten willen de lezer overtuigen, het gaat meer om de mening dan om de feiten.
De onderwerpen van de pamfetten zijn divers. Het kan gaan over politiek, religie, oorlog en vrede, maar ook bijvoorbeeld over een aangespoelde walvis aan de kust of er wordt gediscusseerd over het feit of mannen lang haar mogen hebben.
In de 17e eeuw worden er veel pamfletten geschreven. In de Koninklijke Bibliotheek zijn er zo'n 30.000 te vinden. Historicus Ingmar Vroomen heeft onderzoek gedaan naar het gebruik van bepaalde begrippen in de pamfletten.
Conflicten
Hij heeft daarbij vooral gekeken naar jaren waarin conflicten zijn uitgevochten: 1618 en 1672. Raadspensionaris Johan van Oldenbarnevelt is in 1618 betrokken bij een ingewikkeld conflict in de republiek, het is zowel religieus als politiek. De pamfletten uit die tijd zijn eerst algemeen maar in 1618 wordt Van Oldenbarnevelt persoonlijk aangevallen in een pamflet.
Ook zijn familie moet het ontgelden.
Hamschijter
Over één van de broers van Van Oldebarnenvelt wordt geschreven: "een wijdverbreid gerucht over hem dat nooit is weersproken is dat hij zijn behoefte heeft gedaan in een uitgeholde ham en de boeren heeft gedwongen van diezelfde ham te eten. Om die reden wordt hij doorgaans hamschijter genoemd. Hij heeft nog andere schadelijke, ja gruwelijke dingen uitgehaald met zijn onderlichaam die voor eerbare oren niet geschikt zijn om te vertellen en door de smerigste hoerenlopers nauwelijks bedreven worden".
Johan van Oldenbarnevelt wordt in 1619 geexecuteerd. Later wordt ook via pamfletten toegewerkt naar de moord op Johan de Witt. Ook hij moet het ontgelden en via de teksten van de pamfletten wordt een klimaar gecreeerd.
