Vrouwenhofje best bewaarde geheim van Rotterdam

In 1814 is op het erfgoed van de vermogende Anthonetta Kuyl een hofje gesticht met gratis huisvesting en verzorging voor alleenstaande, armlastige dames. Anno nu zijn het nog altijd 'oudere alleenstaande dames' onder elkaar op het landgoed, alleen is het niet meer voor niets.

"Bezoekers zeggen altijd: oh wat mooi is het hier en hoe kan je hier komen wonen? Dan zeg ik dat je geen man mag hebben." "Het is heel gezellig met elkaar, ik voel me als een vis in het water." Anders houd ik het toch niet al 33 jaar uit. Ik geniet er nog elke keer van." Dit is zomaar een greep uit de enthousiaste reacties van de huidige bewoonsters van het vrouwenhofje Kuyl's Fundatie aan de 's-Gravenweg in Rotterdam-Kralingen.

Oud-regent en auteur van het jubileumboek 'Vrij wonen en zakgeld toe': Coen Willemse, glundert bij de opmerking dat het verborgen vrouwenhofje na twee eeuwen het best bewaarde geheim van Rotterdam is. "Dat is het voor ons zelf eigenlijk ook. We hebben een mooie voorgevel aan de drukke 's-Gravenweg. Maar niemand heeft er notie van hoe de dames in deze omgeving wonen."

Anthonetta Kuyl
De vermogende Anthonetta Kuyl heeft in haar testament nauwkeurig laten vastleggen dat op haar erfgoed een vrouwenhofje gebouwd moest worden en wie er zouden mogen wonen.

"Ongetrouwd en ouder wordend maar zonder pensioen of spaargeld", vertelt de oud-regent, "veel vrouwen zaten in deze zwakke positie twee eeuwen geleden. Anthonetta Kuyl heeft er persoonlijk heel veel aan gedaan om dat te verbeteren."

Arme weduwen en oude vrijsters
Vroeger waren de bewoonsters arme weduwen en oude vrijsters. "Nee, een oude vrijster ben ik, ik leef nog volop", benadrukt een bewoonster. Maar samenwonen met een man is niet toegestaan. "Dat is toch niet erg, dat is toch ook een beetje lastig", reageert een andere bewoonster. "We doen dezelfde oefening hoor of het nou je man of vriend is", vult de ondeugendste aan.

Het oorspronkelijke vrouwenhofje stond aan de Schiekade, maar door het bombardement van 1940 en daarna de demping van de Schie, werd verhuizing noodzakelijk. "Er is een bom op het hofje gevallen maar die schade kon worden gerepareerd. Door demping van de Schie is de fundering zodanig aangetast dat het gebouw ging werken. Toen werd duidelijk dat er absoluuut iets nieuws moest komen", vertelt oud-regent Willemse.

Door een ruil van grond met het Sint Franciscus Gasthuis heeft Kuyl's Fundatie een landgoed aan de 's-Gravenweg in bezit gekregen. Steen voor steen is het oude gebouw aan de Schie afgebroken en op de huidige locatie weer opgebouwd.

Onbesproken gedrag
Vroeger moesten de bewoonsters van onbesproken gedrag zijn en niet behept met besmettelijke ziekten zoals tering. Deze regels zijn verleden tijd maar er is nog altijd een vorm van ballotage.

Ballotage
"Je laat je op de wachtlijst zetten en dan krijg je huisbezoek of je ertussen past", vertelt een bewoonster. "Ik ben nog gekeurd door een dokter", antwoordt de oudste bewoonster Maartje Ham. "Ik werd opgebeld dat ze een huisje vrij hadden. Toen zei ik: ik kom als een speer. Nee, zeiden ze, mevrouw Tabbes, zo werkt het niet, wij komen eerst bij u."

Sinds 1972 huist het vrouwenhofje aan de 's-Gravenweg in Kralingen. De erfenis van Anthonetta Kuyl is op, het hoofdgebouw wordt tegenwoordig uitgebaat als trouwlocatie maar het verborgen hofje blijft een vrouwendomein.

Vrouwenhofje is uniek
"Het unieke is dat Kuyl's Fundatie het enige vrouwenhofje in Rotterdam is dat nog zelfstandig draait", vertelt oud-regent Coen Willemse vol trots.

Het is alleen niet meer gratis en met zakgeld toe. Sinds de invoering van de AOW betalen de bewoonsters een schappelijke huur. "Dat is toch geen probleem, ik woon hier op gouden grond", zegt bewoonster Petronella Tabbes.