FIETS

Minder verkeer, nauwelijks minder verkeersdoden in 2020: zo wandel, ren of fiets je toch veilig

Hardloper en fietsers
Hardloper en fietsers © Pixabay
In een jaar waarin nog maar weinig mocht of kon door de coronaregels, zochten veel mensen de buitenlucht op. Meer wandelen, rennen en fietsen, minder auto’s. Maar ook al nam de verkeersdrukte met auto’s door het thuiswerken even af, het aantal verkeersslachtoffers daalde niet sterk mee. Hoe veilig zijn we buiten? En hoe maak je het als wandelaar, hardloper of fietser voor jezelf en anderen zo veilig mogelijk?
In 2020 vielen in Nederland 610 verkeersdoden. Dat waren er 51 minder dan in 2019, maar opvallend genoeg steeg het aantal fietsdoden juist van 203 naar 229. Dat is ruim een derde van het totaal aantal verkeersdoden. In Zuid-Holland kwamen afgelopen jaar 83 mensen om het leven in het verkeer. Ondanks de minder drukke wegen zijn dat er maar 2 minder dan in 2019.
"Dat is nog steeds idioot veel", zegt Veilig Verkeer Nederland (VVN). "In het verkeer raken 21 duizend mensen per jaar ernstig gewond, 1 op de 5 slachtoffers moet levenslang revalideren met alle gevolgen van dien." Volgens VVN kosten verkeersongevallen de samenleving 17 miljard euro per jaar. Dat is zo’n 46 miljoen euro per dag aan alle schade, ziekenhuiskosten en revalidatie.
Donderdag is in Den Haag een groot verkeersveiligheidsdebat met experts en Kamerleden. Experts berekenen dat het aantal verkeersgewonden de komende jaren verder gaat stijgen. In 2030 zouden er 30 duizend verkeersgewonden per jaar kunnen vallen, waarvan tussen de 500 en 600 met een dodelijke afloop. Verschillende organisaties hebben een manifest aangeboden met daarin verbeterpunten om het buiten veiliger te maken.
Nederland zakt wat verkeersveiligheid betreft verder weg op de internationale lijst. Er moet meer gehandhaafd worden door de politie, fietspaden moeten breder en gedrag op de weg moet worden aangepakt. Het grootste thema is snelheid.
De evolutie van de fiets speelt daarin een rol, ook in de verkeersongelukken. Steeds meer mensen, met name ouderen, fietsen met een elektrische fiets of trapondersteuning. Terwijl zicht, gehoor en lichaamskracht op hogere leeftijd afneemt, haalt zo’n fiets nog steeds 25 kilometer per uur.
Het aantal verkeersslachtoffers in Nederland baart Nelly Vollebregt van Vereniging Verkeersslachtoffer grote zorgen. “Het is afschrikwekkend”, zegt ze, “het hoogst aantal fietsdoden in 25 jaar.”
Vollebregt werd in 2012 op haar racefiets aangereden door een 19-jarige automobilist die meer met zijn telefoon bezig was dan met het verkeer. Het zette haar leven op zijn kop. “Infrastructuur en gedrag moeten worden aangepakt, maar het duurt jaren voor we daar resultaat van zien. We moeten meer doen wat we direct kunnen inpassen, zoals preventie.”
Fietser aangereden in Rockanje
Fietser aangereden in Rockanje © MediaTV - archief
De Vereniging Verkeersslachtoffers wil bijvoorbeeld een fietshelm verplichten voor kinderen tot 16 jaar, en bij ouderen van 60+. Maar er moet ook veel meer gehandhaafd worden door de politie. De pakkans als je met je telefoon in de hand aan het verkeer deelneemt is volgens Vollebregt nog veel te klein.

Rondje plannen

Toch kun je als wandelaar, hardloper of fietser zelf wat doen aan je eigen veiligheid en die van andere weggebruikers. Eric Brommert is enthousiast hardloper en heeft een winkel voor hardloopspullen aan de Meent in Rotterdam. Voor hem is veiligheid geen groot probleem, zeker niet in Rotterdam. Hij geeft, voor zover de coronaregels het toelaten, trainingen en kent geen andere stad in Nederland waarin je zo lang kunt rennen zonder de weg over te hoeven steken. “De infrastructuur in Rotterdam is ontzettend goed. Er is hier zoveel licht en ruimte met brede fiets- en wandelpaden, dat vind je weinig terug in andere steden.”
Je moet je rondje wel een beetje plannen, zegt Brommert. “Om drukte te mijden kun je beter niet in het weekend een rondje Kralingse Plas maken. Midden-Delfland of langs de Rotte is een populaire plek voor fietsers, daar moet je beter uitkijken.” Maar over de stad blijft Brommert erg enthousiast.
Hij mist evenementen en professionele renners in zijn zaak, maar precies een jaar geleden had hij de beste omzet ooit. “Iedereen ging hardlopen, mensen konden niks anders. Nu zit ik weer in dezelfde fase”, zegt hij nadat hij een klant heeft geholpen. “Mensen zijn gedwongen om het te blijven doen en zijn het leuker gaan vinden.”
Hardloopschoenen
Hardloopschoenen © archief
Hanno Sterk ervaart dat ook. Met zijn bedrijf SterkLopen geeft hij hardlooptraining en begeleiding in Vlaardingen en omgeving. “Er zijn inderdaad veel meer hardlopers. Mensen werken thuis en gaan vaker tussendoor of tijdens de lunch een rondje rennen. Als ik training geef, houd ik rekening met de route en zoek ik geen drukke plekken op.” Sterk ziet dat fietsers en hardlopers elkaar nog wel eens in de weg kunnen zitten. Fietsers willen geen seconde verliezen en hardlopers willen nog wel eens breed lopen.

Welke kant van de weg?

Bij zijn training, nu weer in groepjes van vier in Vlaardingen, staat veiligheid bovenaan. “Ik voel me toch verantwoordelijk.” Hij adviseert groepjes om aan de rechterkant van de weg te lopen. “Dan kan het overige verkeer makkelijker op je inspelen. Als je naar elkaar toe rent, kun je minder goed snelheid inschatten. Zeker als groep kun je daarom beter met de verkeersstroom mee rennen”, zegt hij. Ren je alleen of met z’n tweeën, dan kun je wel links lopen, omdat je in je eentje makkelijker een snelle stap opzij kunt zetten, mocht dat nodig zijn. Sterk volgt hierin het standpunt van de Atletiekunie.
AnneMarie Goossens-Verjaal fietst al dertig jaar en leidt de Dordtse Tourclub De Mol. De club mag al even niets organiseren vanwege de beperkte toegestane groepsgrootte bij sporten. Maar ondanks de weinige activiteiten willen veel meer mensen lid worden dan voor de uitbraak van het virus. Goossens organiseert met de club waar het kan leuke tochten die mensen zelf kunnen doen, zoals een alfabet-rit. Daarbij moet je door plaatsen fietsen en met de beginletters van de plaatsnamen het alfabet sparen.

Wegkapiteins, fietsbellen en helmplicht

Racefietsen, onderdelen en kleding is niet aan te slepen, vertelt Goossens. Wie een nieuwe fiets wil, kan zo maanden of zelfs een jaar wachten, zo populair is wielrennen.
Ook bij DTC De Mol is veiligheid een belangrijk onderwerp, de club is best gedisciplineerd, vindt Goossens. Er zijn wegkapiteins en leden krijgen trainingen over wat wel en niet kan op de weg. In een groep leer je twee aan twee fietsen, wanneer je iemand tegenkomt ritst de hele groep zich in een enkele rij. Een fietsbel wordt gepromoot, maar het geluid daarvan gaat naar achteren, dus roepen kan geen kwaad. “Wij kiezen autoluwe routes. Er is wel eens een incident met een auto, maar dat is sporadisch.”
Goossens ziet wel dat groepen ouderen vaak schrikken van wielrenners. Training en een helmplicht voor die groep vindt ze geen slecht idee.
Groep wielrenners
Groep wielrenners © archief

Muziek

Veilig Verkeer Nederland blijft fietsen stimuleren. In de toekomst moeten fiets- en wandelpaden nog beter worden gescheiden van autowegen dan nu. Dat gaat makkelijker op plekken waar nieuw gebouwd wordt dan in binnensteden, zegt de organisatie. En daar roept VVN de politiek ook toe op, onder meer in het eerdergenoemde manifest.
Daarnaast zijn er nog de praktische tips voor voetgangers en fietsers: “Houd je focus altijd op de weg, kijk vooruit en scan je omgeving. Als je per se muziek wilt luisteren, doe dan maar één oordopje in of koop een speciale koptelefoon die niet op je oor, maar op het botje net boven je slaap past. Dan hoor je én de muziek, én het verkeer om je heen.”

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl