HUIZENMARKT

Geen huis te koop in de buurt? Deze mensen gaan de woningnood te lijf door hun eigen woonwijk te bouwen

Wessel en Maurits bij het zelfbouwproject in Hoornaar
Wessel en Maurits bij het zelfbouwproject in Hoornaar © Rijnmond
Huizen zijn vaak al verkocht voordat ze überhaupt op Funda verschijnen. Ook in de Alblasserwaard is er een tekort aan betaalbare woningen. In Hoornaar en Langerak hebben bewoners daarom maar het heft in eigen handen genomen. Ze bouwden hun eigen wijkje. "Het is goedkoop bouwen, maar je moet je uren niet rekenen!"
De deelnemende bewoners in Hoornaar en in Langerak doen mee met een Collectief Particulier Opdrachtgeverschap-project (CPO). Bij een CPO ontwikkel je samen met anderen een eigen woonwijk. Er zit geen commerciële projectontwikkelaar tussen, wat scheelt in de kosten. Samen met de groep richt je een vereniging op, teken je de wensen op, ga je om tafel met de gemeente, maak je - met een architect - de bouwtekeningen, regel je de vergunningen en uiteindelijk kies je een aannemer. Sommige CPO-groepen huren projectbegeleiding in, om alles goed te laten verlopen. Maar dat loopt al snel in de papieren en kost tienduizenden euro's per jaar. Je kan het ook zelf doen, maar dan moet je stevig in je schoenen staan.

Aannemer failliet: geld weg?

Bij zo'n zelfbouwproject komt namelijk heel wat kijken. Dat merkte ook Roelant Kant, die op 22-jarige leeftijd de voorzitter werd van CPO Langerak. Ze startten een miljoenenproject op voor zeventien ruime woningen, op het terrein van een oude school. Hij woont inmiddels al vier jaar met veel plezier in een woning naar zijn hand, maar dat ging allemaal niet zonder slag of stoot.
Zo ging in Langerak het bouwbedrijf van het project failliet. Onderaannemers kwamen hun spullen weghalen. "Daar heb ik het meest wakker van gelegen. Zoiets is echt een klap." Omdat de groep bouwgarantie had afgesloten, heeft een andere aannemer het project zonder extra kosten afgebouwd. Het project liep hierdoor vertraging op, maar financieel waren ze gedekt.

Tips voor mensen die dit ook zien zitten

In Langerak heeft het hele traject van idee tot oplevering zo'n vier jaar geduurd. Twee avonden per week was er overleg. Toch kun je ook deelnemen aan zo'n CPO zonder zelf in het bestuur deel te nemen. Je hebt dan alleen minder invloed op het project. Voor Kant was het juist een uitdaging om zich vol, naast zijn baan, op het project te storten. Hij heeft er veel van geleerd en is blij dat ze alles als groep zelf gedaan hebben. "Ik zou het zo weer doen! Je kunt met een CPO-project voor een normale prijs bouwen naar je eigen wensen", legt hij uit. Al die uren hard werken waren het volgens hem waard. "Anders zou je misschien Netflix zitten kijken", zegt Kant lachend.
Roelof in 'zijn' wijkje
Roelof in 'zijn' wijkje © rijnmond
Maar, waarschuwt hij: je moet wel goed voorbereid te werk gaan. En haast moet je ook niet hebben, want zoals eerder gezegd deed hij er vier jaar over. En de Langerakker heeft meer tips. Praten met de omgeving bijvoorbeeld, om uit te leggen wat de bouwplannen zijn. "Bij ons maakte de buurt bezwaar en stonden ze uiteindelijk op het punt om naar de Raad van State te stappen. Wij zijn uiteindelijk zelf, met de buurt, in gesprek gegaan en hebben dit zo voorkomen."
Ook raadt hij mensen die zo'n CPO ook zien zitten, aan om alle afspraken goed vast te leggen. "Zet bijvoorbeeld in de statuten dat er unaniem gestemd moet worden over budgetten, zodat niemand gedwongen kan worden om meer te betalen dan hij of zij wil. Verplicht dat minstens 80 procent van de deelnemers aanwezig is bij stemmingen", zegt hij.
Ook raadt hij aan om bouwgarantie af te sluiten. Op die manier is de afbouw van het project verzekerd. Dit wordt vaak ook verplicht gesteld door gemeenten.

De wijk is top

De meeste bewoners van het CPO-project in Langerak wonen vier jaar later nog steeds met veel plezier in hun huis. Slechts één oudere bewoner is verhuisd naar een verzorgingshuis. De wijkbewoners hebben onderling een hechte band. "De wijk is top. Alles is naar wens gebouwd. Er heerst ook een bijzondere sfeer in de wijk. Iedereen kent elkaar, het is veilig en we doen veel activiteiten samen", zegt Kant.
Hij ziet in deze sociale manier van bouwen dé oplossing voor de huidige woninggekte en tegen investeerders die huizen opkopen om weer door te verhuren. "Je gaat hier niet in zitten om geld te verdienen. Het duurt te lang en je moet er veel tijd instoppen", benadrukt hij.
Om meer CPO-projecten van de grond te krijgen, vindt Kant dat gemeenten zich behulpzamer moeten opstellen. Op die manier zouden projecten vlotter doorgang kunnen vinden. Een idee is om een CPO-handboek op te stellen als gemeente, met daarin alle eisen die door de gemeente aan projecten worden gesteld en ook tips om zo'n project goed te laten verlopen.
Dit zijn de 3D-tekeningen van de CPO-wijk in Langerak

Nieuwste project in het hartje van Hoornaar

Het nieuwste opgeleverde CPO-project van de gemeente Molenlanden staat in het hartje van Hoornaar. Het gaat om tien appartementen en vijf huizen op het terrein van een oude basisschool en het voormalige gemeentehuis. Cees van Dijk is de bedenker van dit project. Het duurde uiteindelijk jaren voordat de huizen er stonden. Hij heeft er zelf niet kunnen wonen, omdat hij voor de oplevering overleed.
Door zijn initiatief hebben nu tientallen mensen een woning in Hoornaar. Bewoners die anders soms zelfs noodgedwongen hun dorp hadden moeten verlaten, omdat er simpelweg niet genoeg woningen worden gebouwd. Een van die mensen is de 28-jarige Wessel Boer. Hij is ingestapt in het CPO-project in Hoornaar.
Neem hier een kijkje in het CPO-project van Hoornaar met starter Wessel en doorstromer Maurits
Boer wilde graag in de Alblasserwaard blijven wonen, maar hij kon geen woning vinden. "Ik ben geboren in Hoornaar en daar ligt toch mijn hart. Maar je hebt als starter hier niet veel keuze. Dit was voor mij echt een uitkomst", vertelt Boer. Hij schreef zich in 2017 in bij het project. Samen met zijn vrouw en twee dochters woont hij nu in een ruim hoekhuis. "We hebben zelf veel keuzes kunnen maken met dit CPO-project. Zo hebben we veel opbergruimte gecreëerd en een beschutte tuin. Dat miste ik echt in ons tijdelijke huurhuis."

Jong en oud

De 65-jarige Maurits Boom was vanaf het begin bij het project betrokken. "Wij waren toe aan een gelijkvloerse woning, maar ik wilde niet naar Gorinchem verhuizen. In deze omgeving worden er bijna geen appartementencomplexen gebouwd, of de prijzen zijn hoog. Toen ik hoorde van dit project, ben ik er snel ingestapt."
Het bleek allemaal veel langer te gaan duren dan gedacht. In 2014 werd het project opgestart, maar Boom heeft pas dit jaar zijn sleutel gekregen. Ook in dit traject was er dus sprake van een proces van lange adem, mede door stroperige politieke besluitvorming. Ook bezwaren uit de buurt zorgden voor de nodige vertraging. "Denk er dus goed over na dat als je in zo'n project stapt, het lang kan gaan duren!"
De komende weken maakt Rijnmond meerdere reportages over de woningmarkt in de regio. Met aandacht voor opvallende bouwprojecten, eigen initiatieven van Rijnmonders en jongeren op woningjacht.

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl