Zeldzame amateurbeelden tonen bijzondere pantserwagens van het Rotterdamse verzet

Op zijn computer laat hij de beelden zien en wijst hij aan: "kijk, hier zitten kijkgaten voor de bestuurder en dit zijn kogelgaten. In het dak is een gat gemaakt voor een machinegeweer."

Romeijn slaat meteen aan als hij de beelden ziet. “Bijzonder dat ze die wagens verborgen hebben kunnen houden”, zegt hij. “Ze konden er absoluut niet mee over de weg. Hoe ze dat allemaal geflikt hebben, Joost mag het weten.”

Romeijn stuit ruim een jaar geleden al op geluidsopnames van de Reportagedienst, een radiostation van het verzet dat in de dagen na de bevrijding in Rotterdam actief is geweest. In die opnames is een gesprek te horen over de pantserwagens. Met het ontdekken van de beelden is het voor Romeijn één plus één is twee.

Hij combineert audio en video en plaatst dit filmpje op zijn website. Romeijn heeft al jaren een website waarop hij oude beelden van Rotterdam en Barendrecht laat zien. Hij restaureert amateurfilms en monteert oude beelden tot nieuwe reportages.

“Dus nu heb je een filmpje met uniek beeld van toen met daarnaast unieke geluidsreportages erbij. Hoe mooi kun je het hebben?”, glundert hij. “Je merkt dat je een stukje historie terugbrengt en dat is gewoon ontzettend leuk.”

Er is beeld en er is geluid, maar er zijn ook nog veel vragen. Hoe komen ze aan bestelwagens in een tijd dat de Duitsers zoveel confisqueerden? Hoe hebben ze de wagens verborgen weten te houden?

Een klein tipje van de sluier wordt opgelicht in het radiomateriaal van de Reportagedienst. Eén van de leden van de KP vertelt over het bouwen van de wagens: “Nou, dat is nogal met grote voorzichtigheidsmaatregelen gegaan hè. Dus over het algemeen is alles vrij rustig verlopen.”

Dezelfde man - wiens naam niet wordt genoemd bij de Reportagedienst - laat nog iets meer los over de wagens: “Ik mag natuurlijk niet verklappen van wie die wagens zijn. Goed, het zijn gewone bestelwagens, heel eenvoudig licht materieel. Maar enkele monteurs van Rotterdam, ware Nederlanders, hebben zware plaatijzers van die moffen achterover kunnen drukken.”

Daarmee zijn de bestelauto’s gepantserd. Op het dak staat een machinegeweer: “Dat is een Bren, een machinegeweer. Verder waren we bewapend met stens en automatische karabijnen”, zo zegt de KP’er in mei 1945 voor de microfoon van de Reportagedienst.

Op de beelden die Romeijn heeft gevonden staan de twee gepantserde bestelauto’s op het terrein van de Heinekenbrouwerij in Rotterdam-Crooswijk. Daar verzamelen de Binnenlandse Strijdkrachten (BS) na de overgave van Duitsland. De BS zijn in september 1944 opgericht. Het is een bundeling van verzetsorganisaties. Prins Bernhard is bevelhebber van de Binnenlandse Strijdkrachten.

Op weg naar Crooswijk komt één van de wagens in gevecht met Duitse militairen. De kogelgaten zijn goed te zien op de filmbeelden die Romeijn heeft gevonden. Bij de Reportagedienst vertelt de anonieme KP’er in mei 1945 over een schietpartij op de Beukelsweg:

“Wij stonden de wagen nog te laden toen er een Duitse wagen aankwam en die het vuur op ons opende. Nou, we hadden een stelletje oude mariniers achter de bren staan, dus de muziek was gauw afgelopen. Hij zakte eerst door z’n wielen en toen door het chassis heen. Na een paar korte stoten kwamen de heren die nog lopen konden, met de handen omhoog de wagen uit.”

Aan de kant van de Rotterdammers valt één gewonde. Ene Charles is in zijn linkerbeen geschoten. Bas Romeijn is op zoek gegaan naar meer informatie over dit voorval, maar heeft er niets over kunnen vinden.

Die vraag blijft staan, net als de vragen over de bestelwagens. “We zullen de antwoorden waarschijnlijk nooit vinden”, besluit Romeijn.