FEYENOORD

Feyenoord City, een duizelingwekkend plan: de belangrijkste zeven vragen beantwoord

Het beoogde nieuwe stadion van Feyenoord
Het beoogde nieuwe stadion van Feyenoord © OMA
Feyenoord City, je hoort de term regelmatig vallen, maar behoor je dan ook tot de mensen die denkt: waar gaat dit eigenlijk over? Of wat is de stand van zaken op dit moment? Wie zijn de hoofdrolspelers? En waarom duurt dit zo lang? De komende maanden moet een beslissing vallen. Hier lees je de zeven belangrijkste en meest prangende vragen van dit veelbesproken project.
Laten we beginnen bij het begin: november 2016. Feyenoord presenteert de plannen voor Feyenoord City. De grootste voetbalclub van Rotterdam wil een nieuw stadion bouwen, een nieuwe functie voor de aangepaste Kuip, woningen bouwen en een stadspark aanleggen. En dit alles in een tijdsbestek van ongeveer vijftien jaar.
Een groots plan, waar toentertijd al 10 jaar van mislukte plannen aan vooraf gingen. Maar goed, dit plan was een ‘sprong naar de toekomst’. Volgens Feyenoord en de gemeente had dit plan wel kans van slagen.
In 5 minuten op de hoogte zijn van Feyenoord City: kijk hieronder onze explainer.
Feyenoord City, een duizelingwekkend plan: de belangrijkste zeven vragen beantwoord

3,5 jaar later: heel veel plannen zonder succes

De grote vraag is: hoe staat de situatie er nu voor? Want, bijna drieënhalf jaar na de presentatie van Feyenoord City lijken plannen alleen nog maar plannen en voelt de daadwerkelijke bouw van een nieuw Feyenoord stadion als een ver-van-ons-bed-show.
Intussen komen we steeds dichterbij een ontknoping, de komende maanden moet de beslissing vallen.
We kunnen ons voorstellen dat jij inmiddels het spoor ook een beetje bijster bent. Geen zorgen: we zetten de zeven belangrijkste vragen én antwoorden voor je op een rij.

1. Wie zijn de hoofdrolspelers?

De twee grootste hoofdrolspelers zijn Feyenoord en de gemeente Rotterdam. Feyenoord City is een bouwkundig project dat de gebiedsontwikkeling op Rotterdam-Zuid en een nieuw stadion wil samenvoegen. Feyenoord is de opdrachtgever van het stadion, de gemeente van de gebiedsontwikkeling. Het plan is uitgewerkt tot een masterplan door het Rotterdamse internationale architectenbureau OMA.
Met Feyenoord bedoelen wij in dit geval de voetbalclub Feyenoord én stadion Feyenoord. Ieder heeft een eigen directie en Raad van Commissarissen. Iets wat de besluitvorming niet altijd makkelijker maakt.
Hoofdrolspeler nummer twee is de gemeente Rotterdam. Want wil Feyenoord beginnen met de bouw van een nieuw stadion, dan moet de gemeente groen licht geven. Dat deden ze in 2017. Een meerderheid van de gemeente ging akkoord en het plan kon verder ontwikkeld worden.

2. Waarom wordt er een nieuw stadion gebouwd?

Zoals al eerder gezegd, is aan het plan van Feyenoord City een decennium van mislukte plannen vooraf gegaan. Want het plan voor een nieuw stadion is er niet één van de laatste jaren. Het idee komt voor het eerst echt ter sprake op 4 december 2006.
De commissie Kerkum - vernoemd naar oud-voetballer en voormalig Feyenoord-voorzitter Gerard Kerkum - moet een reddingsplan maken voor de club vanwege het dreigende faillissement. En een van de adviezen is de bouw van een nieuw stadion. Want wil Feyenoord vooruit, zeggen zij, dan moet er een nieuw stadion komen. Het zou immers zorgen voor extra inkomsten, iets wat Feyenoord toen (en nu) hard nodig heeft.
Ook de gemeente Rotterdam lijkt, in 2007, nog voorstander van het plan. Het bouwen van een nieuw stadion zou goed passen bij de ambitieuze stadsvisie om Rotterdam aantrekkelijker te maken voor wonen en werken. Voor de duidelijkheid: over Feyenoord City spreekt men dan nog niet, maar wel over het bouwen van een nieuw stadion.
Maar, in de jaren die volgen klinkt er steeds meer verzet tegen het plan: het zou te duur zijn. Vooral de gemeente, een hoofdrolspeler van wie Feyenoord afhankelijk is, is sceptisch. Want mocht Feyenoord failliet gaan, willen zij niet de schuldeisers achter zich aan.
Feyenoord geeft de hoop niet op. De nieuwe plannen blijven komen, van de bouw van een nieuw stadion aan de Maas tot een stadion op Varkenoord of de verbouwing van de huidige Kuip. Maar geen van die plannen wordt werkelijkheid.
Tot aan de presentatie van Feyenoord City in november 2016: zou dit plan wel lukken? En zien we hier dé oplossing voor de financiële problemen van Feyenoord?
Artist impression van Feyenoord City uit 2016
Artist impression van Feyenoord City uit 2016 © OMA

3. Wat zijn de kosten en wie gaat dat betalen?

De financiën: het grootste struikelblok in álle plannen rondom de bouw van een nieuw stadion, zo ook bij het plan van Feyenoord City.
We praten over kosten die uitkomen op anderhalf miljard euro, maar dan hebben we het wel over het hele plan. Dus het nieuwe stadion mét woningen, een uitgaansgebied, parkeergarages, winkels en hotels. De gemeente zou daaraan zo’n 135 miljoen euro moeten bijdragen. Daarvan gaat een deel (40 miljoen) naar aandelen van het stadion, de bouwgrond (60 miljoen) en de infrastructuur (35 miljoen).
Kijken we alleen naar de bouw van het nieuwe stadion, dan komt het kostenplaatje uit op 444 miljoen euro. De grond van 60 miljoen euro, die de gemeente betaalt, zit er dan nog niet bij. Het contract met het bouwconcern BAM dat het nieuwe stadion voor een gegarandeerd bedrag gebouwd kan worden, moet echter nog worden getekend. Het is één van de belangrijkste onderwerpen waardoor de komst van het stadion nog altijd niet zeker is. Inmiddels lijken gestegen bouwkosten, onder meer vanwege de hogere staalprijs, de bouwkosten verder onder druk zetten.
Veel geld dus: en wie gaat dat betalen, nu Feyenoord krap bij kas zit? Als we kijken naar het stadion is het antwoord: investeerders en banken, onder wie de Amerikaanse bank Goldman Sachs, en de gemeente die voor 40 miljoen participeert in het stadion.
Met Goldman Sachs is in het voortraject al een lening afgesloten. De resterende kosten om daadwerkelijk te bouwen moeten komen vanuit investeerders, die aandelen kopen in het stadion. Maar het benodigde bedrag is door Feyenoord nog niet binnengehaald. Bij de laatste update zei Feyenoord dat ze inmiddels op 85 procent zitten van het benodigde bedrag.
Artist Impression Feyenoord City
Artist Impression Feyenoord City © Artist Impression OMA

4. Waarom duurt dit zo lang?

Om te beginnen stelt de gemeente behoorlijk wat eisen aan het plan. Deze voorwaarden, in totaal zeventien, staan in een ‘position paper’. En de gemeente werkt pas mee met het Feyenoord City-project, als Feyenoord al deze voorwaarden nakomt.
Een voorbeeld van zo’n voorwaarde is de businesscase voor het nieuwe stadion. Ofwel: het ondernemingsplan. De gemeente stelt eisen aan dit plan die te maken hebben met de kosten en de inkomsten. Want, hoeveel gaat Feyenoord er nou eigenlijk op vooruit? Wat betreft deze voorwaarde, heeft Feyenoord na lang wikken en wegen, half april groen licht gegeven. Ze hebben definitief ‘ja’ gezegd tegen het ondernemingsplan van het nieuwe stadion. Ook is de businesscase getoetst door een extern bedrijf, Deloitte. Hieruit blijkt dat het ondernemingsplan grotendeels voldoet aan de gemaakte afspraken met de gemeente Rotterdam, maar op twee hele belangrijke onderdelen nog niet. Het is aan de gemeenteraad om te beslissen of de afspraken wel of niet voldoende worden nageleefd.
Maar dan zijn we er nog niet. Want naast de voorwaarden, moeten ook de financiering en de bouwkosten op orde zijn. En het werk rondom die twee pijlers is nog niet afgerond, waardoor de club nog geen definitief uitsluitsel kan geven. Zo moet het stadion gebouwd worden binnen 441 miljoen, het bedrag dat ook aan financiering moet zijn binnengehaald. Er is nog geen akkoord bereikt met een bouwbedrijf dat aan die eis kan voldoen. Feyenoord heeft beloofd dat de financiering en het bouwcontract aan het eind van de zomer rond moeten zijn, anders stoppen zij met het plan.

5. Wie zijn tegen het plan en waarom?

Een groep tegenstanders heeft zich verenigd in de groep Stadion op Zuid: een initiatief van bezorgde Feyenoordsupporters die kritisch zijn op de komst van de nieuwe Kuip. Zo uitten zij in april 2020 hun zorgen door het aanbieden van 250 bezwaarschriften op het Rotterdamse stadhuis. In hun ogen is het plan te kwetsbaar omdat het is gemaakt op basis van te positieve aannames. En dus niet het beste voor de club.
“Wat we hopen is dat er een goede overweging wordt gemaakt over datgene wat het beste voor Feyenoord is”, zei Frans Reichardt eerder tegen Rijnmond. Hij leverde namens Stadion op Zuid het dossier af op het Stadhuis.
Ook andere Feyenoordsupporters zijn bezorgd: in januari 2020 protesteerden zij tegen de komst van Feyenoord City, met spandoeken als ‘De Kuip - Ja. City - Nee.’ Sommige tegenstanders gaan zelfs een stap verder en bedreigen en intimideren voorstanders van Feyenoord City.
De meeste tegenstanders vinden dat Feyenoord zou moeten kiezen voor het verbouwen van de huidige Kuip. Eerst was er de stichting RedDeKuip, later opgevolgd door De Moderne Kuip. In hun ogen bieden zij een volwaardig alternatief, mocht de nieuwe Kuip er niet komen. Feyenoord heeft al laten weten geen alternatief te zien in deze plannen.
Er zijn overigens ook voorstanders van het plan. Zij vinden dat Feyenoord een stadion nodig heeft met betere faciliteiten dan in De Kuip het geval is. En zij geloven dat de club er financieel flink op vooruit gaat in het nieuwe stadion, met bovenop de 25 miljoen zelfs de potentie om richting de 30 miljoen te gaan.
Supporter Jack schreef zelfs een grondige en 'positieve analyse' van de businesscase.
Spandoeken bij De Kuip in januari 2020
Spandoeken bij De Kuip in januari 2020 © Rijnmond

6. Waarom betaalt de gemeente niet meer aan dit project?

De gemeenteraad was in mei 2017 nog positief, toen ze het plan aanvaarde met 35 stemmen voor en 10 tegen. Alleen de SP, GroenLinks, Partij voor de Dieren, een fractielid van D66 en een van Leefbaar Rotterdam keerden zich tegen het besluit. In december 2018 zei destijds verantwoordelijk wethouder Visser van Financiën ‘erg blij te zijn met de volgende stap van Feyenoord City’.
Maar de kritiek over het plan groeit in de loop der jaren. In mei 2019 heerst ontevredenheid over het ondernemingsplan van Feyenoord City, van zowel de oppositie als coalitie. De vrees is vooral dat er niet genoeg geld wordt binnengehaald met externe financiers. De politiek wil duidelijkheid van de kant van Feyenoord over hoe zij dit grote project willen gaan betalen.
Maar Feyenoord lijkt op hun beurt daar geen haast mee te hebben. En de gemeente wacht geduldig. We leven dan in december 2019.
Als een halfjaar later nog steeds geen besluit is genomen, raakt ook het geduld van de politiek op. “De financiering was al moeilijk voor de coronacrisis, maar ik begrijp dat alle signalen inmiddels van oranje op rood zijn gesprongen”, zei Robert Simons van Leefbaar destijds tegen Rijnmond. De voltallige coalitie en de grootste oppositiepartijen in de raad hebben in juli 2020 laten weten dat er wat hun betreft geen cent meer wordt gestoken door de gemeente dan de afgesproken 40 miljoen in het plan.
En dan toch: in december 2020 stemt een verdeelde gemeenteraad in met het bestemmingsplan van Feyenoord City. Ondanks kritiek van onder meer Leefbaar, zegt verantwoordelijk wethouder Van Gils van Financiën dat het niet om de stand van dit moment gaat qua financiën, maar over hoe het rond september is als de beslissing genomen moet worden.
En dat brengt ons tot de laatste vraag.

7. Wanneer wordt er een besluit genomen?

In september 2021 wordt de beslissing genomen: komt het nieuwe stadion er of niet? De voorspellingen ogen niet positief. Mark Koevermans zei op 19 maart j.l. in de voetbaltalkshow FC Rijnmond nog dat de kans ‘fiftyfifty’ was. Belangrijke hordes, zoals de financiering en de bouwkosten zijn nog niet rond.
Deze week kwam ook de Rotterdamse Rekenkamer met een sombere tussenanalyse. Daarin meldt het onafhankelijke adviesorgaan van het stadsbestuur dat er aan veel voorwaarden vanuit de gemeente is voldaan, maar juist aan de belangrijkste voorwaarden niet.
De tijd tot aan september wil Feyenoord nog optimaal gebruiken om de financiering rond te krijgen en een akkoord te sluiten met bouwbedrijven. De coronacrisis helpt daarbij niet mee.
Mocht Feyenoord deze zomer akkoord geven, staat het slaan van de eerste paal voor het nieuwe stadion gepland voor het voorjaar van 2022. Het nieuwe stadion zal in dat geval in 2025 openen.
Maar besluit Feyenoord van het plan af te zien, dan richten de ogen zich tot de politiek. Zullen zij dan alsnog helpen bij een nieuw renovatieplan van de huidige Kuip? Hoe dan ook, hier gaan dan opnieuw eerst wat jaren van planmaken aan vooraf en dan begint de hele riedel weer van voor af aan.

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl