HAVENBEDRIJF ROTTERDAM

De hele wereld kijkt naar CO2-project Rotterdam: ‘Als het hier slaagt, gaan anderen volgen’

Havenbedrijf Rotterdam
Havenbedrijf Rotterdam © Archief
Het heeft even geduurd, maar het gaat er nu toch eindelijk van te komen. De Nederlandse overheid heeft zondag bekendgemaakt mee te werken aan het zogenoemde Rotterdamse Porthosproject, waarbij CO2 opgeslagen wordt ónder de Noordzee. Dit in plaats van het ‘gewoon’ in de lucht uit te stoten.
De Nederlandse overheid stelt twee miljard subsidie beschikbaar, daar is het Havenbedrijf Rotterdam ‘erg blij’ mee. Het bedrijf is als geestelijk vader van het project al ruim vier jaar bezig met voorbereidende werkzaamheden. “Dat de financiering nu rond is, is een belangrijke mijlpaal”, legt Sjaak Poppe, woordvoerder Havenbedrijf, uit. Daar werd namelijk al een hele tijd op gewacht.
“Dit is heel goed nieuws”, vindt wethouder Arno Bonte, bij de gemeente Rotterdam verantwoordelijk voor Duurzaamheid en Energietransitie. “De financiering betekent dat het Porthosproject uitgevoerd kan worden en dat er vanaf 2024 zo’n 2,5 megaton CO2 per jaar kan worden bespaard.”
De Nederlandse overheid heeft beloofd het verschil tussen de prijs voor rechten om CO2 in de lucht uit te stoten en opslaan onder de Noordzee te compenseren. “Het verschil tussen die twee wordt steeds kleiner”, weet Poppe. “Dat heeft te maken met de Europese Commissie, die naar strengere klimaatdoelstellingen wil in 2030."

Over de streep trekken

"Twee jaar geleden kostten emissierechten nog zo’n 20 euro, inmiddels is dat opgelopen naar 50 euro per ton.” Het afvangen en opslaan van CO2 kost zo’n 80 euro. De overheid legt de komende vijftien jaar het verschil bij. En dat is gunstig, vindt Poppe: “Het helpt namelijk om bedrijven over de streep te trekken en daarmee te kiezen voor het duurzamere alternatief.”
“Als we CO2 opslaan onder de Noordzee, komt het niet in de lucht terecht en draagt het dus ook niet bij aan het broeikaseffect.” Met gas opslaan onder de zee zijn ‘we’ er overigens nog niet, vinden zowel Bonte als Poppe. “Dit is een tijdelijke oplossing”, zegt wethouder Bonte. “Uiteindelijk willen we toe naar een industrie die volledig CO2-vrij is en volledig gebruikmaakt van schone elektriciteit of waterstof. Daar zijn we over tien jaar nog niet. CO2 opslaan is een tussenoplossing, om te zorgen dat de huidige industrie geen CO2 toevoegt aan de atmosfeer.”

Porthosproject is 'heel belangrijk'

Het Porthosproject is opgenomen in het Rotterdamse Klimaatakkoord, legt Bonte uit, en is daarom ‘heel belangrijk’ om de klimaatdoelen te halen. De Maasstad wil de komende tien jaar de CO2-uitstoot ‘ten minste halveren’. “Dat doen we door schone energie op te wekken, de industrie minder CO2 te laten uitstoten, maar ook door CO2 op te slaan onder de Noordzee.”
Wethouder Arno Bonte
Wethouder Arno Bonte © Casper Rila
“Het is overigens niet echt een subsidie”, licht Poppe toe. “Het rijk heeft een reservering gemaakt, om daarmee tijdens de gehele looptijd van het project (vijftien jaar, red.) het verschil te kunnen bijleggen tussen wat de CO2-uitstootrechten waard zijn en hoeveel het afvangen en opslaan van CO2 kost.” Bedrijven betalen voor de rechten om CO2 uit te mogen stoten en dat is vooralsnog goedkoper dan het duurzamere alternatief: opslaan onder zee. Daarom kwam het project ook ‘lastig’ van de grond.
Het plan is namelijk om CO2 op te slaan in een leeg gasveld onder de Noordzee. “In dat gasveld heeft miljoenen jaren aardgas gezeten”, weet Poppe. “Dat is eruit gehaald en daar wordt in de toekomst CO2 in terug gepompt.” Vorig jaar adviseerde de Commissie voor de Milieueffectrapportage nog verder onderzoek naar de milieueffecten van deze wijze van gas opslaan. “Dat kan geen kwaad”, voegt Poppe toe. “Er zat ook aardgas in dat gasveld, daar zit ook voor een deel CO2 in.”

Ongelukkige locatie

De gemeente Rotterdam wacht de uitkomsten van de rapportage nog af, maar denkt niet dat er milieueffecten komen kijken bij het opslaan van CO2. “Wij denken dat het op een veilige manier kan”, zegt wethouder Bonte. “We gebruiken oude gasvelden die miljoenen jaren lang gas onder de grond hebben gehouden. Diezelfde aardlagen houden straks CO2 daaronder.”
Bezwaren van bewoners, zoals zo’n tien jaar geleden het geval was in Barendrecht, zijn hier niet aan de orde. Toentertijd wilde men eenzelfde plan uitvoeren met het gasveld dat onder een woonwijk in Barendrecht lag, wat tot veel onrust leidde. “Dat was een ongelukkige locatie”, zegt Bonte. “Dat is hier niet het geval. De gasvelden waar het in wordt gepompt, liggen ver onder de Noordzee. Mócht het gebeuren dat er CO2 ontsnapt, gebeurt dat op zee en niet in bewoond gebied.”
Haven Rotterdam
Haven Rotterdam © Pixabay

Rotterdam dé plek voor project CO2-opslag

Het Havenbedrijf Rotterdam staat aan de wieg van het Porthosproject en heeft jaren geleden de Gasunie en EBN erbij gevraagd. “Wij hebben het aangezwengeld en als de drie musketiers hebben we er samen aan gewerkt”, vertelt Poppe. “Destijds zijn er twee redenen geweest om het project op te starten: het klimaat en de Rotterdamse bedrijven. We moeten zorgen dat de CO2-uitstoot naar beneden gaat en willen daar een actieve rol in spelen. En het project is aantrekkelijk voor bedrijven die hier zitten.”
Volgens Bonte is Rotterdam namelijk dé plek om een dergelijk project uit te voeren. “We hebben hier de infrastructuur voor een deel al liggen, omdat hier in het verleden veel gas uit de grond is gepompt. Met het opslaan onder de Noordzee gaan we eigenlijk precies het tegenovergestelde doen: gas naar beneden pompen tot het gasveld vol zit. Daarnaast liggen de bedrijven die veel CO2 uitstoten dicht bij elkaar. De locatie van Rotterdam en de dichtheid van de industrie maken dit project hier heel kansrijk. Als het hier slaagt, is het afvangen en opslaan van CO2 iets dat navolging kan gaan krijgen in andere steden.”

Heel bijzonder

Volgens Bonte wordt er vanuit de hele wereld naar Rotterdam gekeken. “Het is een heel bijzonder project, omdat er voor het eerst op zo’n grootschalige manier CO2 wordt afgevangen. Het is een project waar binnen Europa, maar ook vanuit de rest van de wereld, naar wordt gekeken. Dit is een manier om op korte termijn heel veel CO2 te reduceren. Daarmee komen de klimaatdoelen – niet alleen die van Rotterdam, maar ook die van het Klimaatakkoord van Parijs – dichterbij.”
“Je hebt dit nodig”, voegt Poppe toe. “Zonder het opslaan van CO2 gaan we de klimaatdoelstellingen niet halen.”

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl