Liveblog teruglezen: versoepelingen vanaf 19 mei als de piek van de derde golf gepasseerd is

- Huisarts juicht website voor ongebruikte vaccins toe: 'Ik hoop dat heel veel huisartsen zich aanmelden om verspilling tegen te gaan'
- Trombose en laag aantal bloedplaatjes ook bij mannen vastgesteld
- Longfonds: 'Neem langdurige klachten coronapatiënten serieus'
- GGD schrapt vaccinatielocaties in Brielle, Westvoorne en Krimpen aan den IJssel
- EU eist verdubbeling vaccinlevering AstraZeneca voor juli - Versoepelingen vanaf 19 mei als de piek van de derde golf gepasseerd is

De reisbranche laat weten drukte te ervaren op de websites na de persconferentie die demissionair premier Mark Rutte en demissionair minister De Jonge vanavond gaven. Daarin liet De Jonge weten voorzichtig optimistisch te zijn over de mogelijkheid om weer in het buitenland op vakantie te gaan in de zomer. De mogelijkheid om te reizen hangt wel af van de besluiten van andere landen om open te gaan voor buitenlandse toeristen.

In antwoord op de vraag over hoe de wereld er over een jaar uit zal zien, zei De Jonge dinsdagavond dat het niet uit te sluiten is dat er dan nog maatregelen nodig zijn. Hij verwacht dat het coronavirus niet volledig uit te roeien is.

"Het zou kunnen dat we naar een jaarlijkse vaccinatiecampagne gaan", zei de demissionair minister, waarbij nog niet duidelijk is welke leeftijdsgroepen dan ingeënt moeten worden. "Daar kopen we nu ook op in, met contracten met leveranciers tot 2022 of 2023."

Verder denkt De Jonge dat bijvoorbeeld de quarantaineplicht voor reizigers die terugkeren uit landen met een "heel hoog risico" mogelijk ook nog "in de instrumentenkist" blijft. "Zeker als daar mutaties zijn die minder gevoelig zijn voor vaccinatie. Maar ik hoop wel dat we in het najaar afscheid kunnen nemen van die 1,5 meter. Dat moet wel te verwachten zijn."

De Jonge verwacht dat bij het begin van de zomervakantie twee derde van de Nederlanders volledig is gevaccineerd. Mensen die zonder volledige vaccinatie naar het buitenland op vakantie willen, kunnen dat met een negatief testbewijs. Hij verwacht niet dat de overheid die volledig vergoedt.

Het ingaan van stap 2 betekent onder meer dat sporten buiten in groepsverband weer is toegestaan voor mensen ouder dan 27 jaar. Ook binnen sporten is weer mogelijk met maximaal 2 personen op anderhalve meter van elkaar.

Buitenlocaties voor podiumkunsten, openluchtmusea, monumenten en beeldentuinen gaan weer open, binnenlocaties voor kunst- en cultuurbeoefening ook. Terrassen van horecagelegenheden en sportkantines mogen weer open van 6.00 uur tot 20.00 uur voor mensen die een reservering hebben. Er mogen maximaal 50 mensen per terras plaatsnemen. Ook attractie-, natuur- en dieren parken kunnen onder voorwaarden weer open.

Sekswerkers mogen net alle andere contactberoepen weer klanten ontvangen, mits die zeggen dat ze geen coronaklachten hebben.

Minister De Jonge is voorzichtig optimistisch over de mogelijkheid van buitenlandse vakanties komende zomer. Het hangt af van de besluiten van andere landen om open te gaan voor buitenlandse toeristen.

Vanaf 15 mei keren de kleurcodes in de reisadviezen van Buitenlandse Zaken terug. Landen die op geel gaan, kunnen worden bezocht, al moeten bezoekers wel blijven opletten. "We kunnen weer naar het buitenland op vakantie, maar helemaal zorgeloos is dat niet. We hopen dat de komende tijd meer kan, en dat meer landen open gaan omdat de vaccinatiegraat stijgt in heel Europa."

Het kabinet wil op woensdag 19 mei stap 2 van het openingsplan laten ingaan, als de cijfers bevestigen dat de piek van de derde golf is gepasseerd. Dat zal vermoedelijk deze week al het geval zijn, zei premier Rutte. Als het tegenvalt, wil het kabinet op de "pauzeknop" drukken, maar dat hangt niet af van een enkele procent.

Stap 2 houdt onder andere in dat sportscholen, binnenzwembaden, dierentuinen en pretparken beperkt open kunnen.

Demissionair premier Mark Rutte en demissionair minister De Jonge houden na drie weken weer een persconferentie over de coronamaatregelen.

Naar alle waarschijnlijkheid kondigen ze aan dat volgende week pretparken en dierentuinen weer opengaan, net als binnenzwembaden en sportscholen. Dat hangt nog wel af van de ontwikkeling van de cijfers.

Amsterdamse wetenschappers hebben ontdekt dat coronapatiënten waarvan de situatie ineens verslechtert na ruim een week massaal antistoffen gaan produceren met een afwijkende vorm. Daardoor slaan de afweercellen in hun longen op tilt, zo meldt de Volkskrant.

De wetenschappers vonden ook een bestaand medicijn dat die overreactie kan beperken. Dat middel wordt nu in meer dan veertig ziekenhuizen in het buitenland getest.

Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen is niet verrast door de update van het bijwerkingencentrum Lareb over een zeldzame bijwerking van het AstraZeneca-vaccin, dat meldt de NOS. Lareb zegt in de tweewekelijkse update dat de combinatie van trombose en een laag aantal bloedplaatjes in Nederland nu bij vijftien mensen is vastgesteld. Zes van hen zijn ouder dan 60.

Voor het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen zijn de meldingen geen reden voor actie. "Het Europees Medicijnagentschap EMA heeft vastgesteld dat deze bijwerking in 1 op de 100.000 gevallen optreedt na de eerste prik bij 60 tot 69-jarigen. Het aantal meldingen in Nederland in deze leeftijdscategorie ligt nu lager dan je op basis daarvan mag verwachten" zegt een woordvoerder. "De voordelen van het vaccineren wegen dus nog steeds op tegen de risico's."

In Nederland worden nu alleen 60-plussers ingeënt met AstraZeneca. "Deze meldingen laten zien dat de zeldzame combinatie van uitgebreide trombose en een laag aantal bloedplaatjes ook bij 60-plussers een bijwerking zijn van het vaccin", zegt directeur Agnes Kant van het Bijwerkingencentrum Lareb. Hoe groot het risico voor 60-plussers is weet Kant niet. "Wel kunnen we concluderen dat de bijwerking zelden voorkomt." De zeldzame bijwerking staat inmiddels in de bijsluiter van AstraZeneca en het Janssen-vaccin.

In de ziekenhuizen liggen op dit moment 2480 covidpatiënten, zeven minder dan gisteren. Daarvan liggen er 748 op Intensive Care-afdelingen, negen minder dan een dag eerder. Dat blijkt uit de nieuwste cijfers van het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS).

Belangrijker is dat de IC-opnames de afgelopen zeven dagen met 20 procent zijn gedaald ten opzichte van de zeven dagen daarvoor. Exact die daling voor zowel de IC-opnames als de ziekenhuisopnames stelt het Outbreak Management Team (OMT) als voorwaarde voor verdere versoepelingen. De ziekenhuisopnames halen overigens de OMT-eis nog niet: die zijn met slechts 10 procent gedaald de voorbije week.

De verwachting is dat het kabinet vanavond bekendmaakt dat de versoepelingen volgende week door kunnen gaan, op voorwaarde dat de ziekenhuiscijfers blijven dalen.

De burgemeesters Gregor Rensen (Brielle) en Peter de Jong (Westvoorne) vinden het teleurstellend dat hun burgers niet in de gemeente gevaccineerd kunnen worden. "Wij begrijpen dat inwoners, net als wij teleurgesteld zijn dat zij niet in hun gemeente gevaccineerd gaan worden. Het lichtpuntje is dat beide locaties weer beschikbaar komen voor de sportverenigingen en voor schoolgymnastiek."

Vaccinfabrikant Pfizer verdient miljarden aan coronavaccins die overheden inkopen, meldt het onderzoeksplatform Follow the Money. De vaccins van de farmaceut worden mede ontwikkeld dankzij research van universiteiten en met belastinggeld. Volgens het platform betaalt Pfizer nauwelijks belasting en in Nederland helemaal niet.

Het gaat volgens journalist Henk Willem Smits van Follow the Money om enorme bedragen. "De winst die de Nederlandse vennootschap jaarlijks boekt ligt tussen de 10 en 20 miljard dollar", zegt hij tegen BNR Nieuwsradio. Pfizer heeft een kantorenpark in Capelle aan den IJssel waar jaarlijks meer dan 36 miljard euro wordt omgezet. Dat maakt dat het gemeten in omzet tot de vijftien grootste bedrijven van Nederland hoort. Smits spreekt van "een gigantische brievenbus-bv'".

Pfizer zegt zich aan alle weten en regels te houden. "We doet zaken in meer dan 150 landen over de hele wereld", zegt een woordvoerder tegen Follow the Money. "Te allen tijde, en overal waar we actief zijn, houdt Pfizer zich aan alle boekhoud- en belastingwetten en betaalt het alle verschuldigde belastingen."

Maar volgens Follow the Money valt daar wel wat op af te dingen. "De door Pfizer gekozen constructie heeft er alle schijn van dat het bedrijf echt tot het gaatje wil gaan bij het betalen van zo min mogelijk belasting."

Ze stuitten vaak op onbegrip. Mensen die corona hebben gehad en maanden daarna nog altijd niet aan het werk zijn. Dat blijkt uit een enquête van het Longfonds onder mensen de ziekte hebben doorstaan. "Het is belangrijk om deze mensen serieus te nemen", zegt Herman Vijlbrief van het Longfonds.

"Driekwart van de deelnemers zegt drie maanden tot een jaar na de ziekte nog altijd niet aan het werk te zijn", legt Vijlbrief uit. "Ze kampen met vermoeidheid, concentratieverlies, kortademigheid, geheugenverlies. We weten dat het virus de longen kan treffen, maar weten nog steeds niet wat het precies voor ziekte is."

Uit de peiling blijkt dat mensen met langdurige klachten vooral thuis de ziekte hebben doorgemaakt en niet in het ziekenhuis. "Die mensen blijven langdurig ziek", zegt Vijlbrief. "En het gaat niet om mensen met een zwakke gezondheid. Over het algemeen zijn het hele fitte mensen tussen de 30 en 40 jaar die van de een op de andere dag niets meer kunnen."

Het succes ervan staat of valt met de medewerking van huisartsen: de website prullenbakvaccin.nl die sinds maandag online is. "Ik heb me al aangemeld", zegt Shakib Sana, huisarts in Rotterdam-Delfshaven. Hij hoopt dat veel collega's volgen.

Het idee van de site is simpel: huisartsen en zorgmedewerkers die vaccins over hebben, kunnen zich melden op de site om de vaccins aan te bieden. Zo kunnen mensen die niet opgeroepen zijn of aanvankelijk het vaccin geweigerd hebben, zich laten prikken.

"Het is een heel goed idee", zegt Sana. "Als je aan het einde van de dag een vaccin over hebt en je kunt het aan iemand geven die het nodig heeft, dan is dit de beste oplossing."

Het schiet nog niet op het met vaccineren van zorgpersoneel in ziekenhuizen. Tot nu toe is de helft van de ziekenhuismedewerkers gevaccineerd, meldt BNR Nieuwsradio. De zender deed een rondvraag bij de grootste ziekenhuizen in het land. Ziekenhuizen zeggen niet genoeg vaccins te hebben om iedereen te vaccineren.

Het aantal zorgmedewerkers zonder vaccinatie ligt tussen de 40 en 60 procent, zegt voorzitter Stella Salden van beroepsorganisatie Nu'91 in het NOS Radio 1 Journaal. "Het is heel teleurstellend en niet te begrijpen dat zorgpersoneel dat dagelijks in contact staat met covidpatiënten, niet de hoogste prioriteit krijgt."

Salden vindt dat zorgmedewerkers te allen tijde voorrang moeten krijgen en wijt de achterstand aan de keuzes van het kabinet. "Deze mensen staan al een jaar lang in de frontlinie en lopen iedere dag de kans om besmet te worden. We zijn blij dat mensen die direct werken met covidpatiënten nu voorrang hebben gehad. Maar dat waren maar 40.000 vaccins en dat is te weinig, want we hebben 270.000 mensen werken in de zorg."

Dat nog lang niet al het zorgpersoneel is gevaccineerd, voelt voor Salden extra dubbel nu er vanavond mogelijk nieuwe versoepelingen worden aangekondigd. "De ziekenhuis- en IC-opnames dalen nog maar licht."

Ziekenhuizen verwachten wel dat ze de komende tijd een inhaalslag kunnen maken nu de ladingen coronavaccins langzaam toenemen.

Errol Esajas van het Sport Performance Centre Rijnmond slaat alarm om de toename van het aantal kinderen dat kampt met overgewicht vanwege de coronamaatregelen. Uit eerder onderzoek van Maastricht UMC+ en andere ziekenhuizen blijkt dat één op de vijf kinderen aangeeft dat ze zijn aangekomen. De voormalig Olympisch coach ziet in zijn sportcentrum de toename zelf ook met eigen ogen.

"We wegen de mensen met zwaar overgewicht", begint Errol Esajas. "De mensen zijn een hele tijd niet geweest in verband met de coronamaatregelen en we kunnen terugrekenen naar vier a vijf maanden geleden. We hebben daarbij geconstateerd dat sommigen gewoon 8 a 10 kilo zwaarder geworden zijn. Een persoon had zelfs een record met 18 kilo. We weten wat dat met je gezondheid doet. Zeker in deze tijd met corona is het helemaal link om zoveel aan te komen. Maar mensen geven aan dat ze niet gemotiveerd zijn en dat ze ons nodig hebben om ze erbij te helpen", legt Esajas uit.