CORONACRISIS
Ruzie tussen vrienden en familie vanwege coronavaccinatie: 'Ik vind het zo asociaal als je het niet doet'
Het weigeren van een coronavaccinatie valt niet bij iedereen in goede aarde. Het zorgt in families en vriendschappen voor verhitte discussies. Een broer die er principieel op tegen is omdat hij zich maatschappelijk onder druk gezet voelt tegenover een zusje dat niet snapt hoe je het moreel gezien over je hart verkrijgt. “Tijdens de barbecue zegt onze vader: ‘we beginnen er niet weer over hé!”
Het coronavirus wordt steeds meer beteugeld, onder andere dankzij het vaccineren. Toch kiest niet iedereen ervoor de prik te zetten. In vriendschappen of familierelaties zorgt deze keuze wel eens voor verhitte discussies. Daar weten Koen en Marlies uit Ridderkerk en Natasja en Marleen uit Rotterdam alles van. De eerste zijn broer en zus, de tweede vriendinnen. Rijnmond sprak met hun en vroeg welke impact dit heeft op hun relatie.
"Ik heb er weinig begrip voor dat iemand het niet doet. Ik vind het zo erg dat je je aan een maatschappelijke verplichting onttrekt. We doen dit voor elkaar. Ik zou er bijna mijn vriendschap voor opzeggen", zegt Natasja.
Marleen weet dat Natasja het niet eens is met haar keuze, maar heeft daar geen boodschap aan. “Ja, ik merk wel dat ze er lang over doorpraat, maar ik heb zo mijn redenen. Ik heb diabetes, een nare ervaring gehad met een operatie en geloof in de kracht van je weerstand. Zo rook en drink ik al jaren niet."
‘Trek het niet zo het morele in’
Ook bij Koen en Marlies zorgt het weigeren van het coronavaccin voor onenigheid. Marlies begrijpt niet dat zij en haar broer uit hetzelfde hout zijn gesneden en toch zo verschillend denken over morele kwesties. "Ik snap niet hoe hij zo tegendraads kan zijn."
Koen vindt dat Marlies de discussie te veel 'het morele intrekt'. Dat is volgens hem niet nodig. "Waarom zou ik een vaccin nemen waar de langetermijneffecten niet van bekend zijn. Mensen die het eng vinden en gevaar lopen, kunnen zich laten vaccineren. Je doet het uiteindelijk niet voor een ander, maar voor jezelf." Ook is het voor Koen een principiële kwestie. Hij voelt een maatschappelijke druk om het vaccin te moeten nemen. "Anders ben ik asociaal. Dat vind ik niet oké. Zo krijgen we een onvrije wereld."
Waarom heeft dit impact op onze relaties?
Hoe kan het dat vooral deze discussie zo’n impact lijkt te hebben op onze relaties? Gedragswetenschapper Martine Bouman legt dat uit. Volgens haar gaat ieder mens op een andere manier met een nieuwe situatie om. Zo ook met de vraag of je een coronavaccin neemt. “We moeten in korte tijd op basis van veel factoren beslissen wat we gaan doen, terwijl we nog veel vragen hebben. Dat is lastig.”
We moeten gaan kiezen: gaan we het wel of niet doen? Juist het overgaan tot actie zorgt voor frictie tussen vrienden en familieleden. Daar gaat het fout volgens Bouman. “Zolang je erover kan praten met elkaar ben je informatie aan het uitwisselen. Dat is nog veilig. Maar als je gedrag moet vertonen, zie je verschillen ontstaan in acties van mensen.”
Onthult wereld van gedachten en emoties
Want de keuze voor een vaccin is niet alleen een keuze. Het onthult volgens Bouman een hele wereld van gedachten en emoties. “Dat kan soms best pijnlijk zijn in relaties. Als je bijvoorbeeld dacht op bepaalde vlakken hetzelfde te denken en dat toch anders blijkt te zijn.”
Bij bepaalde discussies zeg je ‘we zijn het oneens en we laten het zo’, maar bij deze discussie is dat toch een stuk lastiger. “Het is voor veel mensen een morele afweging. Ze zien het als een collectieve plicht om je te vaccineren, omdat je dan groepsimmuniteit creëert. Zij vinden dat degenen die het niet doen, profiteren van het feit dat iemand anders zich wel heeft laten vaccineren”, legt Bouman uit.
Tegelijkertijd benadrukt ze dat er ook een andere kant is: “Soms gaat iemands overtuiging heel diep, net zoals vroeger bij mensen die principieel niet in dienst wilde gaan. Ook daar moet je begrip voor kunnen hebben.”
Twee praktische tips
Om te voorkomen dat je vriendschappen of familierelaties op het spel komen te staan, geeft Bouman twee praktische tips:
1. Het is altijd goed om het gesprek te blijven voeren, hoe oneens je het ook bent. Je moet elkaars emoties en ideeën proberen te begrijpen. “We zijn het eens dat we het oneens zijn” is volgens de gedragswetenschapper een goed uitgangspunt. Dat houdt de deur open om van mening te veranderen.
2. Als je veel moeite hebt met iemands keuze, is het belangrijk om goed en met respect te blijven communiceren. Stel, je wordt uitgenodigd op een verjaardag waar iemand niet gevaccineerd is en vindt dat lastig. Je kan dan iets zeggen zoals: “Ik ben zeer aan je gehecht, maar ik merk dat ik dit heel moeilijk vind. Ik neem jou persoonlijk niks kwalijk, maar ik hoop wel dat je de keuze om niet te komen respecteert, net zoals ik jouw keuze respecteer.”
De namen in dit verhaal zijn gefingeerd, omdat de bronnen bang zijn dat het weigeren van het vaccin negatieve gevolgen heeft voor hun werksituatie.
