Hoe de hoogbegaafde Stefan de Vrij anders leerde denken en uitgroeide tot een topverdediger: 'Te lang was hij een bescheiden moederszoon'

Van een eigen osteopaat tot aan een personal health coach. Specialisten voor z’n liezen en voor de zooltjes in z’n schoenen. Stefan de Vrij wil niks aan het toeval overlaten. Waar het voor topsporters als Sven Kramer en Epke Zonderland heel gewoon is om een eigen team van specialisten te verzamelen, is het in het voetbal niet gebruikelijk. Maar De Vrij weet dat als je de beste wil zijn dat je meer moet doen dan een ander.

Nooit was hij een toptalent in de jeugdopleiding van Feyenoord. Omdat Dani Fernandez en Kelvin Leerdam geblesseerd waren, nam trainer Mario Been in de winter van 2010 de 17-jarige De Vrij mee op trainingskamp naar Turkije. Een magere spriet van 1 meter 88, met jeugdpuistjes en een verlegen voorkomen.

Eigenlijk had de VWO-scholier iets anders aan z’n hoofd. Hij zat middenin zijn tentamenweek. Maar met z’n schoolboeken naast z’n voetbalschoenen in de tas reisde De Vrij mee naar Alanya. Op het trainingskamp raakte ook Sigourney Bandjar geblesseerd, de derde rechtsback in de selectie. Been moest teruggrijpen op de jonge De Vrij. Twee weken later werd Bandjar naar Excelsior gestuurd. De Vrij zou zich opwerken tot international en 135 wedstrijden in het eerste van Feyenoord spelen.

In die periode ontmoet hij Bouke de Boer. Op uitnodiging van Ron Vlaar zat de mental coach op de tribune van Feyenoord, toen hij de geblesseerde Stefan de Vrij zag zitten. "Ik ken jou wel, maar jij mij niet. Ik ben Bouke de Boer”, luidt de eerste zin van het gesprek. De Vrij reageert verrast, want op dat moment leest hij voor de derde keer diens boek ‘De bijzondere reis van een prikkel’. Een boek over neuro-linguïstisch programmeren (NLP), oftewel het bewust maken van onbewuste processen.

De Vrij is dermate geïnteresseerd in NLP dat hij na meerdere gesprekken met De Boer besluit om een opleiding te doen. Er ontstaat een bijzondere band tussen de voetballer en de wetenschapper. De Boer: “Stefan is zo’n bijzondere jongen. Een nieuwetijdskind. Er komt zoveel bij hem binnen. Hooggevoelig en hoogbegaafd. Hoe simpel hij boeken leest, heb ik niet vaak meegemaakt.

Eerst raadde ik hem boeken aan waar hij nog nooit van had gehoord, nu is het andersom. Stefan gaf mij het boek Superbrein van Deepak Chopra. En ook De Stilte Spreekt van Eckhart Tolle heb ik van hem gekregen. Dat noem ik de hoop voor de toekomst. Stefan is met het aardse bezig en ook met het spirituele veld. Ik ben zeer enthousiast over deze jongeman.”

Loran Vrielink bladert door zijn bestanden en ziet dat Lazio Roma-Juventus, de Italiaanse bekerfinale van 2017, een van de eerste wedstrijden is die hij samen met De Vrij heeft geanalyseerd. Niet lang daarvoor heeft de tactisch analist van Tactalyse gehoord dat de verdediger van Lazio Roma geïnteresseerd is in de werkwijze van het bureau, dat ook Leroy Fer bij Swansea begeleidt.

Tijdens het analyseren van een wedstrijd worden zo’n driehonderd beelden bekeken, waarna er vijftig situaties worden besproken met de speler. Vrielink merkt dat hij De Vrij niet hoeft te triggeren om na te denken over de videobeelden. “Over één wedstrijdsituatie kan hij makkelijk vijf minuten praten. Hoe opener de vraag, hoe makkelijker Steef z’n gedachten los kan laten. Zijn cognitieve niveau is extreem hoog en dat heeft niet per se iets te maken met zijn intelligentie. Voetbalslimheid is anders dan opleidingsniveau", zegt Vrielink.

Tijdens zijn tijd bij Lazio Roma hebben De Vrij en Vrielink drie tot vier keer per week contact met elkaar. Meestal via Facetime en soms vliegt de voormalig basketballer van Donar over naar Rome. Zo snel mogelijk na een wedstrijd wil De Vrij een tactische analyse van z’n eigen spel hebben. Niet alleen van wedstrijden met Lazio Roma, ook van het Nederlands elftal.

In de eerste sessies confronteert Vrielink zijn opdrachtgever met de verschillen in goed bewust gedrag ten opzichte van slecht onbewust gedrag. Er is aandacht voor het moment van de headcheck, wanneer oriënteer je de positie van je tegenstander, ploeggenoten en de bal? Ook is er aandacht voor het moment van doorstappen en het herkennen van het moment wanneer aanvallers diep gaan.

De Vrij wordt gedwongen tot nadenken en heeft er zichtbaar plezier in. Ook omdat hij merkt dat hij daadwerkelijk een betere speler wordt. Op den duur vraagt de verdediger uit Ouderkerk aan den IJssel of het mogelijk is om de spitsen van de tegenstanders te analyseren. Het is een van de weinige keren dat die vraag wordt gesteld door een van de 250 voetballers die Tactalyse begeleidt.

“Eigenlijk vind ik het een irrelevante vraag, omdat je eerst je eigen kwaliteiten volledig moet begrijpen om je aan te passen aan een tegenstander. Daar gaat het regelmatig verkeerd in het voetbal. Kijk meer naar jezelf, net als in het leven zelf. Er zijn vaak zoveel basisprincipes voor verbetering vatbaar, zoals het lezen van spelprincipes. Maar Stefan was een van de weinigen die op den duur zo ver was dat hij zijn handelen in bepaalde spelsituaties kon aanpassen aan mondiale topspitsen. Tegen Dries Mertens speel je anders dan tegen types als Ronaldo of Lukaku.”

Toen De Vrij twee jaar geleden de overstap maakte naar Inter Milan is de samenwerking met Vrielink gepauzeerd. In Milaan heeft De Vrij dagelijks te maken met video-analyse. Ook de trainingen worden regelmatig besproken aan de hand van beelden.

“Logisch, maar we hebben nog steeds contact”, vertelt Vrielink. “Stefan denkt echt na over het spel. Dat zie je terug op het veld. Hij maakt relatief meer bewuste keuzes dan anderen. Soms nam hij een papiertje mee het trainingsveld op om specifiek ergens op te trainen. Omdat hij inhoudelijk cognitief nadenkt, is het schitterend om met hem te mogen werken. En Lazio stond open voor hulp van buiten de club. Ja, dat hele traject was schitterend om mee te maken.”

Ook Bouke de Boer vliegt regelmatig over naar Italië. Niet om over voetbal te praten, al komt volgens de mental coach regelmatig het haantjesgedrag van sommige ploeggenoten ter sprake. Al bij het eerste gesprek merkte De Boer op dat De Vrij wellicht teveel de ideale schoonzoon is. Samen besloten zij om meer de mannelijke kant te gaan benaderen. Want volgens De Boer was De Vrij het ultieme voorbeeld van een moederszoon.

De Boer legt uit: “Vaderszonen zijn types als Donald Trump en Louis van Gaal. Enthousiaste, gepassioneerde mensen, die over grenzen gaan. Moederszonen, zoals Stefan, kijken de kat uit de boom en zijn vol liefde en vertrouwen.”

Tijdens de Olympische Spelen van Beijing was De Boer bij zowel de hockeyvrouwen als -mannen. Sterspeler Teun de Nooijer was volgens hem ook een echte moederszoon. Iemand bij wie je niet makkelijk tot de innerlijke agressie komt. De Boer verzon oefenvormen om De Nooijer directer bij zijn innerlijke natuurlijke agressie te laten komen. Hetzelfde heeft hij gedaan met De Vrij.

“Moederszonen moet je vaak eerst onrecht aandoen, voordat ze boos worden. De meeste aandacht gaat ook uit naar Vaderszonen als Memphis Depay en Matthijs de Ligt. Zij zitten meer in de mannelijke energie. Stefan doet rustig z’n ding. Dat is zijn kwaliteit, maar kan ook tegen je werken. Dat zag je in het begin van z’n carrière. Wat mij betreft was hij toen iets te bescheiden. In onze analyse hebben we daar veel aan gewerkt. Moederszonen stellen zichzelf vaak de vraag: ‘Mag ik er wel zijn? Ben ik wel goed genoeg?’ Bij neuro-linguïstisch programmeren draait het om je overtuiging. En die overtuiging dat hij er daadwerkelijk toe doet, heeft hij inmiddels."

Van De Boer leerde De Vrij ademhalingsoefeningen. Oefeningen die goed stroken met de filosofie van Wim Hof, the Iceman met wie de voormalig Feyenoorder samenwerkt. De sessies met De Boer kregen een steeds diepere lading. Belangrijk daarin was ook het intensieve contact dat De Boer kreeg met de familie van De Vrij. Na de scheiding van zijn ouders volgde zowel vader als moeder Corrie individuele trainingen bij De Boer en bij de laatste wedstrijd van het afgelopen seizoen zaten papa en mama gezamenlijk in het vliegtuig naar Milaan. Ook was De Boer als buitengewoon ambtenaar van de burgerlijke stand betrokken bij het huwelijk van broer Niels de Vrij.

De Boer: “Het echte leven vindt plaats op basis van je eigen waarden. Daarom hebben Stefan en ik gewerkt aan zijn eigen identiteit. Leren om meer van jezelf te houden. Ik heb hem gevraagd naar zijn grote doel. ‘Ik wil de beste verdediger van de wereld worden’, zei hij. Je ziet dat hij mentaal veel sterker is geworden door te geloven in de eigen keuzes waar hij achter staat. Of zoals hij het zelf altijd zegt: ‘Je kan zelf het stuur pakken en voorin de bus gaan zitten of achterin als passagier. Voorin bepaal je zelf het doel.’ En Stefan is veel meer voorin de bus gaan zitten. Hij heeft veel meer verantwoordelijkheid genomen.”

Tijdens het EK is er weinig contact, maar in september zal het tweetal weer intensief samenwerken. Eens in de drie maanden vliegt De Boer naar Italië om verder te werken aan het persoonlijke bewustzijn van De Vrij. Blijven schaven aan een meer gelijkwaardige verhouding tussen vaderszoon en moederszoon.

De Boer: “Stefan zal qua karakter nooit helemaal een Louis van Gaal worden, want het blijft van nature een moederszoon. Dat maakt hem ook zo aardig. Als je met hem in een restaurant bent, is hij voor iedereen even vriendelijk. Ik zou het liefste willen dat alle mannen meer van zijn energieveld zouden hebben. Dan zouden we leven in een compleet andere wereld. Zonder oorlog.”