ARCHIEF RIJNMOND 20 juni 2021 - Stemmen

Met het warme weer van de laatste weken, met de langere avonden en met het afschaffen van de avondklok kom ik ’s avonds laat, en ’s nachts, tijdens de laatste ronde met ons hondje op straat weer meer mensen tegen. En die mensen praten vaak. Met elkaar, of met een onzichtbaar iemand aan de telefoon.

Het volume waarmee ze dat doen ervaar ik als veelzeggend.

Je zou misschien denken: maakt het wat uit, hoe hard je op straat praat? De een is nou eenmaal gewend om harder te praten dan de ander. En je woont in een grote stad, daar is altijd geluid. De straat is wat anders dan de stiltecoupé in de trein.

Nou, ja, ik merk dat het voor de omgeving wel degelijk kan uitmaken. Ik merk het zèlf, als ik bij mooi weer in bed lig, met een raam open, wil gaan slapen en mensen hard hoor praten op straat. Dat kan enorm storen. Zeker als je het kunt verstaan, of half kunt verstaan. Dan trekt je aandacht er vanzelf naartoe, en voor je het weet blijf je dan wakker, lig je te luisteren, of je wilt of niet.

De afwezigheid van het normale verkeersgeruis maakt dat stemmen ’s nachts al gauw veel harder lijken. Veel aanweziger zijn. Al gauw veel storender zijn voor anderen. Ik ben me zelf heel sterk van bewust van dat effect. Als mijn vrouw meegaat tijdens de laatste ronde, praten we ook altijd op gedempte toon. Bijna alsof we over een nachtelijke camping lopen. Wat in zekere zin natuurlijk ook zo ís.

Ik draai thuis muziek ook nooit hard. Ik wil de buren niet tot last zijn. Sterker nog: ik ben zo ongeveer alle dagen bezig met muziek, maar de buren horen daar níets van. Ik doe bijna alles met een koptelefoon.

Maar dat omgevingsbewustzijn is niet iedereen gegeven.

Lui die een slok op hebben zijn op straat - ongeacht het tijdstip - vaak ongeremd luidruchtig. Mensen die in een gezellig groepje door de straat trekken, of ergens rondhangen: net zo. Die zijn veel meer met elkaar bezig dan met eventuele anderen. Anderen die misschien al in hun bed liggen, bijvoorbeeld omdat ze vroeg op moeten.

En het speelt niet alleen ’s avonds. In het volume dat mensen overdag produceren zie ik ook opmerkelijke patronen. Voor mijn gevoel praten mensen met wortels in Suriname en de Antillen bijvoorbeeld vaak harder dan gemiddeld. Dat zal een cultureel dingetje zijn. In een samenleving waarin mensen veel buiten zijn heb je meer afstand te overbruggen en omgevingsgeluid te overstemmen.

Lui die bezig zijn met grof, zwaar lichamelijk werk praten vaak ook hard. Alsof hun stembanden meegaan met de kracht die hun andere spieren moeten leveren. Let maar eens op bij steigerbouwers, verhuizers en vuilophalers.

En er speelt voor mijn gevoel iets mee van status en geldingsdrang.

Hoe groter volume bij het spreken, hoe groter de ruimte die je sociaal inneemt. Mensen die zich menen te moeten bewijzen of die denken dat de wereld om hen draait praten al gauw harder. Denk alleen al aan ballerige studenten en zelfverzekerde managers.

Een mooie gelegenheid voor veldonderzoek naar dit hele fenomeen kreeg ik van de week toen ik even in het ziekenhuis was voor controle van de hartritmestoornissen waar ik nu al anderhalf jaar last van heb.

Ik zat te wachten in een wachtkamer. In stilte. Met om me heen een paar andere patiënten. Die ook zwegen. Verderop twee medewerksters achter een balie die nu en dan op gedempte toon een patiënt te woord stonden.

En toen kwamen er twee nog vrij jonge mensen door de gang stappen, allebei in witte jas. Ze overlegden op vrij hoog volume over het een of ander. In deze verder vrij rustige ambiance sneed hun conversatie zo ongeveer door mijn hoofd.

Toen ik even later aan de beurt was, werd ik geroepen door een vrouw die ik herkende als een van het luidruchtige tweetal.

De cardiologe.

Als ik het niet dacht.

SPEELLIJST

DE TUNE
1. Ik mis je - John Verkroost

2. Heerlijk prachtig weer - Olav & Nella van der Ploeg
3. Pleurisweer - Olav & Nella van der Ploeg

ROTTERDAM
4. Blijf van die Kuip af - Joris Lutz
5. Schouwburgplein - Arie van der Krogt
6. Spelevaren - Martin Reekers

SPEENHOFF
7. Bergsche Plas - Trio Speenhoff
8. Brief van het front - Aad Klaris
9. De moderne muziek - Speenhoff Kwintet

MUZIEK UIT 2020
10. Musica D nos pais - Arlinda Lima
11. Self-invented man - Raskolnikov
12. Kees - Mike Boddé & Doriene Marselje