Zo verklein je de afvalberg vol kostbare grondstoffen

Weet je dat een gemiddeld gezin meer dan honderd elektrische en elektronische apparaten in huis heeft? Klinkt veel? Nee hoor, tel maar eens op wat je in de keuken en badkamer hebt staan en kijk eens rond hoeveel elektronische apparaten er in je huis rondslingeren. Opgeteld is dat al snel veel mooi spul met een stekker eraan. Maar wat als het stuk gaat? Dan kun je kiezen: laten repareren of vervangen door een nieuwe. Wat kies jij?

Zo lang mogelijk met je spullen doen lijkt de beste optie. Zuinig op je spullen zijn en laten repareren als dat kan. Dat geldt zeker voor mobieltjes en computers, want die zitten vol zeldzame grondstoffen. Daar kun je dus maar beter lang mee doen. Repareren kun je vaak zelf, eventueel met hulp van filmpjes op YouTube. Of ga eens langs bij een RepairCafe, waar vrijwilligers klaar staan om je te helpen. De reparatie van mobieltjes en computers kun je beter aan een erkend bedrijf over laten.

Wil je toch van je spullen af? Lever ze dan in bij de milieustraat of bij de winkel waar je een nieuwe koopt. De materialen kunnen dan worden hergebruikt en zoveel mogelijk milieuvriendelijk worden verwerkt. Kijk ook eens in je kast of lades, hoeveel ongebruikte apparatuur daar nog ligt. Geef ze een tweede kans door aan iemand anders weg te geven of breng ze naar de kringloopwinkel. Dat spaart afval en grondstoffen voor de productie van nieuw apparaten.

Energielabels en keurmerken kunnen nogal eens verwarrend zijn, door de verschillende lettercodes, kleurenschema’s en rekenmodellen. De Europese richtlijnen zijn ook nog eens per apparaat verschillend, waardoor het de consument niet gemakkelijk wordt gemaakt. Het vergelijken van producten met dezelfde eigenschappen kan wél. Bekijk daarvoor de energie labels én zoek de online productspecificaties op waarin het gemiddelde energieverbruik per jaar staat. Label A is het meest efficiënt, G het minst. Zuinige apparaten zijn vaak duurder in aanschaf, daardoor betaal je in eerste instantie vaak meer. Maar je bespaart op termijn geld uit via je energierekening én het is beter voor het milieu.

Is je koelkast, vriezer of wasdroger kapot? Dan lijkt repareren niet altijd verstandig, maar is vervangen beter vanwege het hoge stroomgebruik. Tenzij het nog een vrij nieuw, energiezuinig exemplaar is natuurlijk. Ook de wasdroger is een ware energieslurper, en kan daarom beter op tijd worden vervangen door een nieuw en zuiniger exemplaar. Een was/droogcombinatie verbruikt relatief veel energie, daarom is een losse wasmachine en droger beter.

Draai alleen een volle trommel en bij voorkeur op 30 graden of met een verkort/ecoprogramma: dat is veel goedkoper dan een 60 graden wasbeurt. Hang ook liever je was (buiten) te drogen, in plaats van een wasdroger te laten draaien. Een droger vreet vier keer zoveel stroom als je wasmachine. Met de hand afwassen is meestal de beste optie, maar we snappen het gemak van een vaatwasser.

Kleinere apparaten voor in de keuken, bij de persoonlijke verzorging en voor tijdens het klussen zijn de afgelopen jaren niet veel zuiniger geworden. Daarom kun je ze gemakkelijk laten repareren of tweedehands verkopen. Zet ze ook -indien mogelijk- uit na gebruik in plaats van op stand-by. En denk eens aan een bespaarstekker en contactdozen met schakelaar: dat scheelt in je elektriciteitsverbruik. Of deel apparaten met je vrienden of buren, als je ze weinig gebruikt.

Volgens Esther Zondervan van TNO worden consumenten nu vooral voorgelicht over het energiegebruik van apparaten en is de milieu-impact nog redelijk onderbelicht. Als daar meer de nadruk op gelegd gaat worden, kan pas echt een eerlijk vergelijk gemaakt worden. Welke grondstoffen bevat het apparaat? Hoe circulair is een product? Kun je het repareren? Met de juiste voorlichting zal de vraag naar duurzame alternatieven zeker toenemen, stelt ze.

Ook producenten zouden meer moeten letten op milieuvriendelijkere alternatieven. Zo zou bij het ontwerp van een nieuw product gelet moeten worden op een langere levensduur, de recyclebaarheid en of het te repareren is. Veel elektrische en elektronische apparaten bevatten bijvoorbeeld kritische metalen en kunststof. In Europa wordt ongeveer 3 miljoen ton kunststof per jaar in elektronica verwerkt. Daarvan wordt 1,2 miljoen weer gescheiden ingezameld. Nu nog is het overgrote deel moeilijk te recyclen en wordt het voor een groot deel afgevoerd naar Azië. Dit vervuilt het milieu, zorgt voor onnodige CO2-uitstoot en gaat ten koste van waardevolle circulaire grondstoffen. Door scherpere doelen aan producenten te stellen, zou dit aangepakt kunnen worden.

Kortom: maak duurzame keuzes bij de aanschaf van apparatuur voor in huis. Probeer er zo lang mogelijk mee te doen, laat het apparaat repareren als het kapot is of lever het in bij de winkel of de milieustraat.