Rotterdamse gemeenteraad wil ondermijnende criminaliteit keihard aanpakken, maar werkt het?

Al jaren geleden is Rotterdam samen met politie, justitie en tal van organisaties en bedrijven gestart met de strijd tegen ondermijning. Burgemeester Aboutaleb zegt dat er "veel goeds gebeurt, maar het is een veelkoppig monster."

Ook de Rotterdamse hoofdofficier van justitie, Hugo Hillenaar, beaamt dat. “Als ik kijk naar de afspraken die politie en justitie hebben gemaakt als het gaat over de aanpak van criminele samenwerkingsverbanden, mensensmokkel en cybercrime, scoren we goed. We hebben berichtendiensten gehackt en dat levert veel informatie op. We komen steeds dichterbij de grote jongens. Maar de strijd verhardt”, aldus Hillenaar. Hij gaf aan dat er structureel flink ingezet moet worden op deze aanpak van criminaliteit.

De gemeente heeft sinds 2014 met bestuurlijke maatregelen en andere zaken stevig ingezet op het aanpakken van criminelen. Dat leidde onder meer tot 554 drugspanden die werden gesloten in de periode 2014-2020, zo heeft de Rekenkamer Rotterdam uitgezocht. De politie doet steeds vaker een beroep op de gemeente. Ook verdubbelde het aantal Bibob-integriteitsonderzoeken en gebruikt de gemeente zaken als handhaving op erfpacht en vergunningplicht op panden, branches en gebieden om criminaliteit aan te pakken.

Dit voorjaar deed de Rekenkamer Rotterdam onderzoek naar de aanpak van de ondermijnende criminaliteit door de gemeente. De conclusie is dat er dus stevig wordt ingezet, maar dat het voor de gemeenteraad moeilijk is zicht te krijgen wat er precies gedaan wordt en of hiermee de georganiseerde criminaliteit daadwerkelijk wordt aangepakt.

Ook blijkt dat ondermijning een term is voor veel verschillende soorten criminaliteit. Kleine vergrijpen, maar ook grote drugshandel. De Rekenkamer adviseert de burgemeester en wethouders om de raadsleden er nog meer bij te betrekken voor zover dat mogelijk is. “Je kan meer transparant zijn zonder dat het negatieve gevolgen heeft", aldus Marjolein van Asselt, de nieuwe directeur van de Rekenkamer Rotterdam.

De raadsleden gingen met de burgemeester, politie en justitie in gesprek over wat er nu de afgelopen jaren precies is bereikt. Steven Lammering van de PvdA somde de resultaten van vorig jaar op. "151 drugsvangsten leverden zo’n veertigduizend kilo cocaïne op. Er waren 105 bestuurlijke sluitingen, 139 gesloten hennepkwekerijen en 22 miljoen euro werd in beslag genomen van criminelen. Complimenten aan alle instanties die hier keihard voor werken. Alleen rest mij wel de vraag; Hoe goed is dit in een business waar miljarden in om gaan?"

Dat blijkt in de praktijk lastig te zeggen, omdat vaak niet duidelijk is hoe groot de echte omvang van de criminele activiteiten zijn. Regelmatig werd in het debat verwezen naar de aanslag op misdaadjournalist Peter R. de Vries. “We hebben de narcostaat moeilijk kunnen bestrijden", zei Tanya Hoogwerf van Leefbaar Rotterdam. "De verdachten van de moord op Peter R. de Vries en advocaat Derk Wiersum komen uit Rotterdam. Ze zijn slechts 21 jaar oud. Dat is waar we tegen moeten knokken”, aldus Hoogwerf.

Ook Steven Lammering van de PvdA haalde deze zaak aan. “ We voeren een proxy oorlog tegen georganiseerde criminaliteit. Ik noem het bewust een oorlog, want we verliezen jaar in jaar uit mensen aan de criminaliteit. Het ontregelt onze samenleving, vernietigt levens en brengt niks anders dan ellende. Het verlies van Peter R. de Vries is daar helaas een pijnlijk voorbeeld van."

Burgemeester Aboutaleb legde uit hoe de aanpak was begonnen en waar de beperkingen liggen. Hij zei dat er met het Rijk nog beter moet worden gekeken naar wat nodig is voor de aanpak van ondermijning. In deze raadsperiode heeft Rotterdam 4 miljoen euro uitgetrokken voor de aanpak van ondermijning. Samen met nog wat geld van het ministerie is het aantal mensen dat zich met opsporing bezighoudt nu uitgebreid. Maar Aboutaleb zei dat er véél meer geld nodig is en dat het Rijk daarom is gevraagd. “Er is structureel 100 miljoen euro nodig voor het hele land”, aldus de burgemeester.

Aboutaleb zei ook dat ze bij de opsporing soms tegen de randen van de privacyregels aanlopen. Vanuit de PvdA en GroenLinks werd gevraagd om een grotere preventieve aanpak. Aboutaleb zei dat als je ziet met wat voor grote geldbedragen criminelen nieuwe jongens voor zich winnen, preventie niet altijd kan werken. “Als iemand met twee ton zwaait en jij staat te zwaaien met een opleiding van timmerman”, gaf hij als voorbeeld.

Hoofdofficier van justitie Hillenaar zei heel blij te zijn met de samenwerking met de gemeente. “Het helpt enorm dat de gemeente deze investering doet. Politie en justitie willen ook meer. Niets voor niets hebben we bij het Rijk een claim van één miljard euro ingediend.

Begin september wordt in de gemeenteraad verder over dit onderwerp gesproken.