'Dan bouwen we hem zelf wel': Dit is het bijzondere verhaal van de totstandkoming van de Haringvlietbrug

De brug - die dus dinsdag 57 jaar geleden officieel is geopend - zorgt de afgelopen weken voor ophef op Goeree-Overflakkee en in de Hoeksche Waard. Vanwege de slechte staat van de klep van de brug, is de komende twee jaar maar één rijstrook per rijrichting beschikbaar èn wordt de snelheid verlaagd naar 50 kilometer per uur. Dat gaat het verkeer over de brug veel tijd kosten.

Ook direct na officiële opening van de Haringvlietbrug rijdt het autoverkeer over één baan en is er een snelheidsbeperking. Dat komt omdat de brug eigenlijk nog niet helemaal af is als hij in gebruik wordt genomen. Het is initiatiefnemer Pieter Dirk Sieling (1891-1981) die niet langer wil wachten.

Zijn kleinzoon Dirk Quaak zegt daar nu over: “Hij was er indertijd heel fel op dat die brug snel open ging”. De toegangswegen zijn nog niet helemaal klaar, de brug is nog niet helemaal afgewerkt, maar Sieling krijgt het voor elkaar dat het verkeer er alvast overheen kan rijden. “Hij zei tegen ons ‘elke dag later is een dag minder tolinkomsten, we hebben een lening af te lossen’, hij trok daar enorm hard aan en het lukte hem nog ook”, aldus Quaak.

Landbouwer Sieling uit Melissant staat symbool voor het bijzondere verhaal van de totstandkoming van de eerste vaste oeververbinding vanaf Goeree-Overflakkee. De voorzitter van de plaatselijke landbouwvereniging heeft zich dertig jaar lang hard gemaakt voor de komst van de brug. Sieling is de drijvende kracht achter de door particulieren gefinancierde brug waarvoor de eerste jaren tol betaald moet worden. “Die tol dat was wat in die tijd”, weet Quaak nog. “Dat kenden ze in Nederland allang niet meer. De eilanders hadden er niet zo’n probleem mee, die waren het pontje gewend waarvoor ze ook moesten betalen.”

Sieling ziet al voor de Tweede Wereldoorlog in dat het eiland Goeree-Overflakkee een vaste oeververbinding nodig heeft. In die tijd is het eiland alleen te bereiken met de veerpont. Alle export moet per schip. Voor de inwoners is het pontje de enige mogelijkheid om van en naar het eiland te komen. Er worden plannen gemaakt voor een brugverbinding maar door de Tweede Wereldoorlog komen die niet van de grond.

Na de bevrijding komt de wens voor brugverbinding weer bovenaan het lijstje van verschillende eilanders te staan. Sieling is ook dan nog één van de belangrijkste pleitbezorgers. In 1952 wordt er een uitgewerkt plan gepresenteerd. De brug moet komen te liggen tussen Stad aan ’t Haringvliet en Den Bommel en gaat via het eiland Tiengemeten richting de Hoeksche Waard.

De Watersnoodramp van 1953 zorgt ervoor dat de plannen voor een brug vanaf Goeree-Overflakkee naar de achtergrond raken. Maar de Watersnoodramp zorgt er ook voor dat er aandacht komt voor de eilanden. De Delta-commissie wordt ingesteld om te onderzoeken hoe de zeegaten kunnen worden afgedamd. De ontsluiting van de eilanden komt ook aan bod.

Eigenlijk is iedereen het er wel over eens dat er een brug moet komen vanaf Goeree-Overflakkee. De vragen zijn alleen: waar komt die brug te liggen en wanneer wordt hij gebouwd? Ondertussen is de NV Brugverbinding Haringvliet opgericht. Boer Sieling is president-commissaris.

Als Sieling in Den Haag van de minister van Verkeer te horen krijgt, dat er op korte termijn geen geld komt voor de brug, zegt hij: “Dan bouwen we hem zelf wel.” Dirk Quaak kent het verhaal van zijn grootvader. Die komt terug op het eiland en bij de volgende vergadering van de commissarissen van de NV Brugverbinding meldt hij wat hij in Den Haag heeft afgesproken.

“Twee van hen zeiden ‘ben je helemaal gek geworden?’, de anderen zeiden ‘we gaan dit uitwerken’. Hij kon dit verhaal met veel kleur vertellen”, herinnert Quaak zich. De plannen worden uitgewerkt. De NV Brugverbinding Haringvliet zorgt voor de financiering door een lening af te sluiten, Rijkswaterstaat ontwerpt de brug en houdt toezicht op de bouw. Door tol te gaan heffen, kan de lening worden afbetaald.

In 1961 begint de bouw van de brug. Op zaterdag 30 mei 1964 wordt het laatste deel van de Haringvlietbrug op zijn plaats gelegd, het is klep van de brug. ‘Een grote dag voor Pieter Dirk Sieling’ kopt het Algemeen Dagblad op 1 juni 1964. Sieling volgt de werkzaamheden vanaf een bootje. Aan het eind van de dag ligt het laatste stuk van de brug op z’n plek. De Haringvlietbrug is nog lang niet klaar, maar er is nu een vaste verbinding van Goeree-Overflakkee naar de Hoeksche Waard. “Ik ga over de brug naar huis”, tekent het Algemeen Dagblad op uit de mond van Sieling.

Omstanders verklaren hem voor gek omdat er nog gaten in de brug zitten. Maar Sieling meent dat daar dan maar een balk overheen gelegd moet worden. Hij gaat met een aantal anderen op pad. Nogmaals het Algemeen Dagblad van 1 juni 1964: ‘Nu eens een kippenloopje af dan weer over een smalle richel, tien, vijftien meter boven het water. Hij was telkens het eerst over en stond dan de anderen moed in te schreeuwen. Zijn commentaar toen hij de brug over was: het wiebelt hier en daar nog een beetje maar het is een prachtbrug’.

Kleinzoon Dirk Quaak weet dat dit geen spontane actie is geweest: “Dat had hij allang bedacht, hij heeft het stilletjes gepland.” Sieling heeft het verhaal uiteraard later aan zijn familie verteld: “Dat was de mooiste wandeling van mijn leven”, zei hij daarover volgens Quaak.

En zo is het de initiatiefnemer, de grote motor achter de Haringvlietbrug die als eerste de vaste verbinding tussen Goeree-Overflakkee en de Hoeksche Waard over gaat. Een aantal weken later is hij natuurlijk van de partij als de officiële opening is. Een uienboer uit Dirksland gaat met zijn versierde vrachtwagen als eerste over de brug.

Zijn tolkaartje wordt betaald door minister Aartsen van Verkeer. Achter de vrachtwagen volgt een lange sliert aan auto’s en vrachtwagens. De toeloop is zo groot, dat er een chaos ontstaat. De werkzaamheden aan de brug zijn dan ook nog niet helemaal klaar. Het verkeer kan beide kanten op gebruik maken van één rijstrook en halverwege de brug zit een slinger in de rijbaan tussen de werkeilanden. Pas na een aantal maanden wordt de Haringvlietbrug volledig in gebruik genomen.

Pieter Dirk Sieling zal er nog vaak gebruik van maken en altijd met trots, zo weet zijn kleinzoon Dirk Quaak. “Hij had een bewijs van vrije doorgang, als president-commissaris van de NV Brugverbinding Haringvliet. Hij had bewijs nummer 1.” Een aantal maanden na de opening van de brug, neemt Sieling afscheid van de NV Brugverbinding Haringvliet. Hij is dan al in de zeventig.

Omdat er meer verkeer van de brug gebruik maakt dan van te voren is voorzien, kan de tolheffing eerder dan gepland worden afgeschaft. Op 1 oktober 1973 wordt de Haringvlietbrug tolvrij en op 1 juli 1975 wordt de brug overgenomen door Rijkswaterstaat. De NV Brugverbinding Haringvliet wordt dan opgeheven.