nieuws

Dag van Toen: Zware gevechten in Dordrecht (1940)

ROTTERDAM - De meidagen staan meestal in het teken van de gevechten om de Maasbruggen en het bombardement op Rotterdam. Maar wat veel mensen niet weten is dat er bij de gevechten in Dordrecht tussen 10 en 14 mei meer Nederlandse soldaten zijn omgekomen dan in Rotterdam. De gevechten bereikten zijn hoogtepunt op 13 mei 1940, maar leverde niet meer op dan een uitstel van het onvermijdelijke.
Twee mannen lopen door de Crayensteynstraat in Dordrecht. De een wijst op een aantal bakstenen in de gevels van de huizen. “Kijk dat zijn duidelijk beschadigingen door kogelinslagen, daarboven het huisnummer 19. En daar verderop heb je er nog meer”.
De twee lopen de straat verder in en zien zo bij zeker tien huizen soortgelijke beschadigingen. “Er is in deze straat flink gevochten. Met Duitsers aan de ene kant van de straat en Nederlandse soldaten aan de andere kant”.
De man die het verhaal vertelt is Martijn de Rijke. Hij is al jarenlang betrokken bij Dordt Open Stad, een comité dat de verhalen rondom inval in Dordrecht probeert ‘in leven te houden’. “Het verhaal van Dordrecht en de gevechten daar zijn altijd onderbelicht gebleven en dat is niet terecht. Ondanks het slechte materieel en de gebrekkige voorbereiding zijn de Duitsers hier toch behoorlijk lang tegengehouden”.

Duitsers biljarten in het café

De rondleiding gaat verder in het Weizigtpark. Daar zijn de Duitsers geland op 10 mei 1940. “De Nederlanders wisten niet wat ze overkwam”, gaat De Rijke verder. “Soldaten die in Villa Weizigt gelegerd waren, werden wakker door de vliegtuigen en renden in paniek halfnaakt de straat op. Soms in ondergoed en vaak ook nog zonder wapen”.
Maar niet alleen aan Nederlandse zijde ging het in Dordrecht verkeerd. De Duitse wapenuitrusting kwam per parachute in een heel ander deel van de stad terecht. De Rijke: “De Duitsers zaten dus hier zonder wapens, behalve het pistool dat ze op zak hadden. Ze konden dus niet anders dan zich verstoppen”.
De Rijke wijst naar de andere kant van de Krispijnseweg naar het huidige Café Sebes. “Daar was toen ook al een café. Het verhaal gaat dat een paar Duitsers daar maar naar binnen zijn gegaan en zijn gaan biljarten. Nederlandse troepen kregen daar lucht van en hebben ze gevangen genomen, net als een hoop andere Duitsers in het park”.

Ongetraind en onervaren

Maar vanuit het zuiden komen er steeds meer Duitse soldaten naar Dordrecht. Op veel plaatsen komt het tot confrontaties. Het station van Dordrecht wordt ingenomen en later heroverd door de Nederlanders.
“En je moet er rekening mee houden dat de Nederlandse troepen ongetraind en onervaren waren”, vervolgt De Rijke. “Ze waren bloednerveus en schoten dus op alles wat bewoog. Daarom zie je overal kogelgaten”.
Na een paar dagen worden de troepen in Dordrecht toch steeds verder teruggedrongen. Duitse pantserwagens, onderweg naar Rotterdam, rijden door de stad. Op de Vriesestraat staat een kanon opgesteld. “Maar dat stelde toch niet zoveel voor in vergelijking met het Duitse materieel”, zegt De Rijke. Toch vertrouwen de Duitsers het niet. Het kanon wordt van afstand beschoten. De groentewinkel Mol raakt zwaarbeschadigd.
Pas op 14 mei geeft Dordrecht zich over, een paar uur voor de capitulatie van Rotterdam na het bombardement. “Ik weet niet hoe lang de Dordtse troepen het hier nog hadden kunnen volhouden”, analyseert De Rijke. “Er waren uit andere delen van de regio troepen onderweg, zoals de lichte brigade per fiets. Wie weet wat die nog hadden kunnen uithalen.”
“Mogelijk heeft het Dordtse verzet ertoe bijgedragen tot de beslissing van de Duitsers om Rotterdam te bombarderen. Ze hebben behoorlijk wat verzet geleverd hier en het bombardement maakte daar in één keer een einde aan”.
Uit onderzoek blijkt dat in de vier meidagen dat er in Dordrecht is gevochten aan Nederlandse zijde 209 soldaten zijn omgekomen. Bij de gevechten om de Maasbruggen in Rotterdam zijn dat er 185. Aan Duitse zijde zijn er 122 soldaten omgekomen.
Het comité Dordt Open Stad organiseert eens in de twee jaar ‘re-enactments’ van de gebeurtenissen van 1940. Acteurs en vrijwilligers spelen de inval en de gevechten na. Zo werd afgelopen zondag de landing van de Duitsers in het Weizigtpark nagespeeld. Foto’s daarvan zijn te vinden op de website Dordt Open Stad.

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl