Aboutaleb: 'Privé-omstandigheden havenpersoneel bespreekbaar maken om weerbaarheid tegen drugsronselaars te vergroten'

Het negental had zich in een container met boomstammen verschanst. Ze zaten daar naar eigen zeggen al 12 uur in. Omdat ze last hadden van zuurstoftekort, meldden ze zich u uiteindelijk zelf telefonisch bij de politie. "Buitengewoon dramatisch, maar het geeft ook de actualiteit van het thema aan", zegt burgemeester Aboutaleb tijdens de presentatie van de weerbaarheidstraining.

Hoogstwaarschijnlijk gaat het hier om drugsuithalers: mensen die binnen de drugshandel verantwoordelijk zijn voor het weghalen van drugs uit een container. De laatste maanden worden steeds meer uithalers betrapt: alleen al de afgelopen twee weken meer dan honderd. Via havenmedewerkers weten ze toegang te krijgen tot informatie en haventerreinen. De trainingstour moet dit helpen voorkomen.

Aboutaleb: "Bijna dagelijks halen de politie en douane dit soort mensen uit de containers in de Rotterdamse haven. De drugsuithalers kunnen daar bijna alleen komen met hulp van binnenuit. Want je moet weten hoe je op het terrein komt en waar de container staat waar drugs in zitten. Er zijn altijd mensen in de haven die zich daarvoor lenen, met alle consequenties van dien. Want als je het één keer doet dan hang je. Dan ben je chantabel en komen ze aan je familie, je kinderen en word je bedreigd. Levensgevaarlijk."

Ook CEO Andre Kramer van de Kramer Group kent het probleem van binnenuit. Hij heeft wekelijks ongenode gasten op zijn drie terminals in de Waalhaven en op de Maasvlakte. Zijn personeel wordt op weg naar het werk, in het café of restaurant door ronselaars benaderd met de vraag of ze willen meehelpen bij een drugstransport. Soms staan ze zelfs voor de deur van zijn medewerkers, vertelt de directeur. "Sommigen durven daar openlijk voor uit te komen. Anderen houden dit voor zich en gaan met een steen in de maag naar het werk."

Hij aarzelde dan ook geen moment om aan het project mee te werken en hoopt dat het onderwerp daardoor tussen collega's makkelijker bespreekbaar wordt. "Die ronselpraktijken en de insluipers zorgen voor extra druk op mijn personeel; emotioneel en psychisch. En als familiebedrijf wil je dat niet hebben. Nog los van de enorme kosten die dit met zich meebrengt: de investering in beveiliging, camera's, kapotte hekken vervangen."

Volgens trainer Rens draait de hele training om bewustzijn: wanneer ben je als havenmedewerker kwetsbaar voor omkoping en wat kun je daar zelf aan doen. "Wat deel je allemaal online met de buitenwereld? Op welke momenten ben ik kwetsbaar? Is het handig mijn werkkleding ook buiten te dragen of ben ik dan juist een makkelijke prooi? Daarover gaan we met de medewerkers in gesprek."

De deelnemers krijgen een film te zien van een spijtoptant, die vertelt waarom hij is bezweken voor de verleidingen en wat de gevolgen daarvan zijn. Ze bekijken via een Virtual Reality-bril hoe de criminelen in de praktijk te werk gaan. En ze oefenen met rollenspellen hoe ze zich effectief kunnen weren tegen de drugs-ronselaars.

Burgemeester Aboutaleb is blij met het initiatief, maar benadrukt dat er veel meer nodig is om het probleem te bestrijden. "Er is al veel gebeurd met de invoering van (biometrische) pasjessystemen, last-minute roosters, dubbele bezettingen et cetera. Maar ik hoop dat het nieuwe kabinet een grotere vuist gaat maken tegen corruptie en ondermijning. Nu nog worden uithalers met een boete van slechts 100 euro boete weggestuurd. Ik hoop dat ze in de toekomst ook een gevangenisstraf kunnen krijgen. Want die boete wordt door de opdrachtgever betaald en de volgende dag staan ze weer op het terrein."

Zelf heeft hij al een aantal keer 2250 euro kunnen innen via een last onder dwangsom, nadat de uithalers opnieuw betrapt werden. Hij hoopt dat de Eerste Kamer snel vaart maakt met het voorstel om insluipers maximaal een jaar te kunnen opsluiten. Ook wil hij graag met de vakbonden het gesprek aangaan of leidinggevenden ook niet het gesprek kunnen aangaan over persoonlijke omstandigheden. "Want zaken als een echtscheiding, schulden, te hoge woonlasten en kinderen kunnen mensen kwetsbaar maken voor omkoping. Dat is lastig qua privacy, maar ik hoop dat we het in de toekomst aan de orde kunnen stellen in het gesprek tussen de werkgever en werknemer. Ik ga daarover graag in gesprek met de vakbonden."

De training is een initiatief van de gemeente Rotterdam, Zeehavenpolitie, Douane, Havenbedrijf Rotterdam, Openbaar Ministerie, FIOD, ondernemersvereniging Deltalinqs en het bedrijfsleven. De belangstelling is groot: alleen al dit jaar zijn er 4 duizend deelnemers. Ook in de komende jaren zal de trainingstour en de omgebouwde zeecontainer actief blijven op verschillende locaties. CEO Andre Kramer: "Al is er maar één medewerker die hierdoor besluit niet met de criminelen samen te werken, dan is het al een succes."