De ommekeer voor Feyenoord in 1991

Henk Fraser is matchwinner en schiet Feyenoord geheel onverwachts naar de finale van de beker. De Stadionclub wint dat seizoen uiteindelijk de beker en rekent definitief af met jaren van ellende.

"Die goal was mijn mooiste moment uit mijn carrière. Daarmee schoot ik mezelf de geschiedenisboeken in", licht Fraser het belang van het doelpunt toe. In de 53e minuut staat hij oog in oog met Hans van Breukelen na een puntgave steekbal van Jozef Kiprich. Fraser omspeelt op souplesse de doelman van Oranje en schuift de bal in het lege doel.

De spelers buitelen van vreugde over elkaar heen. Rijnmond-commentator Hans van Vliet schreeuwt het uit en raakt buiten adem. En het Legioen? Dat overstemt al de gehele tijd in Eindhoven de PSV-aanhang, maar zij explodeert als het doelpunt valt.

Aanwezigheid Legioen
"Ik heb een minuut in de hekken gehangen van euforie", weet Feyenoord-fan Jesse van Geest zich te herinneren. Hij is die avond in het Philips Stadion. Samen met ongeveer 3000 Rotterdamse fans die door het hele stadion zitten.

"Ik zat tussen de PSV-fans en twijfelde of ik kon juichen. Maar ik zag veel anderen in het vak het doelpunt vieren en toen durfde ik ook", vertelt Feyenoord-supporter Eric van Dorp die ook de legendarische wedstrijd meemaakt.

Fraser wordt zich voornamelijk bewust van het Legioen na de 1-0. "Toen merkte ik dat zij overal in het stadion zaten. Het was geweldig. Door hun steun kregen we vleugels", aldus de verdediger over de kracht van de twaalfde man.

Maar volgens John Metgod is het niet zo vreemd dat de Feyenoord-fans hen uit bij PSV steunen. "Ze waren er altijd. Ook bij uitwedstrijden. Zij wisten altijd wel een weg naar binnen te vinden als we uit moesten spelen", herinnert de verdediger zich die tegen PSV als extra slot op de deur fungeert.

Degradatiekandidaat en cupfighter
Het mag een klein wonder heten dat Feyenoord PSV verslaat in de beker. Een maand eerder walst PSV met 6-0 over de Rotterdammers heen in de competitie. Romario speelt op 3 maart 1991 heel Feyenoord zoek en scoort viermaal. Grotendeels door de scoringsdrang van de kleine Braziliaan wint PSV dat jaar ook de titel.

Bovendien zijn de Eindhovenaren al het hele seizoen thuis ongeslagen en heeft Feyenoord heel dat seizoen nog geen uitoverwinning in de competitie geboekt. Feyenoord vecht dat jaar tegen degradatie. Maar de club toont zich wel een ware cupfighter. Tegen Heracles, NAC en Dordrecht '90 wordt telkens binnen 90 minuten een overwinning behaald.

Invloed Wim Jansen
PSV-doelman Hans van Breukelen ziet ook een groot verschil tussen het Feyenoord dat met 6-0 klop krijgt en het team dat PSV uit de beker knikkert. Van Breukelen: "Ze straalden in de beker veel meer verbetenheid uit en verdedigend hadden ze hun zaakjes op orde." Feyenoord speelt die avond met vijf verdedigers en John de Wolf speelt Romario compleet uit wedstrijd.

Volgens de oud-keeper kun je achteraf alleen maar applaudisseren voor Feyenoord en op de manier waarop zij hun rug rechten. Dat is volgens hem grotendeels de verdienste geweest van Wim Jansen. Het Feyenoord-icoon volgt het duo Gunder Bengtsson en Pim Verbeek op. Zij worden de laan uitgestuurd na de eerdere zeperd van 6-0 bij PSV.

Volgens Fraser is de komst van Jansen belangrijk omdat het team meer defensieve zekerheid krijgt en de spelers meer vanuit hun kracht laat voetballen. Metgod valt zijn oud-ploeggenoot bij: "Een Kiprich hoefde bijvoorbeeld niet de gehele wedstrijd achter zijn tegenstander aan te rennen."

Hoewel Fraser en Metgod de invloed en kwaliteit van Jansen onderschrijven, willen zij niet het trainersduo Bengtsson en Verbeek afserveren. Maar voor supporter Van Dorp is het wel duidelijk. "Toen Jansen kwam ging het veel beter. Bengtsson en Verbeek hadden er op z'n zachts gezegd een janboel van gemaakt."

Zwarte periode
Voor Feyenoord-fan Van Geest vormt de bekerwinst op PSV een symbolische afrekening met het verleden. "Na de dubbel in 1984 met Johan Cruijff waren het zeven magere jaren", blikt hij terug. Niet alleen op sportief vlak is het kommer en kwel, maar ook financieel gezien klinken er alarmbellen in Rotterdam-Zuid.

Feyenoord heeft daarnaast ook de pech om HCS als shirtsponsor te hebben. De sponsor gaat in 1992 definitief failliet. Maar in de aanloop naar het faillissement neemt zij de club bijna mee in haar val.

De sportieve en financiële malaise in De Kuip hangt ook samen met de magere supportersaantallen. Een seizoensgemiddelde van ruim 15.000 toeschouwers in de late jaren tachtig is geen uitzondering.

Daarbij moet wel gezegd worden dat halflege stadions destijds overal in Europa voorkomen. De slechte staat van vele stadions en regelmatige voetbalrellen bezorgen het voetbal een slecht imago.

Belang van de ommekeer
"Het was maar goed dat we eigenlijk niet beseften hoe belangrijk deze wedstrijd was", licht Metgod toe. Volgens hem zou er veel meer druk zijn geweest als de spelers het echte belang hadden begrepen.

Maar het gaat goed tegen PSV en daarna blijft het goed gaan. En daarbij weten steeds meer mensen de weg te vinden naar De (gerenoveerde) Kuip. Tussen 1991 en 2002 wordt de club twee keer kampioen en wint het vier keer de beker. Om te beginnen in 1991 tegen BVV Den Bosch.

Daarnaast wordt de UEFA Cup nog gewonnen in 2002 en speelt Feyenoord nog veel memorabele wedstrijden in Europa. Werder Bremen uit, Lazio Roma uit en Olympique Marseille thuis staan bij vele fans nog op het netvlies gebrand.

Maar het begon allemaal op 11 april 1991 in Eindhoven. " Daar kan geen andere wedstrijd tegenop. Die wedstrijd staat bij mij op nummer één. Ik weet zeker dat dit ook voor vele oudere Feyenoord-fans geldt", aldus Van Geest over 'de ommekeer'.