Nieuwe brug of tunnel tussen de Esch en Feijenoord moet zorgen voor minder 'vervoersarmoede' op Zuid en meer huizenbouw

Al in 2019 is besloten dat de nieuwe oeververbinding er moet komen om de toenemende verkeersdrukte in de Rotterdamse regio aan te kunnen. Maar wat moet het worden: een brug of een tunnel? En waar moet die verbinding precies komen? De afgelopen twee jaar zijn er allerlei opties op tafel gekomen, steeds was de plek weer anders en ook voor welk soort vervoer het bestemd was.

Uiteindelijk zijn er nog maar twee opties over die de komende maanden verder worden bekeken. Volgend jaar moet er dan een voorkeursvariant zijn. Maar welke brug of tunnel het ook wordt; Rotterdam zit erom te springen, om zo de grote woningnood aan te kunnen pakken.

Maar hoe zorgt een nieuwe verbinding voor meer woningen? Volgens de wethouder heerst op Zuid 'vervoersarmoede', een tekort aan snel openbaar vervoer. "Als je op Zuid woont, is het moeilijk om met openbaar vervoer heel snel op je werk of school te komen. Daardoor krijg je minder kansen, daarom noemen wij dat vervoersarmoede."

Dat je op de zuidoever van de stad langer onderweg bent als je het openbaar vervoer gebruikt, weet wethouder Kurvers uit eigen ervaring. Hij groeide op in IJsselmonde. Toen hij naar de middelbare school wilde, kostte hem dat veel tijd, terwijl de afstand in kilometers uiteindelijk meeviel. "Ik moest vanaf de rand van de Keizerswaard met het openbaar vervoer naar het Nachtegaalplein in Charlois. Daar was toen het Hugo de Groot Gymnasium. Ik deed daar heen en terug meer dan een uur over. Ik moest vaak overstappen op de Strevelsweg of bij de Maashaven. Het waren geen snelle verbindingen."

Beter en sneller openbaar vervoer is dus hard nodig op de zuidoever. Dat is uiteindelijk niet alleen voor Zuid een voordeel, maar voor de hele stad. De plannenmakers verwachten dat mensen uit Kralingen dan sneller naar Zuidplein gaan om naar de bioscoop te gaan of om te zwemmen in het nieuwe 50-meterbad. Ook zouden studenten van de Erasmus Universiteit dan makkelijker op Zuid kunnen wonen. Andersom wordt het voor mensen op Zuid makkelijker om te gaan studeren aan de overkant, denkt de gemeente.

"We hebben als stadsbestuur al heel lang de vurige wens voor een ring voor de metro", zegt de wethouder. "Kralingse Zoom moet een verbindingspunt worden waar je kan overstappen om dan binnen vijf minuten op Zuid te zijn. Dan willen we de metro doortrekken naar Zuidplein. De stad wordt dan echt beter verbonden met elkaar. De reisafstand op Zuid moet kleiner worden."

De metrowens is duidelijk, maar in de plannen wordt ook gekeken naar een snelle tramverbinding. "Die metro kan sneller en vaker rijden dan een tram en is dus een betere aanjager voor verstedelijking", legt wethouder Kurvers. "Maar uiteindelijk moet er ook gekeken worden naar de belangen van het Rijk en de regiogemeenten, dus de metro in plaats van een snelle tram is nog geen zekerheid."

De woningnood in Rotterdam is groot. Er is volgens het stadsbestuur vooral veel vraag naar huizen in het middensegment. Veel nieuwe woningen komen in het gebied dat loopt van station Rotterdam-Alexander tot aan Zuidplein, via Kralingse Zoom en Feijenoord City.

Daar staan nu al zo’n kleine tienduizend woningen in de planning. 3700 daarvan moeten de komende jaren in het gebied van Feijenoord City worden gebouwd. Iets verderop bij Zuidplein gaat ook worden gebouwd, met geld van het Rijk.

Op de noordoever gaat veel gebouwd worden bij de Alexanderknoop. Dat is het gebied rondom treinstation Rotterdam Alexander waar hoogbouw moet komen. Er zijn vergevorderde plannen voor een woontoren met 193 appartementen pal naast winkelcentrum Alexandrium, voornamelijk met huurwoningen in het middensegment.

Maar het blijft niet alleen bij nieuwbouw. Er zijn ook plannen om voormalige kantoorpanden te verbouwen tot woontorens. Eén van die plannen betreft kantorenpand De Ster naast het station. De eigenaren willen daar 160 huurappartementen in bouwen. Wethouder Kurvers is verder al concreet aan de slag het kantorenterrein op Brainpark te veranderen in een gemengd woon- en werkgebied. "Dat terrein is nu een beetje saai en raakt in de vergetelheid."

Met een nieuwe oeververbinding en snel openbaar vervoer, kunnen er snel wel twintigduizend extra woningen komen, denkt de wethouder. Zonder zou dat veel langer duren.

"Onze ambitie is echt om een onverdeelde stad te maken, met voorzieningen op beide kanten", zegt Kurvers. "Daar hoort dan ook bij dat je snel de rivier over kan. Dan zie je dat zo’n brug of tunnel veel meer is dan alleen een oeververbinding. Het is verbinding tussen stadsdelen."

Dat de nieuwe verbinding over de rivier een gebied een impuls kan geven, bleek ook wel bij de aanleg van Erasmusbrug. "Ik denk dat veel Rotterdammers dat voorbeeld wel kennen. Dat werd in mijn tijd de brug naar nergens genoemd. Er lag ook echt niets aan de andere kant. De Kop van Zuid moest nog helemaal ontwikkeld worden. Je ziet wat zo’n stadsbrug als de Erasmusbrug heeft gedaan in de stad."

Toch zijn er ook verschillen tussen de huidige plannen en de aanleg van de Kop van Zuid in de jaren negentig van de vorige eeuw. De volgorde is nu anders. De brug of tunnel is er nog niet, maar de plannen voor nieuwe woningen en het nieuwe stadion zijn er al wel. Is er dan nog wel voldoende ruimte voor een tunnel of een brug met lange op- en afritten?

"In de bouwplannen is de brug of tunnel nog niet getekend, omdat de definitieve keuze voor brug of tunnel nog niet is gemaakt. Maar er is in de plannen wel de ruimte voor opengehouden."

Kurvers geeft toe dat je eigenlijk eerst zou moeten investeren in infrastructuur voordat je de huizen bouwt, bijvoorbeeld om files te voorkomen. Maar het Rijk heeft het gebied tussen Rotterdam Alexander en Zuidplein aangewezen als prioriteit en daar al geld beschikbaar voor gesteld.

Wat Rotterdam betreft is de aan te leggen oeververbinding tussen de Esch en Feijenoord zeker niet de laatste. "We hebben er eigenlijk te weinig denk ik", zegt wethouder Bas Kurvers. De Willemsbrug is volgens hem een mooi voorbeeld. Die brug werd eind 19e eeuw gebouwd en zorgde ervoor dat er volkswijken op Zuid gebouwd konden worden. In de late jaren '90 van de vorige eeuw kwam de Erasmusbrug, wat leidde tot de ontwikkeling van de Kop van Zuid.

"Op de lange termijn zouden we ook aan de westkant nog een brug of tunnel willen. Die oeververbinding zou dan van de Waalhaven-Oost gaan richting de omgeving van de Schiehaven. Daar wordt nu al rekening mee gehouden met uitgifte van grond om dat in de toekomst mogelijk te maken. Maar first things first. Eerst deze brug of tunnel."