FABRIEK

Na 76 jaar monument voor 52 duizend dwangarbeiders uit Rotterdam en Schiedam: 'Doet recht aan enorm leed'

52.000 jongens en mannen werden door de nazi's gedeporteerd om dwangarbeid te verrichten in Duitsland. Foto van 11 november 1944.
52.000 jongens en mannen werden door de nazi's gedeporteerd om dwangarbeid te verrichten in Duitsland. Foto van 11 november 1944. © Razzia Monument Rotterdam
De slachtoffers van de grote razzia op 10 en 11 november 1944 in Rotterdam en Schiedam krijgen een monument. De nazi's deporteerden 52.000 jongens en mannen tussen de 17 en 40 jaar om dwangarbeid te verrichten in Duitsland. Het monument komt op de Parkkade in Rotterdam.
"Ik ben al vanaf 2019 bezig om te zoeken naar een goede plek, dat valt niet mee in een volle stad", zegt René Versluis. Hij is voorzitter van stichting Razzia Monument Rotterdam en zoon van een van de velen razziaslachtoffers.

Afgevoerd per trein

"Mijn vader is afgevoerd per trein. Ik dacht dat ze daar gedwongen arbeid moesten verrichten, maar ze kwamen in de verschrikkingen van een instortend Duitsland terecht." Dat betekende volgens Versluis brandende treinen blussen zodat troepenstransporten door konden. En ze kwamen terecht in bombardementen. Met een gevoel voor understatement voegt Versluis toe: "Dat was veel minder leuk dan werken in een gewone fabriek."
Zijn vader sprak er na de oorlog nooit meer over. De Rotterdammer ontdekte pas na zijn dood dat zijn vader dwangarbeid had verricht in Duitsland. "Ik had het nooit geweten als ik het dagboek van mijn vader niet had gevonden. De Rotterdamse mannen die terugkwamen, maar ook de vrouwen en kinderen, praatten er nauwelijks over."
Een verklaring daarvoor heeft Versluis niet, maar des te beter vindt hij dat de verschrikkelijkheden nu - via het monument - aandacht krijgen. "Het zorgt voor een blijvende nagedachtenis aan alle slachtoffers en doet recht aan het enorme leed."
Versluis weet niet waarom er nu pas een monument komt. "Gek genoeg staat in sommige steden een groot standbeeld voor 500 mensen die zijn afgevoerd, terwijl je in het Rotterdamse straatbeeld niets ziet dat je aan de razzia van november 1944 herinnert."
Herdenking van de razzia’s van november 1944 Sinds 2007 worden jaarlijks herdenkingen georganiseerd in Stadion Feijenoord in Rotterdam-Zuid. De Kuip was tijdens de razzia één van de twaalf verzamellocaties waar duizenden lotgenoten op transport moesten wachten. Maar er is geen openbare plek voor bezinning en herdenking. Daarom zijn de initiatiefnemers René Versluis en Jan Willem Cleijpool, beide zonen van dwangarbeiders, een burgerinitiatief gestart. Bron: Razzia Monument Rotterdam

Centrale plek

De plek op de Parkkade hebben de kinderen van dwangarbeiders en de gemeente Rotterdam zorgvuldig gekozen. Volgens Versluis is gekeken naar de verschillende verzamelplekken waar de duizenden mannen werden samengedreven. Op basis daarvan werd een centrale plek uitgekozen. "Je wilt toch recht doen aan al die plekken. Ook is het een mooie verbinding tussen Rotterdam-Zuid en Rotterdam-Noord." En de plek biedt zicht op Schiedam waar ook vele mannen werden opgepakt voor dwangarbeid in Duitsland.
Verzamellocaties razzia.
Verzamellocaties razzia. © Razzia Monument Rotterdam
Verwacht wordt dat het monument volgend jaar tijdens de jaarlijkse herdenking op 10 en 11 november wordt onthuld. Hoe het precies eruit komt te zien, is nog niet bekend.

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl