Hoe is het met Oud-Crooswijk vijf jaar nadat het de status 'armste wijk van Nederland' kreeg?

In 2016 ligt alle focus op Rotterdam Zuid, maar een Rotterdamse volkswijk van ongeveer 8000 inwoners net buiten het centrum dendert hard achteruit. Dat blijkt uit onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau. Het SCP verzamelt gegevens over werkloosheid, uitkeringen, opgroeien in armoede, taalachterstanden, slechte gezondheid en (jeugd)criminaliteit. Alles bij elkaar opgeteld, scoort Oud-Crooswijk het slechtst. De voltallige gemeenteraad schaart zich achter een motie om extra miljoenen en extra zorg in te zetten voor Oud-Crooswijk.

In 2017 worden bewonersavonden georganiseerd en daar rolt een plan van aanpak uit. De focus daarin ligt op meer jongeren naar school of aan het werk, het activeren van volwassenen die al lang thuiszitten en een schonere wijk. Ook het verbeteren van de woningen en woonomgeving is een belangrijk aandachtspunt maar dat is iets van de lange termijn en van heel veel meer geld. De uitvoering ligt op het bord van woningcorporatie Havensteder, de grootste verhuurder in de wijk.

Als je naar de cijfers kijkt, dan zijn er sindsdien kleine stapjes vooruit gezet. Het aantal uitkeringen daalt, meer mensen hebben een betaalde baan of doen vrijwilligerswerk, de CITO-scores op de basisschool zijn beter en meer jongeren maken hun school af. Het aantal voortijdig schoolverlaters is gedaald, van 14 naar 9 procent. De overlast van jongeren op straat neemt af en er zijn minder zogeheten ‘high impact crimes’. Op sommige plekken voelen bewoners zich nog wel onveilig, dat heeft veelal te maken met hangjongeren. Er is voorzichtige vooruitgang maar Oud-Crooswijk onderpresteert nog altijd als je het vergelijkt met de rest van Rotterdam.

In Oud-Crooswijk is de gemeente vanuit de wijk gaan werken en dat blijkt een succes. Het jongerenloket, jongerenwerkers, gezinscoaches en de vrijwilligerswinkel hebben zich gevestigd in het Huis van de Wijk. Er is daardoor geen reistijd, geen drempel en bewoners kunnen makkelijk binnenwandelen.

Over de buitenruimte zijn nog altijd veel klachten. Vooral over het vuil op straat. “Ziet nou niemand van de gemeente dat het een rotzooi is?”, vraagt bewoonster Nadia zich af. Volgens haar is het elke dag weer raak met huisraad en vuilniszakken naast de containers en door de hele wijk blikjes en klein afval. Voor dit hardnekkige probleem heeft de gemeente niet een pasklare oplossing. Ophalen van grofvuil is gratis, maar bewoners moeten wel bellen.

Veel bewoners missen ontmoetingsplekken en horecagelegenheden, zoals bruine cafés. Over de winkelstraat aan de Crooswijkseweg zijn de meningen sterk verdeeld. De één doet er graag goedkoop boodschappen, een ander vindt het niks. “De Crooswijkseweg vind ik verschrikkelijk”, zegt de 72-jarige Gonnie. “Daar zitten allemaal dezelfde winkeltjes. Een groenteboer, een groenteboer, een groenteboer, een slager. Allemaal buitenlandse zaken. Doe er eens iets anders in dan enkel maar buitenlandse winkeltjes”, zegt ze. Een goede mix van winkeltjes, terrassen en horeca wordt door meerdere Crooswijkers toegejuicht.

De echte Crooswijkse mentaliteit moet behouden blijven. Daar hameren veel huidige bewoners op. Op meerdere plekken in de stad voelen ‘arme’ bewoners zich weggedrukt worden door kapitaalkrachtige bewoners door sloop van sociale huurwoningen en nieuwbouw van koophuizen. “Soms wordt er bij het opknappen te rigoureus door wijkverbanden heen gebroken en dat moet niet in Oud-Crooswijk gebeuren”, zegt Rafael Krijgsman. Hij organiseert Camping Crooswijk en traint een hardloopgroepje in de wijk. Hij ziet voorzichtige vooruitgang. Wel adviseert hij om vooral goed naar de huidige bewoners te luisteren, en niet te focussen op het verhippen van de wijk maar juist zuinig om te springen met bestaande wijkinitiatieven.

De Crooswijker zegt het tegen de Rotterdamse wethouder van wijken, Roos Vermeij (PvdA). Zij is op bezoek in Oud-Crooswijk en wil van bewoners en winkeliers horen hoe het gaat. “We moeten bewoners van onderop laten meedenken en meedoen in hun wijk en daar zullen we als stad naar moeten luisteren”, antwoordt de wethouder.

Duidelijk is dat opkrabbelen iets van een hele lange adem is want Oud-Crooswijk is nog steeds één van de armste wijken van Rotterdam en Nederland. Nog altijd hebben veel mensen moeite met rondkomen, groeien veel kinderen op in armoede en zijn er taalproblemen. De cijfers liggen onder het Rotterdams gemiddelde, soms zelfs ver eronder.

En de effecten van de corona-pandemie zijn nog niet bekend. Wel zijn er signalen dat veel gezinnen het moeilijk hebben door geldzorgen en spanningen binnenshuis. “Wie had vijf jaar geleden kunnen bevroeden dat we anderhalf jaar in lockdown zouden zitten. Dat hakt erin. In Crooswijk en in heel Rotterdam”, zegt wethouder Vermeij. “Dus we zullen een langere adem nodig hebben. Dat betekent dat we doorgaan. Dat houdt niet op. Morgen niet, volgend jaar niet en ik denk zelfs over vijf jaar niet.”

Structurele aandacht blijft nodig. De gemeente Rotterdam gaat door op de ingeslagen weg, zeker tot 2030. Extra aandacht voor jongeren en bewoners zonder werk blijft. Woningcorporatie Havensteder gaat veel woningen opknappen en bijbouwen. De gemeente gaat de wijk vergroenen en de winkelstraat aanpakken. En als het aan de wethouder ligt komt er nog een schepje bovenop.

Het Schuttersveld moet ‘the place to be’ worden. Voor sport, spel, gezelligheid, gezondheid en wonen. Nu kan je er ook sporten en spelen maar het ziet er slecht onderhouden en aftands uit. Bankjes zijn verroest, tegels liggen schots en scheef en de huidige sporthal is een gesloten doos. De wethouder van wijken, Roos Vermeij, ziet veel potentie en verwacht de gemeenteraad daarvan te kunnen overtuigen. Crooswijker Rafael Krijgsman ziet het wel zitten: “De wijk is in beweging en Crooswijk is strijdbaar.”