RAADSLID

Rotterdam dreigt uit miljoenenproject warmteleiding te stappen: 'Het is niet gelukt'

Rotterdam dreigt uit miljoenenproject warmteleiding te stappen: 'Het is niet gelukt'
Rotterdam dreigt uit miljoenenproject warmteleiding te stappen: 'Het is niet gelukt' © Rijnmond
Rotterdam wil afzien van de samenwerking met de Gasunie en Eneco om het verlieslijdende Warmtebedrijf Rotterdam te redden. Het project heeft nog teveel risico’s voor de gemeente. De gemeenteraad moet half oktober nog besluiten over het voorstel van het stadsbestuur. Het is onduidelijk wat de financiële gevolgen van de eventuele beslissing zijn.
De Rotterdamse wethouder Arjan van Gils acht de kans klein dat op korte termijn een oplossing komt. "Dat hoop je wel, maar in alle eerlijkheid: de kans dat de wereld er nu ineens heel anders uitgaat zien, acht ik klein. Het wordt kort dag."
Het project naar Den Haag en Leiden werd gezien als de mogelijkheid om het Warmtebedrijf Rotterdam uit de rode cijfers te halen. De bedoeling was om aan te haken bij het project van de Gasunie en Eneco, waardoor alsnog aan eerder gemaakte afspraken over het leveren van restwarmte aan Leiden te kunnen voldoen.
De afgelopen maanden is druk onderhandeld. De wil was er, maar ook waren er nog een aantal voorwaarden waaraan moest worden voldaan. Maar daar is het toch mis gegaan.
Wat eerst leek als een mooi en duurzaam project is voor Rotterdam een grote bron van zorg geworden. Al jaren wordt er gezocht naar een oplossing voor het verlieslijdende Warmtebedrijf Rotterdam. Het is in 2006 is opgericht om restwarmte vanuit de Rotterdamse haven te gebruiken voor het verwarmen van huizen en bedrijven in de omgeving.
Zo kan de uitstoot van CO2 verminderd worden en het is ook een alternatief voor aardgas. Maar door allerlei problemen is het bedrijf nooit winstgevend geworden. Om toch door te kunnen gaan is steeds meer geld nodig. Wat begon met een investering van negen miljoen euro is inmiddels opgelopen tot honderden miljoenen.
Het grootste probleem bij het Warmtebedrijf is dat er teveel restwarmte wordt ingekocht en er nog steeds te weinig woningen en bedrijven zijn die het afnemen. In 2016 is voorgesteld om een nieuwe leiding naar Leiden aan te leggen om daar voor een woonwijk warmte te leveren aan energiebedrijf Vattenfall. Het contract werd getekend, maar de pijpleiding kwam er door allerlei nieuwe problemen uiteindelijk nooit.
Toen duidelijk werd dat deze Leidse variant niet zou lukken is gekeken of het Warmtebedrijf kon aanhaken bij een ander restwarmteproject. De Gasunie en Eneco willen een eigen leiding aanleggen tussen de Rotterdamse haven en Den Haag. Rotterdam zou graag een extra stuk pijplijn vanaf Rijswijk naar Leiden erbij willen hebben. Dan zou het Warmtebedrijf toch het al gesloten contract kunnen nakomen en de afgesproken hoeveelheid restwarmte aan Leiden kunnen leveren.
Sinds eind vorig jaar wordt over dit project onderhandeld. Rotterdam heeft met de Provincie Zuid-Holland, die voor een klein deel ook aandeelhouder is van het Warmtebedrijf, gekeken wat de financiële gevolgen zijn van het doortrekken van de leiding. Partijen hebben afspraken gemaakt, ook over de financiële verdeling van de oude en de nieuwe kosten. Ook met de Gasunie, Eneco en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat én Vattenfall zijn afspraken gemaakt.

Komt het geld of niet

Centraal in de deal staan enkele harde ontbindende voorwaarden. Eén van die belangrijke zaken is of er uiteindelijk toch het beloofde geld komt van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Het gaat dan over een subsidie voor duurzame energieproductie. Het demissionaire kabinet heeft dat geld toegezegd, maar het nieuwe kabinet moet dat nog bevestigen. Voor het stuk naar Leiden gaat het om 30 miljoen euro. Ook al zegt Economische Zaken het geld toe, dan nog ligt het eindoordeel bij de Europese Commissie. Aangezien de gemeente Rotterdam en ook de Provincie Zuid-Holland zelf geld in het project stoppen, is er sprake van staatssteun.
'Brussel' heeft na onderzoek gezegd dat ook de private partijen in deze samenwerking, zoals onder meer AVR, Shell, Vattenfall en Uniper, meer moeten investeren. Maar Rotterdam constateert onvoldoende beweging uit de hoek van de bedrijven. Wethouder Van Gils schrijft in een brief aan de gemeenteraad: “Op dit moment wordt er gesproken over een bijdrage van enkele miljoenen, maar deze zijn echter nog niet onvoorwaardelijk vastgelegd. Gelet daarop wordt op dit moment niet aan de door de Europese Commissie gestelde voorwaarden voldaan. Bij de huidige stand van zaken, is de kans op een positief besluit klein”, aldus wethouder Van Gils.
De Rotterdamse wethouder Arjan van Gils acht de kans klein dat op korte termijn een oplossing komt.
Ook heeft de Gasunie nog geen definitief besluit genomen over de leiding. Verder lijkt dat de businesscase voor het Warmtebedrijf mogelijk niet sluitend wordt door de stijging van de gasprijzen. De voorlopige conclusie die het stadsbestuur hieruit trekt is dat deze oplossing niet gelukt is.

'Te weinig voortgang'

Van Gils zegt hierover tegen Rijnmond: "Op een aantal punten zijn onderhandelingen en hier en daar is er wat voortgang geboekt. Maar het is te weinig. De afspraak was dat de Gasunie eind oktober duidelijkheid wil. Dus we kunnen het ook niet uitstellen. Dat betekent dat het Warmtebedrijf Rotterdam geen toestemming krijgt om de contracten met de Gasunie te sluiten. De gevolgen daarvan kunnen zijn dat er geen pijp naar Leiden komt. Dat betekent ook dat de financiële problemen van het warmtebedrijf niet worden opgelost. We moeten dan onder ogen zien dat dat kan betekenen dat het Warmtebedrijf uiteindelijk niet door kan blijven gaan. Wij mogen als stad ook niet zonder een plan dat zorgt dat het bedrijf gezond kan worden, geld in het bedrijf blijven stoppen".
Wethouder Van Gils over mogelijk faillissement Warmtebedrijf
Hij schrijft in zijn brief aan de raadsleden: “Alles overwegende is het college van mening dat een keuze voor het scenario WLQ+ (de pijpleiding naar Den Haag en Leiden, red.) voor de gemeente leidt tot onverantwoorde financiële en juridische gevolgen en risico’s. Wij betreuren het dat, na alle inspanningen die de gemeente heeft gedaan, we tot dit standpunt hebben moeten komen. De gemeente Rotterdam is altijd bereid geweest haar bijdrage te leveren aan de toekomst van het Warmtebedrijf. Alle inspanningen ten spijt, het is niet gelukt."

Wat kost het Rotterdam?

Hoeveel miljoen euro's Rotterdam in het Warmtebedrijf heeft gestoken is onbekend. De financiële gevolgen zijn alleen bekend bij burgemeester en wethouders en de leden van de gemeenteraad. Die hebben al jaren geheimhouding opgelegd gekregen.

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl