De nichtjes Theeboom: zelfde naam, verschillende levens

Heintje Theeboom is geboren in Rotterdam op 17 september 1925. Op diezelfde dag wordt haar nichtje geboren. Ook dat meisje wordt Heintje genoemd. De vaders van de meisjes zijn de broers Jacob en Mozes Theeboom.

De familie Theeboom is joods. Het gezin van Jacob zal de Tweede Wereldoorlog niet overleven. Het gezin van Mozes valt uit elkaar tijdens de oorlog, maar wordt na de bevrijding herenigd. Ze emigreren naar Australië.

Het verhaal van de nichtjes Theeboom is onderzocht door Els Schröder en Louisa Balk van het Stadsarchief Rotterdam. Het onderzoek begint als er een foutmelding binnenkomt over de gezinskaarten.

"Op twee verschillende gezinskaarten staat één en hetzelfde meisje, Heintje Theeboom, geboren 17 september 1925 in Rotterdam. Ze zou dus vier ouders hebben", vertelt Els Schöder.

Via de geboorteactes bij de gemeente komt Schröder erachter dat er geen fout gemaakt is maar dat er op die dag wel degelijk twee kinderen zijn geboren met dezelfde voor- en familienaam.

Els Schröder wordt nieuwsgierig naar het verhaal van de twee nichtjes en gaat samen met Louisa Balk op zoek naar meer informatie.

De ene Heintje is de dochter van Jacob Theeboom en Anna Roodenburg. Het stel trouwt op 17 oktober 1917. Jacob en Anna zijn beide joods.

De andere Heintje is de dochter van Mozes Theeboom en Elizabeth van Dijk. Ze trouwen op in 1921. Elizabeth is half-joods.

Heintje van Jacob en Anna overlijdt op 9 juli 1943 in vernietigingskamp Sobibor. Moeder Anna en zusje Sientje sterven in datzelfde kamp op 11 juni 1943. De oudste zoon van het gezin en vader Jacob overlijden in 1945. Waar is niet bekend. Zij maken deel uit van zogenaamde dodenmarsen. De zware tochten die gevangenen maken als de geallieerden naderen en de Duitsers hen meenemen bij de ontruiming van het kamp.

Heintje van Mozes en Elizabeth maakt veel mee tijdens de oorlog. Het gezin beleeft de oorlog gescheiden van elkaar. Els Schöder en Louisa Balk weten Heintje Theeboom op te sporen in Australie.

Negentig jaar is zij inmiddels en nog altijd actief. "Ik speel drie keer in de week bridge, ga graag met mijn hondje wandelen en rijd nog altijd auto", vertelt ze aan de telefoon.

Herinneringen
De herinneringen aan de oorlog zijn levendig: "We droegen eerst een ster met 'jood' en ik mocht niet naar school. Toen alle joodse mensen oproepen kregen om op transport te gaan, kregen wij ook een oproep. Omdat al mijn vrienden gingen, wilde ik ook graag gaan. Ik dacht dat het een soort vakantie was".

Haar vader ziet uiteraard de ernst van de situatie wel in en weet het voor elkaar te krijgen dat ze geen ster meer hoeven te dragen omdat moeder half-joods is. Heintje Theeboom mag dan ook weer naar school.

Kort daarna komt er een inval van de SS bij de familie Theeboom. Het is opgevallen dat ze eerst wel een jodenster dragen en daarna niet meer. Bij de inval worden moeder Elizabeth en dochter Rosetta meegenomen. Vader en Heintje blijven achter.

Heintje Theeboom vertelt: "Mijn moeder had gouden muntjes in haar bustehouder en was heel zenuwachtig daardoor. Nadat ze het hele huis overhoop gehaald hadden, moesten mijn moeder en zusje mee. Na een half uur kwam één van die kerels terug en zei tegen mijn vader 'Jude anziehen', mijn vader moest mee".

Vlucht
Jacob Theeboom weet via de trap te ontsnappen en verbergt zich in een magazijn. Hij vlucht naar België en komt na lange tijd in Zwitserland aan. Het lukt hem met moeite het land in te komen. Hij brengt de rest van de oorlog daar door.

Moeder Elizabeth wordt vastgezet in de gevangenis in Scheveningen. Zusje Rosetta wordt vrijgelaten. "Van Scheveningen is mijn moeder naar Kamp Vught gebracht", gaat Heintje Theeboom verder.

"Zij had blond haar en blauwe ogen. De Duitse bewaarsters vonden haar waarschijnlijk wel aardig dus zij kreeg een baan in de keuken. En terwijl mijn moeder in Vught was, heeft ze mijn tante en mijn twee nichtjes Heintje en Sientje gezien".

Tante Anna en nichtje Sientje gaan eerst op transport vanuit kamp Vught. Een paar weken later wordt ook Heintje weggevoerd. "Mijn moeder heeft haar nog kunnen zien en mijn moeder heeft haar nog brood mee kunnen geven. Dat is eigenlijk het laatste wat we weten van Heintje en van de hele andere familie", aldus Heintje Theeboom.

Het ene gezin wordt omgebracht tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het andere gezin is gescheiden van elkaar. Moeder Elizabeth komt uiteindelijk vrij en vader Jacob gaat na de bevrijding naar Brussel. Daar voegen zijn vrouw en dochters Heintje en Rosetta zich bij hem.

Eind jaren veertig emigreert de familie naar Australië. Daar viert Heintje Theeboom vorig jaar met haar twee zoons en kleinkinderen haar 90e verjaardag. Ze denkt nog vaak aan 'de andere Heintje' en haar familie.