Woonopstand Rotterdam publiceert 'Zwartboek Politiegeweld': 'Excessief geweld perkt ons demonstratierecht in'

Een groep demonstranten werd ingesloten door de politie en ME-busjes, om vervolgens met klappen en knuppels een stilstaande tram in gedreven te worden. Dit is slechts één van de ruim vijftig getuigenissen van demonstranten die op 17 oktober aanwezig waren bij de Woonopstand. Om het politieoptreden aan te kaarten heeft de organisatie van het protest al hun verhalen gebundeld in het zogenaamde 'Zwartboek Politiegeweld'. Sommige getuigenissen zijn voorzien van foto's van verwondingen.

Gwen van Eijk, die vanuit de Rotterdamse actiegroep Recht op de stad de Woonopstand mee organiseerde, werkte mee aan het Zwartboek. Met als doel: een beeld te krijgen van wat er die dag nu eigenlijk gebeurd is, zo vertelt ze Rijnmond. Zij en de Woonopstand eisen een onafhankelijk onderzoek naar het politieoptreden door een externe partij. "De politie heeft in het verleden laten zien niet geneigd te zijn verantwoording te nemen voor gemaakte fouten."

"Wij zijn onderdeel van een serie woonprotesten. In Amsterdam reageerde de politie excessief op bepaalde groepen demonstranten. Die hebben ze vervolgens afgezonderd van de demonstratie. Het lijkt erop dat dat optreden doorwerkte bij de demonstratie in Rotterdam, waar de politie zich zorgen maakte over bepaalde groepen. Ze maken die groepen verdacht, zonder gegronde reden of bewijs."

Er lopen krakers mee, oud-krakers en allerlei andere groeperingen die zich afzetten tegen de gevestigde orde, zegt Van Eijk. Die worden volgens haar op basis van vage verdenkingen 'geprofileerd en gecriminaliseerd'.

"Het is een hele brede beweging. Een week later, voor de demonstratie in Arnhem, werd er geschreven over het anarchistisch blok. Die waren er ook. Met hun zijn geen problemen geweest maar ze werden vooraf direct op een bepaalde manier geframed. In Tilburg mochten demonstranten niet door de binnenstad lopen omdat de politie bang was voor problemen. Als de politie gaat bepalen wie wel en niet bij de demonstratie horen, en groepen burgers, mensen zoals jij en ik, gaat uitsluiten op grond van vage vermoedens en verdachtmakingen, brengt dat het demonstratierecht van ons allemaal in gevaar. Er komen nog woondemonstraties in Den Haag en Groningen. Dat staat ook allemaal op het spel."

"Het lichamelijke letsel vind ik heel erg. Het staat niet in het zwartboek, maar het meest schrijnende vind ik dat achteraf zei: 'ik ga niet meer naar demonstraties toe omdat het onveilig is.' Omdat het onveilig is, door de politie. In het zwartboek staat een voorbeeld over een demonstrant met een jong kind. Wat moet je je kind dan vertellen? We vragen hier aandacht voor omdat de politie met dit optreden en het gebruik van onnodig, excessief geweld het demonstratierecht inperkt. Terwijl de politie de demonstratie juist moet faciliteren. Bij problemen moeten ze de-escaleren. Dat hebben ze niet gedaan."

"Wij willen dat de politie zich anders opstelt. Daarom gaan we donderdag het gesprek aan met de gemeenteraad en hopelijk op een bepaald moment ook met de burgemeester. We willen voorkomen dat dit een patroon wordt. We staan niet alleen in onze kritiek. Mensenrechtenorganisaties Amnesty International en Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten hebben zich er ook over uitgesproken. De ombudsman heeft al langer kritiek op optredens van de politie. Dat is terug te lezen in rapporten. Dit komt niet uit de lucht vallen. Dit is onderdeel van een breder patroon om het demonstratierecht in te perken."

Op 4 november overhandigt de organisatie van de Woonopstand het zwartboek aan burgemeester Aboutaleb, bij aanvang van de commissievergadering Veiligheid en Bestuur.

In een schriftelijke reactie vertelt de politie dat 'vanuit de Rotterdamse raad zijn vragen gesteld over de demonstratie, onder andere ook de vraag om een extern onderzoek.' Hierop vooruitlopen wil de politie niet. Verder wordt verwezen naar de raadsbrief van locoburgemeester Van Gils aan de gemeenteraad. Hierin spreekt hij over 'opruiende' zwartgeklede groepen die de menigte probeerde op te zwepen. Zij werden al op het Afrikaanderplein gecontroleerd, daar werd tevens een boksbeugel gevonden. Dit waren de facto preventieve maatregelen: iemand die wordt gecontroleerd, gedraagt zich gedurende het daadwerkelijke protest beter, schrijft Van Gils.

Op de Erasmusbrug ging het toch mis. Volgens Van Gils gaven andere demonstranten aan dat de groep zich 'dreigend' gedroeg, als reactie daarop werd de groep omsingeld, waarna - volgens de locoburgemeester - de ME in de rug werd aangevallen. Sommige demonstranten 'droegen een helm' en waren 'onherkenbaar.' Er werd 'met voorwerpen naar de politie gegooid', en dit was de druppel voor de ME om met wapenstokken in te grijpen. Meerdere demonstranten werden aangehouden.

Het recht om te demonstreren noemt Van Gils 'een groot goed', maar benadrukt tevens dat dit 'veilig en ordentelijk' moet kunnen.