Kan Boijmans de renovatiekosten wel aan? De Rotterdamse gemeenteraad maakt zich zorgen

Vorige week is het nieuwe renovatieplan voor Museum Boijmans Van Beuningen gepresenteerd. Hierin wordt voorgesteld om meer te doen dan alleen noodzakelijke ingrepen zoals brandveiligheid verbeteren, het vernieuwen van elektrische installaties en het verwijderen van asbest. Ook moet er vanwege nieuwe internationale afspraken over het vervoer van kunst een betere laad- en losroute worden aangelegd. Die zou onder het Museumpark komen.

Bijna de hele gemeenteraad is het eens dat de verbouwing noodzakelijk is. Maar de raadsleden willen wel garanties voordat ze instemmen met een plan. Zo vraagt raadslid Ruud van der Velden (Partij voor de Dieren) zich hardop af of Boijmans de verbouwing wel financieel kan trekken. "Het museum geeft in de stukken zelf al aan twijfels te hebben.”

Dat moet geen probleem zijn, denkt cultuurwethouder Said Kasmi (D66). Hij wijst op het feit dat het museum zelf eerder als 41 miljoen euro heeft opgehaald bij externe geldschieters. Daarnaast denkt Kasmi dat het museum de komende tijd meer inkomsten gaat vergaren, aangezien het Depot reeds is geopend. En er zijn nóg meer andere manieren om geld op te halen, benadrukt hij.

Toch twijfelen veel andere partijen in de Rotterdamse raad. Twee jaar lang wordt er al over renovatieplannen gesproken, maar voldoende extern geld is er klaarblijkelijk nog steeds niet. VVD-raadslid Jan-Willem Verheij wil daarom een concreet plan zien: hoe denkt de museumdirectie nu wél die 20 miljoen te gaan ophalen? Ook wil hij duidelijkheid over de hoeveelheid bezoekers die in 2029 het museum zullen aandoen. “Er zijn 500 duizend bezoekers nodig om het hele plan rond te rekenen. De directie van het museum gaat uit van 350 duizend bezoekers.”

Wethouder Kasmi denkt juist dat de museumdirectie aan de veilige kant zit met de genoemde aantallen. Volgens hem zullen het er op termijn meer worden en zullen dezelfde bezoekersaantallen als de Kunsthal worden behaald. Daar is VVD'er Verheij niet gerust op. Want: "De Kunsthal is commerciëler. Dat [die commercie, red.] zie ik bij Boijmans onvoldoende." Het liberale raadslid ziet daarom graag een commercieel directeur verschijnen bij het museum, om uiteindelijk meer inkomsten te genereren.

Hogere inkomsten zullen hard nodig zijn: gemeenteraadsleden maken zich zorgen over de huur die Boijmans gaat betalen. Als het pand helemaal gerenoveerd is gaat de huur namelijk automatisch omhoog. “Boijmans komt in een veel te duur huis te wonen,” denkt Ellen Verkoelen van 50Plus. Ze wil het liefst terug naar een simpele verbouwing om het betaalbaar te houden. Als de kosten enorm oplopen, dan is het niet wenselijk dat tekorten uit cultuurtegoeden worden gecompenseerd, zegt D66. Wethouder Van Gils (D66) geeft aan dat als het museum minder dan 20 miljoen euro ophaalt, de rest van het bedrag dan via een hogere huur betaald zal worden.

Verder was er aandacht voor de sloop van twee delen van het museum. De raad lijkt zich neer te leggen bij de sloop van de meest recente uitbreiding, de vleugel van Robbrecht en Daem. Maar over het verdwijnen van het paviljoen van Henket is het laatste woord nog niet gezegd. Zo vraagt Gerben van Dijk (CU/SGP) zich af of je een gift aan de familie Van Beuningen zomaar kunt slopen. Volgens meerdere raadsleden moet er zuinig met de kunstcollectie van Boijmans worden omgesprongen, maar staat de architectuur hier los van.

De architect van het paviljoen, Hubert-Jan Henket, richtte zich per videoboodschap tot de raadsleden. Het hield een pleidooi voor behoud van zijn werk. “Draai uw bril om. Sloop niet. Houdt vast wat u heeft”, sprak hij de politici toe. Hij wees op de cultuurhistorische waarde ervan, de architect gaf ook aan dat het paviljoen snel en goed opgeknapt kan worden.

Francine Houben, de architect van de huidige renovatie, was ook aanwezig en zei dat de museumdirectie het paviljoen niet wil behouden: er kan maar weinig kunst in tentoongesteld worden door het vele daglicht en vochtproblemen. Bovendien, als de laadroute onder het Museumpark komt, dan wordt ook de tuin opgeknapt. Het paviljoen zal dan in de weg staan.

Volgens wethouder Van Gils is het opknappen van het Henketpaviljoen erg duur. Naast veel onderhoud dat noodzakelijk is, zijn delen van het bouwsel aan vervanging toe. Komende week wordt met Henket gesproken over de voorgestelde sloop van zijn paviljoen.

In de nieuwste renovatieplannen wordt voorlopig niet uitgegaan van een nieuwe zaal voor de hedendaagse kunst. Die tentoonstellingsruimte zou op de parkeerplaats van een naastliggend bedrijf moeten komen. Maar met de eigenaar, de Welgelegen Groep, is geen deal bereikt.

Leefbaar Rotterdam-raadslid Geert Koster wilde van wethouder Van Gils weten of er nog mogelijkheden zijn, aangezien de architect de mogelijkheid aanhaalde. Van Gils gaf direct aan dat na vier pogingen de gesprekken zijn beëindigd. “Zeg nooit nooit, maar er is nu geen beeld dat daar iets gebouwd kan worden”, aldus wethouder Van Gils. Hij gaf aan dat er mogelijk ruimte vrijkomt als het verderop gelegen revalidatiecentrum Rijndam zou verhuizen, maar dat kan pas over een paar jaar. Koster vindt dat de gemeente dan snel met Rijndam in gesprek moet, om afspraken te maken.

Volgende week donderdag gaat de raad een besluit nemen over de renovatieplannen van Boijmans Van Beuningen. Een enkele oppositiepartij vindt het nog te vroeg daarvoor, maar legio politici zeggen ideeën te hebben om de risico’s zo klein mogelijk te houden. Volgende week willen ze die plannen indienen. Wethouder Kasmi heeft de directie van Boijmans gevraagd een plan te maken.

Om het plan te realiseren moet de gemeente wel 24 miljoen euro extra investeren. Eerder had de gemeenteraad besloten geen meer geld aan Boijmans te geven, nu lijken de meeste partijen daar toch toe bereid. De totale kosten worden inmiddels geschat op 223 miljoen euro. Ook is nog 10 miljoen euro nodig voor de aanpassing van het Museumpark, dat is nodig omdat hier de tunnel voor het vrachtverkeer vanaf de Westzeedijk komt te liggen.