EXPLOSIE

Column: 'De menselijke maat in Rotterdam'

Archieffoto
Archieffoto © Rijnmond
Het was de stralende blik van beiden die zo aanstekelijk was. De Rotterdamse Daisy en wethouder Richard Moti zaten samen aan tafel bij omroep Max. Het gedeeld geluk sprankelde je tegemoet. Nee, beiden vertelden niet over een liefdesrelatie, het had ietwat meer inhoud. Daisy heeft eindelijk, na zestien jaar, weer werk. Die wijkbasisbaan was mede door Richard ontworpen. Hoe mooi!
December is een maand die vaak sprankelt van gelukzalige momenten. Niet alleen vanwege Sinterklaas en Kerstmis, maar ook omdat we het jaar goed willen afsluiten. Het is de springplank naar een nieuw jaar vol goede voornemens, een fris begin.
Of nemen we de sprong naar een volgend jaar om de treurnis van de voorbije 12 maanden achter ons te laten? Een jaar dat eigenlijk niet lijkt op te houden, want 2022 begint met dezelfde shit die sommige inwoners van Rotterdam in 2021 of al jaren langer in de greep houdt.
Bijvoorbeeld de vaders en moeders van de toeslagenaffaire. De buitenwereld kreeg voortdurend voorgehouden dat het echt het jaar van de ommekeer zou zijn. Niet alleen werd eindelijk de beschuldigende vinger ingetrokken, maar ook financieel kwamen het Rijk en de gemeenten met reële stappen om getroffen ouders te ontzorgen.

Waarom dat verdriet en ongeloof?

Toch, vroeg ik mij af, als ik na weer een mailtje of belletje met één van hen het gesprek overdacht: hoe kon het gebeuren dat zoveel mensen bleven klagen over hun behandeling? Waarom dat verdriet en ongeloof? Waarom kwamen ze niet verder, zoals was beloofd? Waarom leken ze opnieuw verstrikt te zijn geraakt in een moeras van regels?
Ze hadden aan tafel gezeten met staatssecretaris (en oud-wethouder) Alexandra van Huffelen, het opperhoofd voor het oplossen van de toeslagenaffaire. Dat gesprek had een uitweg uit de misère moeten zijn. Ambtenaren werden in het bijzijn van ouders gecorrigeerd en op hun taken en plichten gewezen. Maar eenmaal terug in de realiteit stapelden de barricaden zich voor menig vader en moeder weer op. Waar haal je na zo'n lange strijd, waarin je alles, inclusief je relatie, het contact met kinderen en het vertrouwen van de medemens bent kwijtgeraakt, nog de kracht vandaan om door te strijden? Hoe vier je dan nog Kerstmis?
Het vertrouwen van de burger in de overheid is geschaad, kakelen we elkaar al jaren na in dit land. Rotterdam koos daarom onder leiding van D66 en wethouder Van Gils dit voor de herintroductie van de menselijke maat. "We gaan uit van de persoon, niet van het gemiddelde", klonk het. Een gemeente die dus maatwerk wil leveren. Echt?

Rechtszaak tegen gemeente Rotterdam

Begin december daagden vijf organisaties in het kader van de wet maatschappelijke ondersteuning zeven gemeenten voor de rechter. Rotterdam kreeg als kerngemeente van de regio de hoofdrol in het stuk toebedeeld. De reden voor de rechtszaak was simpel: de vijf organisaties die 75 procent van de cliënten bijstaan kwamen met de gemeenten niet tot een akkoord over de nieuwe tarieven. Ze zouden honderdduizenden euro's moeten bijleggen als ze het voorstel van Rotterdam en kornuiten zouden accepteren.
Het geschil ging volgens Antes, Pameijer, CVD, Leger des Heils en Timon over, als voorbeeld, de reistijden naar de cliënten. Daar zou in het nieuwe voorstel veel minder tijd voor zijn. Digitaal zou het ook moeten kunnen, vrezen zij. Maar, zeiden de organisaties, via een scherm overleggen met mensen met geestelijke zorgen is onmogelijk. Het versterkt juist het gevoel van achterdocht dat menig cliënt kenmerkt.

Explosie van bedwantsen

Een mevrouw van Antes had ook snel een rekensom gemaakt. Ze schetste in de rechtszaal het beeld van een cliënt die minder (niet 3x, maar 1x) zou worden bezocht. Tijd en zorg voor hygiëne in de thuissituatie liep achteruit. Een explosie van bedwantsen in de galerijflatwoning was het gevolg. De beestjes zochten ook de buren op. Het gevolg: twee woningen moesten volledig worden opgeknapt, met alle bijbehorende kosten. De moraal van het verhaal: het was verstandiger en ook goedkoper geweest om de bezoekuren te handhaven.
Archieffoto
Archieffoto © Rijnmond
Zoals altijd gaven de behendige Haagse landsadvocaten voor Rotterdam - allesbehalve geholpen door een stuntelende ambtenaar die verstrikt raakte in een rekensom - ook aan dit epistel nog een draai. Aan mevrouw de rechter de ondankbare taak uit een woud van regels ook nog een rechtvaardig oordeel te fabriceren, laat staan de menselijke maat te vinden. Als het draait om uurtarieven, gaat het niet om de persoon maar om de poen.
De Rotterdamse Sandra is dat stadium al lang voorbij. Ze zit vastgeklemd in het ambtelijke web, waar ook de politiek haar niet kan of wil bevrijden.

Ze kan bijna niets zelfstandig

Ruim vijf jaar geleden ontvluchtte ze Barendrecht omdat ze in het WMO-moeras dreigde ten onder te gaan. In Rotterdam dacht ze haar redding te vinden. Assistentie van een batterij aan thuishulp is onontbeerlijk. Ze is chronisch ziek en kan bijna niets zelfstandig. Behalve denken. Daarin troeft de hoogintelligente vrouw menigeen af. Elke regel die haar zorgtoestand aangaat kent ze uit het hoofd. Een overdosis aan hyperenergie brengt in haar een cocktail samen, waartegen sommige mensen niet bestand zijn.
Het resultaat was dat Sandra lange tijd niet met 14010 mocht bellen. Ze stond op de zwarte lijst, mocht niet worden doorverbonden. Inmiddels mag ze alleen met een geselecteerd adres emailen. Hoewel meerdere onafhankelijke rapporten op tafel liggen en een leek ziet wat haar mankeert en welke hulp ze nodig heeft, moet Sandra als het aan de gemeente ligt binnenkort weer een psychisch en medisch onderzoek ondergaan. Moet: het is buigen of barsten.
Ze sprak in bij de gemeenteraad, maar die sessie leverde geen doorbraak op. Brieven aan haar werden nog recent om wille van privacy, het nieuwe middel om heibel te voorkomen, niet door het college met de politici gedeeld. Van Sandra mag het, zij heeft niets te verbergen. Ze bevocht het ook via de juridische weg. Die duurt inmiddels zo lang en zo traag, dat de tijd haar heeft ingehaald.

Kerstmis viert ze nu nog thuis

De financiële situatie van Sandra is door stijgende chronische kosten inmiddels ondraaglijk geworden. De wooncorporatie heeft lang medeleven betoond, maar aan dat engelengeduld komt ook een einde. Niet dat ze op straat zal worden gezet. Kerstmis viert ze nu nog thuis. Dit jaar nog wel, maar het volgende? Haar zelfstandigheid en haar gevoel van onafhankelijkheid zal ze kwijtraken.
Daisy en ongetwijfeld nog andere mensen zullen mede dankzij Rotterdam de weg omhoog weer hebben gevonden. Dat geldt niet voor Sandra en menig gedupeerde uit de toeslagenaffaire, laat staan voor de WMO-cliënten die nog niet weten op welke hulp ze volgend jaar kunnen rekenen. Kerstmis en Oud & Nieuw zijn spoedig voorbij. In maart mag u een nieuwe gemeenteraad kiezen. Zoek dan niet tevergeefs naar de menselijke maat. Die zult u niet op uw stembiljet vinden.

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl