Varen door de Blaak en andere foto's van vooroorlogs Rotterdam

Het werk is van fotografen Hijkes van Oudgaarden, Jacobus van Rijk en J. van den Ende. Alle drie zijn ze overleden in 1951. De wet schrijft voor dat zeventig jaar na het overlijden van de vervaardiger, hun werk openbaar mag worden. Dat betekent dat de foto’s van de drie Rotterdamse fotografen nu voor iedereen te zien zijn.

Rijnmond heeft een aantal foto’s uit de collectie gekozen. Ga mee naar vooroorlogs Rotterdam door te kijken naar de beelden van Van Oudgaarden, Van Rijk en Van den Ende.

Verschillende foto’s van Van den Ende laten zien hoe overbekende straten in Rotterdam eruit zien in het begin van de 20e eeuw. Dat de Coolsingel en de Schie zijn gedempt, weten veel mensen. Maar ook door de Blaak en het Groenendaal in het centrum kan ooit worden gevaren.

Van den Ende is uit 1875 en net als zijn vader boekhandelaar, boekbinder en drukker. Hij heeft verschillende winkelpanden: aan de Maaskade, de Wijnhaven, de Nieuwe Binnenweg en ook in Schiedam. Hij heeft prentbriefkaarten uitgegeven van memorabele gebeurtenissen in de stad. Sommige van de foto’s zijn door anderen gemaakt, maar het is voor het Stadsarchief Rotterdam aannemelijk dat Van den Ende zelf ook heeft gefotografeerd.

Fotograaf Hijkes van Oudgaarden is in 1878 in Brielle geboren. Hij is begonnen als winkelier in sigaren- en fotoartikelen en adverteerde als fotograaf voor handel- en industrie, gespecialiseerd in opname van schepen. Op verschillende plekken in Rotterdam heeft hij een fotoatelier gehad. Van 1931 tot het bombardement van mei 1940 zit zijn atelier aan de Witte de Withstraat.

Het Rotterdamse archief (nu Stadsarchief Rotterdam) heeft in de jaren ’20 regelmatig werk van Van Oudgaarden gekocht. De fotograaf is overleden op 20 juli 1951. Zijn reportage over het Doelencomplex aan de Coolsingel is ook in het Stadsarchief terug te vinden, net als zijn foto’s van het straatbeeld van Delfshaven en een serie foto's gemaakt kort na het bombardement van 14 mei 1940.

Foto’s van de Oranjeboom Brouwerij zijn gemaakt voor Jacobus Johannes van der Rijk. Ze komen uit een album dat in 1902 is gemaakt ter gelegenheid van het 70-jarig bestaan van de bedrijf. Het album is door het personeel aangeboden aan eigenaar en bierbrouwer Willem Baartz.

Baartz heeft de d’Oranjeboom Bierbrouwerij en IJsfabriek tussen 1881 en 1884 laten bouwen op het eiland Feijenoord. De ontwikkeling van Rotterdam-Zuid is dan nog maar net begonnen. Een paar jaar later wordt margarinefabriek Van den Bergh en Jurgens de buurman van Oranjeboom. De brouwerij is in 1991 gesloopt.

Fotograaf Van der Rijk is in 1873 in Rotterdam geboren en vestigt zich in 1899 als fotograaf aan de Soetensteeg. Hij maakte in zijn atelier portretten van mensen en combineert dat met kunst- en opdrachtfotografie. Zijn fotozaak verhuist regelmatig: naar de Diergaardelaan, de Spoorsingel, terug naar de Diergaardelaan. Jacobus van der Rijk is op 8 juni 1951 overleden.

Meer foto’s van Van der Rijk zijn via deze link te zien. De foto's van Van Oudgaarden en Van den Ende zijn ook bij het Stadsarchief te raadplegen. Naast de foto’s die per 1 januari 2022 openbaar zijn geworden, is ook een aantal archieven vanaf die datum toegankelijk. Op sommige archieven rust een openbaarheidsbeperking van 75 jaar. Elk jaar komen er dus weer nieuwe delen van de archieven vrij.

Nu zijn stukken uit 1946 openbaar geworden. In Rotterdam gaat het onder meer om documenten waarin de bestraffing van mensen die de bezetter hebben geholpen, wordt beschreven. Maar ook een deel van het archief van de Rotterdamse Lloyd is ‘vrijgekomen’, bijvoorbeeld registers van personeelsleden die tijdens de Japanse bezetting van Nederlands-Indië zijn omgekomen of geïnterneerd zijn geweest.