Stadslandbouw in oorlogstijd

Het is nu een vertrouwd gezicht in de stad, op allerlei plekken wordt geteeld en verbouwd. Zo zijn er de Dakakker, Rotterdamse Oogst, Eten uit je Eigen Stad, Hotspot Hutspot, Rotterzwam, Tuin aan de Maas, Tuin op de Pier, de stadsimker.

Stadslandbouw is dus niet alleen een verschijnsel van deze tijd. Tussen 1940 en 1945 zijn er in de stad behoorlijk wat akkers waarop Rotterdammers de handen uit de mouwen steken om eten te verbouwen.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog is het pure noodzaak. In de collectie van het Stadsarchief Rotterdam is een aantal bijzondere foto's, tekeningen, filmfragmenten en affiches te vinden over de voedselproductie in oorlogstijd.

Productieslag
"Landbouw in de stad wordt de 'Productieslag' genoemd", weet Wanda Waanders van het Stadsarchief. Als gevolg van dreigende tekorten wordt die Productieslag in 1941 in Nederland ingevoerd. Een Commissie Productieslag voert een aantal maatregelen in om de schaarste van met name groente tegen te gaan.

Er wordt gestimuleerd om zoveel mogelijk zelfvoorzienend te zijn onder het motto: 'Nederland voedt zichzelf'.

Het Gemeentelijk Oogst- en Landbouwbedrijf van de gemeente Rotterdam geeft grond in parken en langs singels in gebruik voor de teelt van tarwe, aardappelen en groente. In Rotterdam heeft door het bombardement een kaalslag plaatsgevonden.

Na het puinruimen zijn er midden in de stad grote stukken grond beschikbaar voor landbouw. Zo worden plekken als de Coolsingel, Botersloot, het Museumpark, Statensingel, Statenweg en het Vroesenpark aangewezen. In Rotterdam-Zuid gaat het bijvoorbeeld om de Valkeniersweide en de Mijnsheerenlaan.

Op de eerste afbeelding hierboven is te zien dat er een korenveld is aangelegd langs de Kruisstraat. Op de achtergrond het stadhuis aan de Coolsingel en rechts het theater Luxor Palles en Hotel Centraal aan de Kruiskade. Het bordje 'Verboden toegang. Gemeente teelt voedingsgewassen' laat zien dat er goed bewaakt wordt om plunderingen te voorkomen.

De tweede foto is gemaakt bij een plantsoen aan de Statenweg. Daar worden aardappelen geteeld, de zogenaamde Plantsoenaardappelen.
Beide foto's zijn gemaakt door fotograaf E.A. Hof.

Een oogstfeest in Vroesenpark is te zien op de derde foto. In de zomermaanden wordt geoogst en in 1942 blijkt Rotterdam de grootste opbrengst van alle gemeenten te hebben. Een jaar laten is de oogst nog groter: 2,6 miljoen kilo op een landelijk totaal van 7 miljoen kilo. In Rotterdam zijn er daarom in de zomer van 1943 oogstfeesten.