Directeur Boijmans wil enorme lichtmasten rond Depot weg: 'Lichtkunstwerk wordt erdoor weggestraald'

Ex is al sinds 2018 in gesprek met de gemeente Rotterdam over het 'lichtplan' rond het nieuwe collectiegebouw van het museum. Het stamt volgens hem uit 2016 en heeft tonnen gekost. "Toen was er nog helemaal geen gebouw. We wisten nog helemaal niet hoe de spiegelende huid van het Depot zou uitpakken en wat het effect van de belichting erop zou zijn."

In 2019 en 2020 heeft Ex met de architect van het Depot verschillende gesprekken over het lichtplan gevoerd met de dienst Stadsontwikkeling. Telkens kregen ze nul op het rekest, zegt Ex. "We hebben de schijnwerper die de gemeente nu gebruikt zelfs met veel kunst en vliegwerk op 16 meter hoogte opgehangen om te laten zien wat het effect is", zegt Ex. "Maar ook dat heeft de ambtenaren niet op andere gedachten kunnen brengen. Een van hen zei tegen Winy Maas (de architect van het Depot, red.) dat hij zijn verlies moest nemen."

Ex kan niet begrijpen dat de lichtmasten daar zijn neergezet. "De redenering van de gemeente was dat het om veiligheid zou gaan. Maar als er één stukje van de stad veilig is, is het wel de ruimte van het Depot. De meldkamer is 24 uur per dag bemand. Er is altijd beveiliging."

Door de acht lichtmasten van elk 16 meter hoog verandert de sprookjesachtige sfeer rondom het spiegelende gebouw dat de lichtjes in de stad in de duisternis weerspiegelt in die van een ijsbaan. Het kunstwerk van Pipilotti Rist vergallen ze ook. "Ze heeft haar kunstwerk daarom een paar weken geleden uitgezet. De lichtmasten stralen haar projecties weg."

Wat de museumdirecteur betreft had de gemeente beter kunnen kiezen voor de gestileerde lantaarnpalen die nu ook al in het park staan. Daarin zitten kleine vele lichtjes in een platte schijf die het park spaarzaam maar voldoende verlichten. "Die zijn drie meter hoog. Dat is goed genoeg."

Vanuit haar studio in Zürich maakt Rist voortdurend nieuwe projecties voor het kunstwerk op het plein voor de ingang van het Depot. Het levert kleurrijke ronde beelden op de tegels van het plein op. Elke avond spelen er kleine kinderen. Peuters rollenbollen van de ene naar de andere projectie. Toeristen vergapen zich aan de kleuren. Jongeren maken er selfies en avondwandelaars stoppen er even om te genieten.

Maar een paar weken geleden irriteerde de hoeveelheid licht uit de masten waardoor haar kunstwerk verbleekt Rist zo erg dat ze de projectie een dag uitzette. "Er staan 15 spots gericht op het kunstwerk. Als de lichten aan gaan is het sprookje uit. Het wordt gewoon weggestraald", zegt Ex. In elke lichtmast zitten 4 tot 8 spots. "De grote fout in dit lichtplan is dat de gemeente wil dat het plein op alle plaatsen evenveel verlichting krijgt."

Het kunstwerk van Rist is juist het best te zien in de duisternis, zoals je ook een film in de bioscoop in het donker bekijkt. Maar daar is niet over nagedacht toen dat lichtplan werd ontworpen.

Daarbij begrijpt Ex niet hoe het kan dat de gemeente toestaat dat de acht masten zoveel licht in het park verspreiden. "Voor het kunstwerk van Pipilotti Rist moesten wij alles afstemmen met een vleermuisambtenaar."

Ook Ruud van der Velden van de Partij voor de Dieren vindt dit een vreemde zaak. "In een park hoort het 's nachts donker te zijn, dat is beter voor de natuur." Daarbij vindt hij het onbegrijpelijk dat de gemeente op deze manier omgaat met het werk van Rist dat volgens Ex betaald is door 120 donateurs van het Boijmans. "Pipilotti Rist is een wereldberoemde kunstenares", zegt Van der Velden. "Dit kan echt niet."