Vergeten Verhalen: de veiling van Barendrecht

Barendrecht heeft sinds 1915 een veiling. Tuinders van het platteland in Ridderkerk en Barendrecht brengen aanvankelijk hun groenten naar de groentemarkt op het Noordplein in Rotterdam.

Het bepalen van een prijs is een probleem voor de tuinders aan het eind van de negentiende en begin twintigste eeuw. Een veiling biedt uitkomst, daar komen tuinders en handelaren samen.

'Mijn'
Een veilingmeester noemt een prijs en de handelaar die als eerst 'mijn!' roept, is de koper. In 1915 besluiten de tuinbouwverenigingen uit Barendrecht en Ridderkerk om samen één veiling op te richten: de Coorperatieve groente- en fruitveiling Barendrecht en omstreken. Die veiling wordt gevestigd in een houten gebouwtje bij het station van Barendrecht.

In het begin zijn de leden alleen verplicht om aardbeien naar de veiling te brengen. Dat is heel lang een belangrijk gewas voor de tuinders in Barendrecht.

Bonen en uien
Tijdens de Eerste Wereldoorlog worden er ook veel bonen en uien verhandeld. In de loop van die oorlog stelt de overheid het veilen verplicht. Dit tot ergernis van veel tuinders.

De zaken op de veiling in Barendrecht gaan goed en al in 1917 wordt een echt veilinggebouw neergezet. In 1930 wordt de veiling aangesloten op het spoorwegnet.

Belangrijke producten zijn in die tijd aardbeien, bloemkool en spruiten. Veel aardbeien worden gekocht door De Betuwe Tiel, bekend van de jam. Dat bedrijf betrekt een eigen loods achter de veiling aan de Gebroken Meeldijk waar de aardbeien worden gewassen.

In de crisisjaren sluiten Engeland en Duitsland de grenzen voor Nederlandse land- en tuinbouwproducten. Daardoor loopt de omzet van de veiling terug.

Na de Tweede Wereldoorlog beleeft de veiling een bloeiperiode in een gebouw aan de Gebroken Meeldijk. Dat pand wordt geopend in 1955. Het gebouw bestaat nog steeds, er zit nu een bedrijf in maar de veilingklok doet het nog altijd.

Twintig jaar later worden er weer een nieuwe veiling geopend. Inmiddels zijn de veilingen van Zwijndrecht en Oud-Beijerland erin opgegaan en is de naam Veiling Zuid-Holland Zuid.

Arco van der Lee heeft zich in de geschiedenis van de veiling in Barendrecht verdiept. De veilig bestaat nog steeds. Van der Lee heeft gesproken sla-teler John Leeuwenburg. Hij is één van de laatste tuinders van Barendrecht.

Met de trekker rijdt Leeuwenburg niet meer. Dat komt omdat ze niet meer binnen mogen in de hal van de veiling: Van der Lee: "Leeuwenburg vertelde dat hij vroeger met auto met aanhanger de veilinghal binnen reed om langs de keurtafel te gaan en daarna kon er meteen gelost worden".

Vrachtwagen
Dat is niet meer toegestaan vanwege de uitlaatgassen. Tegenwoordig wordt alles buiten aan een 'dockboard' gelost. Tuinders kunnen hun waar zelf brengen. Dan moeten ze wel een vrachtwagen hebben die daar geschikt voor is.

Ze kunnen er ook voor kiezen om hun producten op te laten halen door een vrachtwagen van The Greenery, zoals de veiling nu heet. Leeuwenburg is geen lid meer. Hij heeft een overeenkomst met een groothandel die de sla bij hem ophaalt.

The Greenery is een landelijk bedrijf met in 2015 een omzet van 1,1 miljard euro. Bijna niet meer te vergelijken met de oude veiling van Barendrecht.

Arco van der Lee: "Tijdens Open Monumentendag sprak ik met oud-veilingmeester Arie van der Waal, hij vertelde dat in de 'afmijnzaal' van de veiling plaats was voor 250 handelaren. Bij de opening in 1975 was de zaal soms te klein".

Het bieden gaat tegenwoordig via internet. Soms bieden er maar zes mensen, verdeeld over de hele wereld. Dat geeft aan hoe geconcentreerd de handel in groente en fruit nu is.

"Voor de tuinders en handelaren is de veiling een onuiputtelijke bron van anekdotes en herinneringen", zegt Arco van Lee. "Ik heb van veilingmeester Van der Waal een uitdrukking geleerd die het allemaal samenvat: zij die werken voor de mijn, zijn vrienden voor de schijn".

foto's: Historische Vereniging Barendrecht