STEEKPARTIJ
Slachtoffer messengeweld wil meer actie zien: 'Als 11-jarigen al worden bedreigd, hoe ziet het er dan over drie jaar uit?'
4 maart 2022, 08:00 • 8 minuten leestijd
Nog even een broodje shoarma halen na een avondje stappen en dan naar huis. Maar zover komt het niet. Onderweg ontstaat er een woordenwisseling met een groep 20-jarigen die op straat lopen. In een flits ben je zo levensgevaarlijk gewond, dat je in de gang van de discotheek een openhartoperatie krijgt. Het overkwam Rick Resoort uit Ridderkerk, eind december 2018. Hij is slachtoffer van het messengeweld onder jongeren.
Rick geeft nu voorlichting op scholen, om jongeren te wijzen op hoe gevaarlijk het hebben van messen is. Hij vindt dat er nu snel meer actie ondernomen moet worden om dit probleem aan te pakken. “De gebruikers van het messengeweld worden in de loop van de jaren ook steeds jonger. Als ze 11 jaar zijn en ze worden al bedreigd door klasgenootjes met een mes. Dan weet ik niet hoe het er over drie jaar uit zal zien. Het is tijd om dat te stoppen.”
Veiligheid is een belangrijk thema tijdens de gemeenteraadsverkiezingen in Rotterdam. Denk aan straatintimidatie, huiselijk geweld, bestrijding van de georganiseerde misdaad. Maar ook het aantal steekincidenten onder jongeren is een groot veiligheidsprobleem voor de stad.
Twee weken was er nog de steekpartij op het Designcollege in Rotterdam-West. Een 14-jarige jongen werd door een medescholier met een mes in zijn rug gestoken. Twee andere scholieren (13 en 15 jaar) zijn aangehouden. Een paar dagen eerder werd ook al een tiener neergestoken bij het metrostation Schenkel in Rotterdam.
Werken de maatregelen die nu genomen zijn en wat is er meer nodig. We vragen het aan Rick Resoort en aan Helen Mijnals, de tante van de doodgestoken 15-jarige Joshua in Beverwaard.
In 2019 was er een flinke stijging van het aantal steekpartijen onder jongeren. Van 738 meldingen in 2018 liepen de hoeveelheid mes incidenten op naar 950 in het jaar erna. In 2020 nam het aantal weer wat af (824) In 2021 bleef het ongeveer gelijk met 841 meldingen.
‘Het kan iedereen overkomen’
Het is nu meer dan drie jaar geleden dat Rick zwaargewond is geraakt. Hij is weer helemaal hersteld. Maar bij ieder incident denkt hij er weer aan terug. En hij moet ook gelijk denken aan wat zijn eigen ouders hebben meegemaakt toen hij in het ziekenhuis voor zijn leven vocht. “Dat is het eerste wat door mijn hoofd schiet. Maar er is ook woede en teleurstelling dat het zoveel voorkomt.”
De nu 25-jarige Ridderkerker denkt dat het in feite iedereen kan overkomen. Een kwestie van de verkeerde plek en het verkeerde moment. “Wij liepen langs. Ik kende die gasten ook niet. Een normaal praatje werd direct heel intimiderend. Als ik vijf minuten eerder of later naar buiten was gestapt, was iemand anders wellicht het slachtoffer geweest.”
Door de operatie ter plaatse is zijn leven gered. Twee weken lag hij in het ziekenhuis. Eenmaal hersteld heeft bureau HALT hem benaderd om een filmpje op te nemen. Daarna ontstond om naast de voorlichtingsfilm ook lessen op scholen te gaan geven. Totdat corona uitbrak heeft hij op een aantal basisscholen een gastles gegeven aan groep 7 en 8. Binnenkort hoopt hij ook voorlichting te kunnen gegeven op middelbare scholen.
Voorlichting op school
“Ik vind het fijn om mijn steentje bij te dragen aan voorlichting over wat de gevolgen van een mes dragen kan zijn. Ze stellen vragen en zijn echt heel erg geïnteresseerd. Je ziet dat echt ze luisteren in plaats dat van dat het een verplichte les is. En al heb je er een of twee tussen zitten die misschien een mes dragen, dan hoop ik dat ik die aan het denken kan zetten om dat mes voortaan thuis te laten. Zoiets zou voor mij al een hele winst zijn.”
Rick over maatregelen steekincidenten
Maar wat moet er verder gebeuren? Rick vindt dat de straffen redelijk laag zijn. Er is daardoor volgens hem te weinig schrikeffect. Hij vindt dat de boetes die ouders krijgen als hun kind regelmatig met een mes op zak loopt en weer is betrapt best vaker mogen worden opgelegd. “Het maakt de ouders meer oplettend.” Rick hoopt dat hierdoor er meer met de kinderen over wordt gesproken en dat ouders hun kinderen misschien ook wel vaker controleren op messen.
De afgelopen maanden zijn er allerlei nieuwe maatregelen genomen om dit geweld met messen terug te dringen. Zo is het aantal jongerenwerkers uitgebreid. Hun belangrijkste taak is het om jongeren die messen bij zich hebben en ermee dreigen in beeld te krijgen bij instanties. In de zomer van vorig jaar is de campagne ‘Geweldig Rotterdam gestart. Doel is om jongeren duidelijk te maken wat de gevolgen zijn van het dragen en gebruiken van wapens. Er worden gesprekken, theatervoorstellingen en workshops voor jongeren georganiseerd. Er zijn wapeninleveracties gehouden en op landelijk niveau wordt met grootwinkelbedrijven en de detailhandel gesproken over een verkoopverbod van mensen aan minderjarigen. Ook werken allerlei instanties, zoals onder andere Openbaar Ministerie, jongerenwerk en welzijnsorganisaties beter samen. Verder wordt er nu gewerkt met een Amerikaanse en Zweedse methode aanpak. Onderzocht wordt waarom jongeren met wapens rondlopen en hoe dat kan veranderen. Jongeren worden blijvend gevolgd en steeds wordt duidelijk gemaakt dat messendragen niet de oplossing is.
Rick is blij met de genomen maatregelen. Maar hij wil meer. “Ik denk niet dat je moet wachten wat hier nu de effecten van zijn. Je moet doorpakken, want het wordt steeds gekker.” Hij pleit ervoor dat het nog meer bespreekbaar wordt in de samenleving. Iedereen – van de politiek tot scholen en ouders – moet zijn steentje bijdragen.
Als voorbeeld geeft hij dat scholen er nog meer over moeten praten. Zeker als er melding over zijn binnengekomen. Rick heeft een aantal mailtjes van ouders van wie een kind van 11 jaar is bedreigd door een andere leerling met een mes. De ouders vinden dat de scholen het niet altijd uitgebreid bespreken.
'Praat meer over gevolgen steekpartijen'
“Ze zouden het in de klas moeten bespreken. Of ouders ervan op de hoogte te brengen. Van de voorbeelden die ik kreeg is de ouders verteld dat er een akkefietje is geweest. Dat is heel breed. Je kan het invullen dat er een kleine ruzie is geweest of een kleine vechtpartij. Je gaat er niet vanuit dat het om een bedreiging met een mes gaat.”
Hij begrijpt dat je door de privacywet aan allerlei regels bent gebonden, maar denkt dat je wel kan zeggen dat er een mes-incident is geweest. “Maak het bespreekbaar. De ouders schrikken dan ook en kunnen dan bijvoorbeeld tasjes van hun kinderen controleren of het er met ze over hebben.”
‘We worden aan ons lot overgelaten'
Wat kan de Rotterdamse politiek de komende jaren nog meer doen om de steekincidenten terug te dringen? We vragen het ook aan Helen Mijnals. Zij is de tante van de 15-jarige Joshua, die vorig jaar juli door een andere tiener is neergestoken in Rotterdam-Beverwaard. Joshua overleed aan zijn verwondingen. Een 15-jarige Rotterdammer meldde zich een dag later bij de politie. Hij kreeg 10 maanden jeugddetentie.
Tante Helen, zoals ze in de buurt bekend is, sprak tijdens de stille tocht en riep om hulp voor deze jongeren. De buurtbewoners vinden dat er te weinig voor ze wordt gedaan. “De afgelopen tijd hebben veel steekpartijen plaatsgevonden. Even is er aandacht voor, maar daarna worden we weer overgelaten aan ons lot.”
Het is niet de eerste keer dat Helen meemaakt dat een jongere overlijdt door een messteek. Haar buurjongen Fabian werd in 2004 doodgestoken op de Beijerlandselaan in Rotterdam-Zuid. Haar boodschap aan de politiek: “Geef mij de instrumenten die ik nodig heb om hulp te bieden aan de wijk. Jongeren hebben ruimten nodig waar ze bij elkaar kunnen komen, waar ze hun emoties kunnen tonen. Waar ze kunnen praten over wat er allemaal om hen heen gebeurt. Dat hebben ze nu niet. Jongeren lopen met heel veel opgekropte woede en haat. Als ze het steeds opstapelen gaat het exploderen.”
De jongeren moeten worden opgevangen worden en begeleid. Voor een deel moet dat door professionals, maar er is ook veel hulp nodig van buurtbewoners, omdat die veel dichter bij de jongeren staan, vindt tante Helen. “Zij wonen in de buurt, zijn makkelijk aan te spreken omdat de jongeren ze al kennen. Je ziet wat er gebeurt in je buurt en wat jongeren nodig hebben. Nu willen die mensen graag helpen, maar krijgen de kans niet. Als je geen ruimte hebt of je moet er veel voor betalen."
Roep om werk en plek voor jongeren
Ook vindt Tante Helen dat de politiek veel meer moet doen aan de armoede. Jongeren krijgen te weinig kansen, vindt ze. “Zorg dat er meer werk komt. Goeie scholing, plekken waar ze kunnen sporten. Dat wordt niet voldoende gedaan. Men praat er wel over, maar er gebeurt te weinig.”
Maar zal dit ervoor zorgen dat de tieners minder snel een mes op zak zullen hebben? Ook Helen Mijnals denkt dat er meer nodig is. Maar zij ziet het wel als een eerste en zeer belangrijke stap. Zij pleit er ook voor dat jongeren die veroordeeld zijn, nog betere begeleiding krijgen als ze hun straf hebben uitgezeten.
“Iemand zit in de gevangenis. Als hij vrijkomt, wordt 'ie dan niet te veel aan zijn lot overgelaten? Mijn gevoel zegt dat ze nergens meer worden opgevangen om verder te begeleiden en te helpen zodat ze uit deze misdaad komen. Ze hebben juist hulp nodig. Daar wordt ook om gevraagd, maar men hoort de kreet van de jongeren niet.”
Wat wil de Rotterdamse politiek?
In de campagne is veiligheid een belangrijk thema. Maar partijen denken toch vaak iets anders over mogelijke oplossing. Leefbaar Rotterdam wil het messengeweld terugdringen met onder andere meer camera’s, preventief fouilleren en de terugkeer van boa’s in de metro’s en op de stations. Ook pleit de partij voor meer wijkagenten en een verkoopverbod voor messen door jongeren. Leefbaar wil daarnaast meer voorlichting op scholen en het controleren van kluisjes, meer inleveracties voor wapens.
D66 wil voornamelijk inzetten op preventie. Nog meer harde maatregelen zijn voor deze partij niet de oplossing. “Jongeren moeten niet worden gestigmatiseerd of gecriminaliseerd. Dat gebeurt met preventief fouilleren wel. Je drijft ze verder van je af”, zegt lijsttrekker Chantal Zeegers. Er moet volgens Zeegers meer gekeken worden naar waar jongeren behoefte aan hebben. D66 heeft eerder al bokslessen voorgesteld. Zo kunnen de jongen discipline en respect voor elkaar krijgen, en hangen ze ook niet doelloos rond op straat. Ook zijn er meer rolmodellen nodig vindt D66. De boetes die ouders kunnen krijgen is voor D66 een stap te ver, omdat het vaak gezinnen treft die financieel al in een moeilijke positie zitten.
