Hoe de verlegen Reus van Rotterdam na zijn dood nóg groter werd

Rigardus Rijnhout werd op 21 april 1922 geboren aan de Gouvernestraat in het Oude Westen. Hij kwam uit een arm gezin en werd door vrienden en familie liefkozend 'Rijn' genoemd. Op jonge leeftijd ontwikkelde hij een groeistoornis, wat hem de ongelooflijke lengte van 237 centimeter, een gewicht van 230 kilo en schoenmaat 62 opleverde.

Wetenschapsjournalist Jaco Berveling schreef het boek 'De Man met de IJzeren Schedel', over wat hij "Nederlandse wondermensen" noemt. Daarin komt ook Rijn aan bod, maar dan vooral in contrast met Albert Kramer, de Reus van Amsterdam.

Met zijn 2 meter en 42 centimeter was Albert de grootste man van Nederland. Soms wordt zijn lengte als 2 meter 69 aangeduid, maar Kramer heeft zich nooit officieel laten meten. Ondanks hun bijna gelijke lengtes hadden de twee reuzen een heel ander leven.

Toen Rijn werd geboren was de 24-jarige Kramer al een heuse beroemdheid in zowel binnen- als buitenland. "Hij kwam op zijn negentiende in een tijdschrift te staan en werd ontdekt door een impresario. Die nam hem mee naar Berlijn en de Verenigde Staten", legt Berveling uit. Kramer reisde de hele wereld over en leek te genieten van de aandacht die zijn indrukwekkende gestalte opleverde.

Voor Rijn was het een heel ander verhaal. Door zijn lengte werd hij een doelwit voor pesterijen. "Hij is meerdere keren geïnterviewd en iedere keer werd weer duidelijk dat hij er veel onder te lijden had", vertelt Berveling. Dat stond in groot contrast met de Kramer, die uit zijn aandoening een slaatje sloeg. Ondanks de pesterijen en het naroepen stond Rijn bekend als een vriendelijke en openhartige jongeman.

Rijns ouders, broer en zus deden hun best om hun zoon en broer te beschermen tegen de boze buitenwereld. Zijn ouders hielden journalisten op afstand en anders dan Kramer leek Rijn niet gecharmeerd van de showbusiness. "Rigardus wilde eigenlijk gewoon een normale jongen zijn", vertelt Berveling. "Hij was een opvallend figuur en kon geen stap buiten de deur doen zonder opgemerkt te worden. Daar heeft hij echt last van gehad, terwijl Kramer daar vrij laconiek mee omsprong."

Voor het arme gezin was Rijn een financieel zware last. Zijn kleding moest speciaal op maat gemaakt worden, net als zijn fiets. Als hij auto wilde rijden, moest hij die vanaf de achterbank besturen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog kreeg Rijn dubbele voedselbonnen, omdat zijn enorme lengte een flinke eetlust met zich meebracht.

Terwijl Kramer genoot van faam en welvaart, ging het Rijn een stuk slechter af. Na de lagere school volgde hij een opleiding aan de ambachtsschool, maar vast werk kreeg hij er niet mee. Losse baantjes hier en daar brachten weinig geld in het laatje. Geregeld reisde Rijn met zijn werkloze vader jaarmarkten en andere evenementen af om ansichtkaarten van zichzelf te verkopen. Ook deed hij dienst als rondfietsend reclamebord voor een lokale fietsenmaker.

De twee reuzen ontmoetten elkaar toen Kramer in het ziekenhuis lag en vervanging nodig had voor een show in Londen. Kramer had een komische act met zijn zwager, een zwakbegaafde man met dwerggroei genaamd Seppetoni. Rijn verving Kramer slechts voor een korte periode, terwijl de Amsterdamse reus herstelde. Toen hij weer beter was, ging Rijn terug naar Rotterdam. Van vriendschap kwam het niet en de twee lijken in de jaren daarna nauwelijks contact te hebben gehad.

"Het contrast is heel opmerkelijk", zegt Berveling. "Kramer ging de hele wereld over en verdiende veel geld, terwijl Rijn echt moest sappelen. De Amsterdamse reus had een soort komisch talent dat hij maximaal uitbuitte. Misschien zat het hem in het verschil in karakter en was Rijn heel verlegen."

In 1954 maakte Rijn een ongelukkige val met zijn fiets op het Oostplein. Een bestelbus was nodig om de reus naar huis te brengen. Door de val kon hij niet meer lopen en was hij aan een rolstoel gekluisterd. Ook raakte hij deels verlamd. Zijn laatste jaren sleet hij weer met het verkopen van ansichtkaarten met achterop de boodschap: 'De Reus kan niet meer lopen, daarom maar ansichtkaarten verkopen.'

Rijns gezondheid holde snel achteruit. Toen hij in 1958 ernstig ziek werd, moest hij door de brandweer met een hijskraan uit huis getakeld worden. Hij werd overgebracht naar het Academisch Ziekenhuis in Leiden, waar hij werd behandeld door professor Andries Querido, die later de medische faculteit in Rotterdam zou oprichten. Daar werd ook vastgesteld dat Rijn een hypofysetumor had en dat dat de oorzaak van zijn reuzengroei was.

Rijn zou nooit meer terugkeren naar Rotterdam. Hij overleed op maandag 13 april 1959 aan een nierbekkenontsteking, acht dagen voor zijn 37e verjaardag. Bij zijn begrafenis in Rotterdam waren honderden aanwezigen. Zijn vader sprak vol liefde over zijn zoon die, ondanks al het venijn dat hij jarenlang had moeten verdragen, zijn hart van goud nooit had verloren.

In 2011 werd Rijn vereeuwigd met een standbeeld in het wijkpark in het Oude Westen, zijn oude buurt. Ook werd het R. Rijnhoutplein naar hem vernoemd. De Rotterdamse band The Amazing Stroopwafels zong 'De Reus van Rotterdam' over het leven van Rijn.

Albert Kramer verdween in zijn latere jaren uit het publieke domein. Na zijn buitenlandse carrière in de showbusiness richtte hij in 1958, het jaar waarin Rijn overleed, de Klub Lange Mensen (KLM) op voor mensen van langer dan 1 meter 80. Daarnaast was hij eigenaar van een café en een sigarenwinkel in Amsterdam. Van zijn vroegere bekendheid was niks meer over toen hij in april 1976 overleed in een verpleeghuis in Slotervaart. Een jaar eerder waren zijn beide benen geamputeerd vanwege vaatproblemen. Afgezien van een kleine rouwadvertentie in de Telegraaf ging zijn dood onopgemerkt voorbij.

De ziekte die Rijns enorme lengte veroorzaakte staat tegenwoordig bekend als acromegalie. Dat ontstaat door een goedaardig gezwel in de hypofyse. Endocrinoloog Wouter de Herder van het Erasmus MC legt uit: "De hypofyse is de dirigent van een aantal hormoonproducerende organen en maakt ook groeihormoon. Als er zo'n gezwel ontstaat, wordt er te veel groeihormoon aangemaakt."

Iemand met acromegalie krijgt niet per definitie reuzengroei. Dat gebeurt alleen bij kinderen waarbij de groeischijven nog niet gesloten zijn. Die sluiten zich wanneer je in de pubertijd meer mannelijke of vrouwelijke hormonen aanmaakt. "Maar wanneer iemand te veel groeihormoon aanmaakt en te weinig van die andere hormonen, sluiten de schijven zich niet. Iemand kan dan zijn hele leven door blijven groeien", legt De Herder uit. "Reuzengroei is dus acromegalie vóór de pubertijd."

Tegenwoordig zijn er behandelingen waarmee die hormonen aangevuld kunnen worden en om reuzengroei te voorkomen, waardoor er in Nederland geen reuzen meer zijn. "Het komt nog wel voor, maar dan in gebieden waar de zorg gewoon niet goed genoeg geregeld is, zoals Afrika, Azië en Zuid-Amerika, en waar mensen geen toegang hebben tot operaties of andere medicijnen", zegt De Herder.

Mensen met reuzengroei krijgen vaak te maken met aanvullende gezondheidsproblemen, zoals een verhoogd risico op suikerziekte, hart- en vaatproblemen. "Hun gewrichten slijten ook sneller, daarom liep Kramer bijvoorbeeld met een stok", vertelt De Herder. "Hij is met 79 jaar erg oud geworden voor een reus. Tegenwoordig kunnen ze een goed leven leiden, maar destijds overleden ze bijna allemaal voor hun vijftigste."