DERKSEN

Zo kijken slachtoffers van seksueel geweld naar de uitspraken van Johan Derksen

Johan Derksen
Johan Derksen © Rijnmond
Wat doen de uitspraken van Johan Derksen met slachtoffers van seksueel geweld? Een hele hoop, zegt Jolanda Gerritsen. Zij is directeur zorg van Arosa in Rotterdam, een organisatie die mensen begeleidt die te maken hebben gehad met seksueel geweld en mishandeling.
"Mensen worden er niet blij van", zegt Gerritsen met gevoel voor understatement wanneer haar wordt gevraagd naar de uitspraken van Derksen. "Het kan meerdere emoties losmaken bij slachtoffers, zoals herbeleving. Maar ook gevoelens zoals schaamte, je niet serieus genomen voelen en je afvragen: ligt het dan aan mij?"
De uitspraken en het gedrag van Derksen vond Gerritsen uiterst pijnlijk, maar een ander aspect stuitte haar nog meer tegen de borst. "Het feit dat de gespreksleider evenals de twee andere tafelgenoten niet ingrepen, dat is misschien nog wel het ergste."
Wat Gerritsen wel optimistisch stemt, is dat de onderwerpen seksueel geweld en mishandeling steeds algemener worden. "Het wordt steeds normaler als je ermee te maken hebt gehad. Wat dat betreft is het fijn dat het taboe wordt doorbroken." Bovendien ziet ze aan de consequenties die worden verbonden aan dergelijke uitspraken een positieve ontwikkeling. "Het onderwerp wordt steeds serieuzer genomen, dat helpt enorm."

'Het nodigt uit tot morele reflectie'

Niet alleen slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag worden beïnvloed, tv-kijkers ook. "Het nodigt uit tot morele reflectie", legt Simone Driessen uit, mediawetenschapper aan de Erasmus Universiteit. "Op dinsdag vindt een kijker de uitingen van Derksen wellicht slechts een foute grap. Maar naarmate de tijd en discussie vorderen en de kijker over de situatie nadenkt, verandert zijn beleving." Volgens Driessen zou een kijker dan toch vinden dat excuses op zijn plek zijn.
Driessen zegt dat Vandaag Inside - het programma waarin Derksen zijn uitspraken deed - een programma is dat teert op kleedkamerpraat en soortgelijk gedrag. "Zo is het opgezet. Kijkers vinden het goede televisie. Dat maakt het commercieel interessant." Zo doorstonden Johan Derksen en co eerdere mediastormen: bijvoorbeeld toen Derksen Akwasi met zwarte piet vergeleek, of toen hij zei dat homoseksuele voetballers zich gewoon moeten 'vermannen'.
Na de ophef van de afgelopen dagen nam het aantal kijkers van het programma snel toe, ziet Driessen. "Het zijn geen uitzendingen meer", zegt ze, "het is een evenement. Mensen kijken omdat ze er onderdeel van willen zijn." Bij incidenten zoals deze rondom Derksen ontstaat al snel een tweedeling, vertelt Driessen. "De mensen die vinden dat hij een grapje maakte dat past in de sfeer versus de stillere groep die het wel erg vindt."
Op vrijdagmiddag werd bekend dat het televisieprogramma Vandaag Inside per direct stopt. Johan Derksen heeft aangegeven te stoppen. Ook René van der Gijp en Wilfred Genee hebben daarop te kennen gegeven niet door te willen gaan met de talkshow.