Rijnmond Staat Stil over Rotterdam en de Eerste Wereldoorlog

De Eerste Wereldoorlog lijkt aan de stad voorbij te zijn gegaan. Vrijwel nergens herinneren gedenktekens aan die andere, grote oorlog. Toch is dat ten onrechte. Nederland was honderd jaar geleden neutraal, maar zeker geen eiland. Dat gold in het bijzonder voor Rotterdam.

In de bundel Rotterdam en de Eerste Wereldoorlog wordt uitvoerig belicht dat het neutrale Rotterdam, met zijn haven en strategische ligging, in veel opzichten een centrale rol speelde tussen 1914 en 1918.

Spionnen
Zo ritselde het van de Engelse en Duitse spionnen, die op hun beurt werkloze Rotterdammers rekruteerden. Daar waren er genoeg van: door de oorlog lag het scheepvaartverkeer grotendeels stil en moesten havenwerkers ander emplooi zoeken.

Zij kregen concurrentie van de vele vluchtelingen die naar Rotterdam stroomden, met name uit België. Dat gaf spanningen in de bevolking, die het schaarse voedsel verdeeld zag worden over steeds meer monden. Ideale omstandigheden dus voor een oproer. Niet voor niets kondigde de socialistische leider Pieter Jelles Troelstra de revolutie aan, tijdens een speech in Rotterdam. Een revolutie, die mislukte.

En wat te denken van al die Engelse en Duitse krijgsgevangenen die in Rotterdam werden uitgewisseld. Ze werden aan- en afgevoerd via spoor en boot. Een drukte van belang op de kades, waar Prins Hendrik persoonlijk polshoogte kwam nemen.

Invalide soldaten strompelden over de klinkers. Soms moesten zij, half dood, worden opgevangen in noodhospitalen. Eindeloze rijen bedden, 'kribben', opgesteld in lege loodsen.

Rotterdam tussen 1914 en 1918 dus. Hoe de Eerste Wereldoorlog bepaald niet onopgemerkt aan de stad voorbijging.