nieuws

Vergeten Verhalen: 100 jaar kiesrecht

Het is honderd jaar geleden dat in Nederland het algemeen kiesrecht voor mannen en het passief kiesrecht voor vrouwen is ingevoerd. Een grondwetswijziging in 1917 zorgt daarvoor. In 1919 komt er algemeen kiesrecht.
Daar gaat een heftige strijd aan vooraf, die in 1883 is begonnen. In dat jaar wordt de Bond voor Algemeen Stemrecht opgericht. René Spork van het
: "Dat was vooral te danken aan de eensgezindheid en het doorzettingsvermogen van Rotterdammers. Elders en vooral in Amsterdam vlogen socialisten en links-liberalen elkaar in de haren".

Gerhard en Jacobs

Bekende voorvechters van het mannen- en vrouwenkiesrecht zijn Adriaan Gerhard en Aletta Jacobs. Gerhard (1858-1948) wordt ook wel de 'rode bovenmeester' genoemd. Hij is op zijn 24e hoofd van een school. In 1894 is hij één van de oprichters van de Sociaal Democratische Arbeiderspartij (SDAP).
Alette Jacobs (1854-1929) krijgt als eerste vrouw in Nederland toegang tot de universiteit en wordt arts. Ze is voorzitter van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht.

Rotterdam

In december 1900 zijn Gerhard en Jacobs op een bijeenkomst in Rotterdam voor algemeen kiesrecht. De bijeenkomst wordt gehouden in de Groote Zaal van het Vereenigingsgebouw aan de Voorstraat 140. Ze betoogden dat 'algemeen kiesrecht voor mannen en vrouwen de politieke eisch is van heden'.
In de jaren 1911 en 1912 worden de zogenaamde Rode Dinsdagen gehouden, massademonstraties op Prinsjesdag in Den Haag voor algemeen kiesrecht. Er worden 300.000 handtekeningen opgehaald, dat zijn er zeer veel voor die tijd.

Grondwetswijziging

Passing kiesrecht voor zowel mannen als vrouwen wordt uiteindelijk bij de grondwetswijziging van 1917 ingevoerd. Dat betekent dat mannen en vrouwen gekozen kunnen worden in bijvoorbeeld de Tweede Kamer.
In 1918 wordt Suze Groeneweg, geboren in Strijensas en onderwijzeres in Rotterdam, als eerste vrouw die in de Tweede Kamer gekozen. Ze zit tot 1937 names de SDAP in het parlement.
Als Suze Groeneweg in de kamer komt, hebben vrouwen nog geen stemrecht. In 1919 krijgen ook vrouwen stemrecht en dan is er in Nederland sprake van algemeen kiesrecht. Bij de verkiezingen van 1922 kunnen vrouwen voor het eerst naar de stembus.
Foto: Affiche adresbeweging Bron: Stadsarchief Rotterdam

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl