Afval dumpen? De Rotterdamse 'Big Brother' houdt alles in de gaten bij de vuilcontainers

Vanachter zijn computer heeft Peter ten Haaf zicht op de bijna 7 duizend containers die verspreid door Rotterdam staan. Alle containers - van restafval, papier, glas tot textiel - zijn uitgerust met een sensor, ook wel een vulgraadmeter genoemd. Twee keer per week loopt Ten Haaf alle bakken langs en daarvoor hoeft hij niet naar buiten. Hij leest de informatie uit die de sensoren ieder uur afgeven.

Hij ziet in een grafiek de containers zich vullen en als die voor driekwart vol zitten, dan wordt een vuilniswagen ingepland en leegt binnen drie dagen de container. Maar dat gaat lang niet altijd goed.

In die grafiek kan Ten Haaf ook afwijkingen opsporen zoals een container die stilstaat. “Een papiercontainer die al drie dagen op nul procent staat, is onmogelijk in Rotterdam”, legt Ten Haaf uit. Op het scherm zie je een vlakke lijn en dat betekent dat de container zich niet vult. Meestal gaat het om een kapotte sensor of een klemmer - een container waarvan de klep niet meer opengaat omdat er te grote spullen of vuilniszakken in worden gepropt.

Ook zijn de meldingen van Rotterdammers in de MeldR- of BuitenBeter-app belangrijk. Die neemt Ten Haaf mee in zijn lijst van afwijkingen. Daar zet hij ‘runners’ op, zijn mensen op straat. Ton Offermeijer is er daar één van en hij rijdt dagelijks dagelijks langs 80 tot 100 plekken. Ter plaatse kijkt hij in de bak en stelt zijn diagnose.

Een papierbak die al aardig vol zit maar het systeem geeft leeg aan, dan is de sensor kapot. Dat koppelt Offermeijer terug naar Ten Haaf op kantoor. “Peet, ik sta hier bij de papierbak op de Nassaukade en die bak zit al driekwart vol”, meldt hij zijn collega telefonisch. Die reageert: “Dan is de sensor kapot, ik meld ‘m aan voor reparatie.” Binnen 48 uur wordt de sensor gerepareerd.

Op zijn dagelijkse ronde langs de afwijkingen, loopt Offermeijer ook langs vastgelopen en vieze containers. Een klemmer lost hij zelf op. Met een speciale sleutel kan hij de bak aan de achterkant openmaken en de verstopping naar beneden duwen. Voor een smerige bak belt hij voor een schoonmaakbeurt want “mensen raken een vieze bak niet aan en zetten hun afval er dan naast.” Ook komt hij veel grof vuil tegen. “Als het niet weggehaald wordt, gaan mensen vuilniszakken erbij gooien. Dan komen de meeuwen, trekken de zakken open en is de ellende is niet te overzien.” Hij maakt er gelijk werk van dat het nog dezelfde dag wordt opgehaald.

Een ochtend mee op stap en de teller van afvaldumpingen staat op twee koelkasten, een laminaat vloer, een kapot bankje, drie autobanden en snoeiafval. “Overal hetzelfde verhaal”, constateert hij droogjes. “Mensen moeten te lang wachten op een afspraak en dan dumpen ze het bij een ondergrondse container en zijn ze er ook vanaf. Dat is natuurlijk niet de bedoeling maar het gebeurt helaas wel.”

Offermeijer werkt al ruim veertig jaar voor Stadsbeheer. Vroeger stond hij achter op de vuilniswagen en gooide de zakken in de bak. Nu rijdt hij in Zuid, Hoogvliet, Pernis en Hoek van Holland alle afwijkingen af en nog altijd heeft hij hart voor de zaak. “Ik kijk overal naar. Ik probeer Rotterdam schoon te houden en schoon te krijgen vooral.”

Door het ‘big brother’-systeem van de slimme sensoren en de snelle actie na een foutmelding, heeft Rotterdam het afval inzamelen aardig onder controle. “In het begin hadden we aanloopproblemen en ging het niet altijd even goed”, erkent Peter ten Haaf, de vulgraadspecialist. Hij verwijst naar de startfase toen sensoren vaak kapot gingen en vuilniswagens te laat werden ingepland. Nu heeft de gemeente het systeem onder de knie en wordt het steeds verder verfijnd. “Het is een mooi systeem en het werkt goed in Rotterdam. En voor de problemen hebben we onze mensen op straat.”