Rotterdamse advocate in Texas kan opnieuw aan de bak: vrijgelaten ter dood veroordeelde zit weer vast: 'Dit is krankzinnig'

"Ik heb gesproken met advocaten die dertig tot veertig jaar ervaring hebben en zeggen dat ze zoiets nog nooit hebben meegemaakt. Zelfs rechters hier in Texas zeggen tegen mij dat ze verbaasd zijn." We spreken Merel Pontier vlak voor zij Clinton Young in zijn cel gaat opzoeken, in Mississippi. "Clinton heeft wel wat meegemaakt in detentie, maar noemt dit de ergste gevangenis waarin hij heeft vastgezeten. Hij heeft geen zeep, geen kleding. Ik ben net maar even naar Walmart gegaan om wat spullen te kopen."

Het opmerkelijke verhaal van Clinton Young is al vele malen uit de doeken gedaan en leidde onder meer tot Nederlandse tv-documentaires. Het gaat over de jonge Amerikaan die de doodstraf kreeg voor twee moorden, maar mede door toedoen van de Rotterdamse juriste Pontier op vrije voeten kwam. Deze nieuwe plottwist had ook zij niet zien aankomen. "We merkten wel dat justitie niet blij was met zijn vrijlating. Ze wilden hem een spreekverbod opleggen en zeiden dat hij de voorwaarden voor zijn vrijlating had geschonden. Maar hij is al zeven maanden keurig aan het werk."

Het is ook op die plek dat hij afgelopen donderdag is opgepakt. "Normaal gesproken vraagt justitie aan de advocaat of de cliënt zich kan melden. Ze hadden hem ook thuis kunnen meenemen, maar nee; ze volgen hem helemaal tot aan Mississippi naar zijn werk om hem ten overstaan van zijn collega’s te arresteren."

Om te begrijpen wat hier aan de hand is, moeten we terug naar november 2001. In korte tijd worden in Texas twee mannen vermoord: Doyle Douglas (in Longview) en Samuel Petrey (in Midland). Clinton Young wordt door anderen aangewezen als de schutter in beide zaken en krijgt de doodstraf. Over het bewijs is veel twijfel: Douglas is van links beschoten in de auto, terwijl Young rechts van hem zat. Bij Petrey is een handschoen gevonden met kruitsporen en het DNA van medeverdachte David Page.

Als klap op de vuurpijl wordt bekend dat een van de officieren van justitie in de zaak tegelijkertijd samenwerkte met de rechter die oordeelde over de hechtenis van Clinton Young. Een ongekend schandaal dat in september leidt tot een vernietigend oordeel van de Texas Court of Criminal Appeals: doordat justitie en rechtbank onder één hoedje speelden, moet Clinton Young een nieuw proces krijgen.

In afwachting daarvan komt hij dus in januari van dit jaar vrij. Het eerste dat hij doet is zijn schoenen uitdoen om met zijn blote voeten het gras te voelen, na twintig jaar beton en staal. Hij komt vrij op borgtocht, mede door flinke donaties vanuit Nederland. "Ik wil de rechtbank en de maatschappij laten zien dat ik een waardevol lid kan zijn van de samenleving. Dat ik te vertrouwen ben."

Het zijn de woorden die hij in januari 2022 uitspreekt, als we hem kort na zijn vrijlating aan de telefoon hebben. Young krijgt een baan en kijkt met optimisme uit naar het nieuwe proces. Een proces in Midland, Texas, waar ook het vorige proces was. Maar nu komt de verrassing: justitie in Harrison County meldt zich. Dat zit zo: Doyle Douglas werd vermoord en later gedumpt in een beekje in de landelijke omgeving buiten Longview, in Harrison County. Samuel Petry was in Midland gedood, 750 km westwaarts.

Merel Pontier: "Destijds in 2001 heeft Harrison County de zaak overgedragen aan Midland, dat beide zaken deed. Ze hebben twintig jaar de tijd gehad om hem zelf te berechten en komen er nu ineens mee. Het kan niet anders dan dat het overkoepelend Openbaar Ministerie van Texas hierachter zit."

Afgelopen vrijdag heeft een zogeheten grand jury, bestaande uit burgers, besloten dat er genoeg bewijs is tegen Young om hem te arresteren voor de moord op Doyle Douglas. "Wij mochten niet bij de zitting zijn en weten dus ook niet welke argumenten op tafel zijn gelegd. Waarschijnlijk dezelfde onzin als destijds. Pas na zijn arrestatie zijn we in kennis gesteld: op vrijdagmiddag, als de rechtbank al dicht is. We kunnen nu pas maandag bezwaren indienen."

Volgens de Rotterdamse is er een motief om hem weer op te pakken. "De doodstraf wordt in Amerika opgelegd als iemand een toekomstig gevaar voor de samenleving is. Clinton is nu zeven maanden vrij en gedraagt zich als een modelburger. Het OM heeft er dus geen belang bij als hij nog langer vrij blijft, want dan kunnen ze dat gevaar nooit meer aantonen."

Een verdachte kan niet twee keer voor hetzelfde feit worden veroordeeld, maar wel worden opgepakt. De vraag is welke zaak eerder zal zijn: die in Midland of Harrison County. Merel Pontier en haar collega’s zijn ervan overtuigd dat Young weer vrijkomt. "Mogelijk moet er dan wel weer een nieuwe borgsom worden betaald."

Tijdens zijn lange jaren in detentie spendeerde Clinton Young zijn tijd om boeken over het rechtssysteem te lezen. In een eerder interview zei hij niet boos te zijn op justitie. Nu klinkt er vanuit zijn cel in Mississippi via Merel meer verbittering door. "De aanklagers misbruiken het justitiële systeem om de grondrechten van burgers te schenden." Maar het optimisme overheerst bij beiden. "We zijn in de fight mode."

Update 17 augustus: Clinton Young kan op borgtocht vrijkomen, maar dat bedrag is vastgesteld op vijf miljoen dollar. De Clinton Young Foundation, waar Merel Pontier directeur is, zegt 'nog nooit zo'n schandalig hoog bedrag te hebben gezien voor de vrijlating van een verdachte die al op vrije voeten was en zich toen aan alle voorwaarden hield.'