Zo zag je de Rotterdamse haven nooit eerder

Samen met haar klasgenoten van basisschool de Mare uit de Rotterdamse Vreewijk woonde ze vrijdagochtend de kinderpremière bij in EIC Mainport. De makers hebben drie jaar lang in de havens van Moerdijk en Rotterdam gefilmd. Uit ruim 300 uur filmmateriaal zijn 85 minuten geselecteerd, met de mantelmeeuw, de bunzing en de egel als hoofdrolspelers.

Benthe: “Het was heel interessant, maar het werd heel vaak herhaald, dat was wel jammer. Steeds weer dieren die werden opgegeten, gingen paren, aangevallen werden of in holletjes kropen.” Haar vriendin Noor (11) somt op welke dieren ze allemaal heeft gezien: “Egels, zwanen, visjes, krabben, wezels. En zelfs vosjes, die had ik niet verwacht tussen alle fabrieken.”

En dat is precies waarom Willem Berents de film aan de kinderen wilde laten zien. “Om hen te laten zien dat de haven veel meer is dan industrie. We wilden een film maken over de onverwachte natuur.” Zelf had hij vooraf ook geen idee hoeveel flora en fauna in de haven aanwezig was. Na een eerste onderzoek op een bedrijventerrein in de haven van Moerdijk zag hij dat het er stikt van de dieren. En dat inspireerde hem en Melanie Kutzke tot het maken van deze bioscoopfilm.

De bunzing die op konijnen jaagt, broedende mantelmeeuwen en de schichtige egel vertellen het hoofdverhaal, maar daarmee ook dat van de andere dieren. “We hebben bewust gekozen voor de kleinere dieren, die we niet zo vaak zien of kennen. Vossen en reeën komen al genoeg aan bod. En onder water zitten we ook niet veel want het water is vrij troebel waardoor je niet veel ziet.”

Het is een bijzonder verhaal over de natuur die in een industrieel havengebied probeert te overleven. En juist waar je het niet verwacht temidden van alle bedrijvigheid, blijkt er nog genoeg plek voor flora en fauna. “Op de leidingenstrook of op braakliggende stukken is er genoeg plek, maar als er dan gebouwd gaat worden moeten ze weg. Dat knelt soms.”

Berents was eerder als cameraman betrokken bij de natuurflms ('Holland, Natuur in de Delta (over het Nederlandse kust- en rivierengebied) en De Wilde Stad (over het dierenleven in Amsterdam). Met zijn team is de cameraman/regisseur vanaf 2019 gaan filmen in de havens van Rotterdam en Moerdijk. “We komen oorspronkelijk uit Limburg en hebben week op en week af in een busje gebivakkeerd. In totaal hebben we 120.000 km door de haven gereden en urenlang in camouflageplakken liggen wachten op een bijzondere actie.”

Wat hem het meest is bijgebleven? “De hoeveelheid dieren met een vaste plek in de haven, die allemaal om de mens heen schakelen. We zagen bijvoorbeeld een buizerd die op een meter hoogte zat te broeden op een verlaten watervat, terwijl een buizerd altijd in bomen zit.”

De film geeft een tijdsbeeld dat misschien al weer moet worden bijgesteld. De opkomst van de vos heeft er voor gezorgd dat er veel minder mantelmeeuwen broeden in de Rotterdamse haven. En het terrein waar de bunzing op konijnen jaagde, is nu helemaal verbouwd. “Die bunzing vind je daar nu niet meer, die is naar een ander terrein vertrokken.”

Maar ook het klimaat zorgt ervoor dat de natuur verandert, zegt Berents. Toch waakt hij ervoor om daar een oordeel over te vellen. “We stellen ons neutraal op, maar laten wel beelden zien van plastic in de nesten of er buiten. Ze rommelen daarmee en zitten er soms zelfs op te broeden. Maar dat is een wereldprobleem, niet een typisch havenprobleem. We kunnen er niet omheen.”

En dat is ook wat de kinderen is opgevallen “We zagen een boom vol met plastic. Maar als dieren dat eten gaan ze dood en sterven ze uit," zegt Noor. Het sterkt de meiden dat ze meer moeten gaan recyclen "want dan maken de fabrieken er nieuwe dingen van." Daarom vinden ze ook dat iedereen de film moet gaan zien "zodat de haven schoner wordt".

Ook Willem Berents hoopt dat iedereen de film gaat zien “want de haven zag je zo nog nooit.” De begeleidende muziek is gecomponeeerd door de Rotterdamse trompettist Eric Vloeimans, en de voice over is van Sacha de Boer. Wild Port of Europe draait vanaf 20 oktober in de Nederlandse bioscopen.