Frédérique Spigt (65) houdt zich staande met Elvis, de tango, schilderen, Katja, Annet en Olivia

Ook heeft ze met een paar jonge tangomuzikanten een tango-album en bijbehorend programma gemaakt, dat ze dit weekend tijdens De Nacht van de Kaap voorlopig voor het laatst brengt. Ze gaat dit najaar samen met de zingende actrice Annet Malherbe het land door met Elvis never left the building Part II. En in januari komend jaar wordt het privé spannend.

Frédérique Spigt leeft al heel lang van de muziek, waardoor ze een min of meer onzeker bestaan leidt. Ze heeft geen vast inkomen. Ze moet het hebben van projecten die elkaar opvolgen. “Dat is wel een van de moeilijke kanten van het leven dat ik leid, eerlijk gezegd. Ik heb daar in de loop der jaren best wel slapeloze nachten van gehad. Ik heb echt mijn best moeten doen om overeind te blijven. Ik heb nogal eigenwijzige keuzes gemaakt omdat ik liever maakte wat ik zélf goed vond dan wat in een commercieel plaatje paste. Dat betekent dat je moet knokken voor waar je voor staat. Maar het voordeel van 65 worden is dat je weet dat er altijd een oplossing komt. Je krijgt iets meer vertrouwen. Alhoewel ik bij die corona echt even dacht dat het niet goed ging komen.”

Het noodlot voltrok zich, zoals voor zovelen, in maart 2020. Halverwege de tour van het autobiografische theaterprogramma Stukjes, met muziek van gitariste Corrie van Binsbergen plus een trompettist en een violist, zat Fré in de auto toen ze hoorde: je kan weer naar huis. De theaters gaan dicht. Dat was de eerste klap.

Na dat programma zou ze een album gaan maken met gitarist Jan van der Meij met wie ze door de jaren heen heel veel heeft samengewerkt. Ze zouden ook een tourtje doen. Ging ook niet door. Dat was klap nummer twee. En de derde klap was dat er een streep ging door een duettenalbum met Huub van der Lubbe en een aansluitende tournee.

“Ik was in één keer mijn hele inkomen kwijt. En daar kreeg ik het goed benauwd van. Ik kreeg wel een kleine toelage van de overheid, ik kan ook van heel weinig leven, maar toch. Ja, en ik ben gaan schilderen. Niet dat ik nou enorm veel verkocht heb, maar wel wat. Ik kon mijn hoofd erdoor boven water houden.”

Je hebt ooit de kunstacademie gedaan, maar ik ken vooral tekeningen van je. Schilderen was nieuw voor je, toch?
“Ja, ik ben afgestudeerd in grafiek. Etsen en lithograferen. Maar er is een vent die al heel lang achter mijn kont aan zit, een soort mecenas, die me aan het schilderen probeert te krijgen. Hij had een salon annex café waar hij muzikanten liet exposeren die ook in de beeldende kunst zitten. Maar ik had er nooit zin in en geen tijd voor. Toen corona was losgebroken belde hij me. Hij zei: ‘Nou heb je wel tijd.’ Ik dacht: ‘Daar heb je die gozer weer.’ Daarna kwam hij doeken brengen en verf en zei: ‘Probeer het nou gewoon.’ En toen - heel gek - ben ik het gaan doen, en ik kon het ook ineens. Terwijl ik nooit schilderles heb gehad. Dit kwam heel goed uit eigenlijk.”

Uit dat afgebroken project met Corrie van Binsbergen kwam ook iets voort. Frédérique is al heel lang bevriend met de violist die ze voor dat programma had aangedragen, Tijmen Veelenturf. Hij stelde voor om op allerlei vrijgekomen theaterzaaldagen samen iets te gaan doen met tango. Met door Frédérique in het Nederlands vertaalde tangonummers en met tot tango gearrangeerde eerdere eigen nummers van haar. Fré aarzelde aanvankelijk. “Ik dacht: ik weet het niet hoor. Tango? Ik vind het geweldig, ik heb er ook wel hart voor en ik heb weleens iets gedaan dat tegen de tango aan leunde, maar ja, van echte tango had ik geen verstand.”

Tango is al gauw heel gepassioneerd, het gaat gepaard met veel emotie. Dat pást wel bij je.
“Ja, Tijmen zei tegen me: ‘Jij bént tango.’ Ik zei: ‘Ik weet niet precies wat dat is, maar het is goed met je.’ En het bleek dus zo te zijn. Het is een van de mooiste projecten ooit geworden. Ik wist eerlijk gezegd ook niet dat er zo veel moderne tango is.”

Frédérique heeft meerdere tangonummers vrij vertaald, of hertaald, uit het Spaans én via een eerdere Engelse vertaling. “Dat was best wel een klus, want je wilt die stukken geen kwaad doen. Maar door ze op een vrije manier te vertalen kon ik ze een beetje naar mezelf toetrekken. Ik heb het idee dat dat best goed gelukt is.”

Het heeft flinke lappen tekst opgeleverd. Hoe onthoud je die?
“Ja, studeren hè? Dat doe ik elke dag. Ik ben eigenlijk altijd aan het studeren. Het is makkelijker als je het zelf hebt geschreven. Dan plakt het eerder. Maar ook dan moet je het gewoon blijven herhalen tot het in je hoofd zit. Een rotwerkje, maar ja, het kan niet anders. De gitarist bij Viva El Tango heeft de muziek op een iPad staan, zoals al die jonge muzikanten, daar staan al die nootjes op, maar als zanger wil ik dat niet. Ik wil contact leggen met het publiek.”

Wordt het niet lastiger om teksten te onthouden naarmate je ouder wordt?
“Ik denk dat als je heel erg gewend bent om het te doen, het je wel blijft lukken. Je bent getraind om te studeren.”

Je bent 65. Vroeger was je dan bejaard.
“Dat voel ik me echt helemaal niet. Leeftijd is zoiets absurds eigenlijk. Ik zíe het wel aan mezelf. Maar ik denk altijd nog dat ik een meisje ben. En zo zie ik vriendinnen van mijn leeftijd ook. Dan zeg ik: de meiden komen.”

Maar bij het optreden?
“Ja, ik vind het hartstikke fijn om te spelen, maar af en toe voel ik me dan wél 65 hoor. Zo’n hele dag onderweg. Al om twee uur van huis om de file voor te zijn, het hele land door, soundchecken, en maar wachten. Dat komt me af en toe wel mijn neus uit, moet ik zeggen. Maar een optreden is bijna altijd een succes. En dat geeft je een shot energie. Dus de terugweg gaat meestal wel goed. Maar heen: lood."

In het najaar doe je een hele serie Elvis never left the building Part II met Annet Malherbe, een tweede gezamenlijke programma met muziek van het repertoire van Elvis. Hoe is die samenwerking ontstaan?
“We zijn al heel lang bevriend en ik heb haar altijd proberen over te halen om te gaan zingen, want ik weet dat ze dat goed kan. Maar zij zag Elvis in het begin niet zitten. Dat vond ze niks. Daar had ze niks mee. Toen heb ik allemaal songs van Elvis voor haar uitgezocht, echte goede blues en goede rock, nummers die zij heel goed kan zingen, en toen kwam ze langzaam over de streep. We hebben een eerste programma in elkaar gezet en ze heeft de time of her life gehad. Dus: het is nooit te laat om Elvis-fan te worden.”

Wat heb je zelf met Elvis?
“Hij heeft bij dat Sun Record destijds net de juiste snaar geraakt waardoor we allemaal zo veel plezier aan de rock ’n’ roll beleven. Je had natuurlijk al Chuck Berry en allerlei anderen. Zwarte mensen waren muzikaal allang bevrijd. Maar blanke muziek van de jaren vijftig was enorm tuttig. Zeker in Amerika. Daar heeft Elvis toch een groot verschil gemaakt.”

En dat touren?
“We doen het niet te lang, maar wel grote zalen. Nieuwe Luxor, Martini Plaza. Daar heb ik érg veel zin in, ook doordat we met groot orkest werken. Het Noordpool Orkest uit Groningen. Dat is echt een orkest dat ook popmuziek doet. Precies wat ik moet hebben.”

Je maakt inmiddels ook een wekelijkse podcast met Katja Schuurman, getiteld: Schuurman en Spigt ruimen op. Hoe hebben jullie elkaar zo gevonden?
“Wij hebben elkaar ooit leren kennen bij Het Groot Dictee der Nederlandse Taal. Wij hadden meteen een klik. Twee boeven bij elkaar eigenlijk. Zij is wel een stuk jonger dan ik maar ik herkende me in haar. Een wildebras, lekker los, het onderste uit de kan willen halen, dromen, tot ’s nachts laat doorgaan. Wat dat laatste betreft ben ik wel een beetje veranderd. Dat gaat allemaal niet meer. En je vindt het ook niet meer zo leuk als vroeger.”

Zoals zo veel mensen heb ik enorm genoten van de serie Fauna en Gemeenschap die je jaren geleden voor TV Rijnmond maakte samen met Kees Moeliker. Komt daar ooit nog een vervolg op?
“Nou, ik ben onlangs gevraagd door Harm Korst, de regisseur en producent van dat programma, om in januari voor Omroep Zeeland op pad te gaan om een programma over Zeeland te maken. Dat vind ik heel erg leuk. Maar iedereen vraagt of Kees en ik niet een vervolg kunnen maken op Fauna en Gemeenschap. We hebben dat zelf ook heel vaak geprobeerd, maar er was nooit geld. En blijkbaar niet genoeg animo. Ik zou het zo weer doen als iemand opstaat die tien afleveringen wil hebben. We kunnen morgen beginnen.”

Hoe kijk je aan tegen de ontwikkeling in het denken over ‘gender’?
“Daar ben ik eigenlijk helemaal niet mee bezig. Daar ben ik ook nooit mee bezig geweest. Ik hoop dat mensen er uiteindelijk wat ruimhartiger mee omgaan maar het is niet mijn strijd.”

Je kleedt jezelf vrij mannelijk...
“… ja, dat is leuker …”

Je kleedt jezelf vrij mannelijk en ik heb begrepen dat je met zowel mannen als vrouwen relaties hebt gehad. Je voelt jezelf wel helemaal ‘vrouw’?
“Nou, ik voel mezelf eigenlijk mens. Dus misschien ben ik iedereen wel heel erg vóór geweest. Dat heb ik echt weleens gedacht, ja. Maar ik heb het niet aanhangig gemaakt, want ik had er geen last van.”

Je hebt ook geen behoefte om als een soort boegbeeld te fungeren?
“Nee, dat al helemaal niet, nee. Ik vind dat moeilijk. Ik heb het ook veel te druk. Maar goed, je weet het niet.”

Ik ben wel getroffen door het liefdeslied Olivia op je cd Viva El Tango. Gaat dat over een specifiek iemand?
“Ja. Bij mijn laatste concert voor corona met Corrie van Binsbergen kwam een kennis van een vriendin van me kijken. Die vriendin had al jaren gezegd: je zou haar eens moeten leren kennen. Dat gebeurde nu. Ze woont in Groningen en werkt in de zorg. Sinds die ontmoeting hebben we een relatie. Als het meezit gaan we in januari proef-samenwonen in Rotterdam. Dan krijgen we de proef op de som.”

Mooi is dat, dat je op je 63e weer verliefd wordt.
“Ja, dat is geweldig. Fantastisch. Dat is zo ontzettend fijn. Je wilt toch iemand naast je. Samen tegen de rest van de wereld. Iemand die altijd solidair met je is en die je diep begrijpt. Ik had het eigenlijk niet meer verwacht eerlijk gezegd. Ik was niet op jacht of op zoek, het is me zomaar in de schoot geworpen. Ik ben zeven jaar alleen geweest. Ik kan dat best. Ik heb altijd hard gewerkt. Ik kan verdrinken in mijn werk. Dat houdt me overeind. Maar alleen is maar alleen, toch?”