nieuws

Vergeten Verhalen: de droomstad van Witteveen

Opbouwdag in Rotterdam is de dag waarop herdacht wordt dat de stad start met plannen maken voor de wederopbouw na het bombardement van 14 mei 1940. Vier dagen na het verwoestende bombardement, krijgt stadsbouwmeester Witteveen de opdracht om een plan te maken voor herbouw van het getroffen gebied.
18 Mei is daarom Opbouwdag. Opbouwdag wordt na de oorlog gevierd, er wordt vooruit gekeken. Het is geen herdenking. Willem Witteveen begint aan de tekentafel. In 1941 presenteert hij met een maquette zijn plan. De Duitse bezetter kondigt in 1942 een bouwstop af. Gedurende de oorlog werken hij en zijn architecten op papier door aan het nieuwe Rotterdam.
De stad die Witteveen voor ogen heeft, zal er niet komen. In 1944 wordt het plan terzijde geschoven. In de jaren 90 wordt het tot in de details uitgewerkte plan van Witteveen in het archief ontdekt. Museum Rotterdam laat een schaalmodel maken van dit nooit gebouwde Rotterdam.

Unieke maquette


Ter gelegenheid van Opbouwdag is deze maquette op 18 mei 2017 te zien in
. Rob Noordhoek van het museum: "Het een forse maquette, tweeënhalf bij drie meter en het in de oorlog verwoeste gebied binnen de brandgrens is erop te zien. Je ziet alleen niet het Rotterdam zoals we dat nu kennen".
Witteveen krijgt een unieke kans in 1940. Hij krijgt veel invloed op een totaal nieuwe stad. Een groot deel van de panden in het getroffen gebied wordt door het Rijk onteigend en zo Witteveen trekt macht over de toekomstige stad naar zich toe.
"Delen van het later uitgevoerde plan heeft hij bedacht zoals het wonen buiten het centrum houden en verschillende functie in verschillende gebieden concentreren", vertelt Noordhoek. "En hij maakt een heel nieuw verkeersplan voor het Hofplein en doorgaande wegen. Alles moet passen in één esthetische visie en daar gaat het uiteindelijk op wringen".

Kritiek


Er ontstaat al tijdens de oorlog kritiek op het plan van Witteveen. De top van het Rotterdamse bedrijfsleven geeft de voorkeur aan een flexibeler, moderner plan. Witteveen werkt door aan zijn plan maar gaat vanwege psychische druk in 1944 met ziekteverlof.
Witteveens rechterhand Cornelis van Traa neemt het over. Onder zijn leiding komt er een totaal ander plan: het Basisplan. Dat wordt in 1946 door de gemeenteraad goedgekeurd. Over het plan van Witteveen heeft niemand het meer.
Toch zijn er in Rotterdam wel onderdelen van Witteveens plan zichtbaar. Zo zijn er delen waaraan al voor de bouwstop van 1942 is gebouwd. Een voorbeeld daarvan is het gebouw van de Rotterdamsche Bank aan de Coolsingel (waar nu Donner inzit).
Foto: maquette van het wederopbouwplan van Witteveen met het Hofplein en in donker hout de gespaarde gebouwen als stadhuis, postkantoor en Laurenskerk.

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl