Overheid hindert jongeren met beperking: 'Het was net een monopolybord'

Jongeren met een beperking worden volgens de ombudsman geconfronteerd met ingewikkelde wetten, administratieve rompslomp en weinig toekomstperspectief. "Dit is niet eerlijk", zegt van Zutphen tegen de NOS. "Wetten en regels moeten jongeren helpen en niet in de weg zitten."

Naar schatting wonen er in Nederland zo'n 2 miljoen mensen met een fysieke of mentale beperking of psychische problemen. Voor hulp zijn ze aangewezen op organisaties die zelf vaak onvoldoende kennis in huis hebben om ze te helpen.

De jongeren die hulp willen zoeken, moeten op jaarbasis veel gegevens verstrekken. Daarbij worden ze niet altijd voldoende ondersteund vanuit het eigen netwerk. Ook de overheid biedt geen uitkomst: het contact verloopt moeizaam en de gepaste hulp wordt niet altijd gegeven.

Volgens de ombudsman zijn jongeren nog te veel aangewezen op de overheid. Door ingewikkelde toeslagen wordt het ook niet aantrekkelijk gemaakt om een bijbaan te nemen. Werken loont niet of nauwelijks. "Hun beperking bepaalt de mate waarin zij deel kunnen nemen aan de maatschappij. Het leven van jongeren met een beperking ziet er dan ook anders uit dan dat van hun leeftijdgenoten", zegt van Zutphen.

Het is een herkenbare situatie voor de 27-jarige Dordtenaar Nick Bootsman. Door een bindweefselaandoening zit hij in een roelstoel. Hij weet maar al te goed hoe het is om van het kastje naar de muur gestuurd te worden.

"Waar moet je heen als je op jezelf wilt wonen met een rolstoel? Welk loket helpt jou daarbij", vraagt hij zich af. "Ik zeg zelf altijd: 'Het was net een monopolybord."

Door zijn ervaringen zet Nick zich al jaren in als belangenbehartiger van mensen met een beperking. "Ik weet hoe het is om 'gezond' te leven en die overgang is gewoon echt intens. Ik was gewoon flabbergasted."

Dat het in Nederland allemaal goed geregeld is voor mensen met een beperking is volgens Nick een illusie. "Het zit hem wat mij betreft in de versplinterde regelgeving die we hebben, want je hebt een heleboel verschillende wetten."

Wat daardoor volgens Nick vooral onduidelijk is, is waar mensen heen moeten. De ene wet is de ander niet en het vinden van de juiste kan een hele klus zijn. "Sommige dingen komen uit de wet maatschappelijke ondersteuning, andere dingen moeten weer via de zorgverzekering. Of de via de wet langdurige zorg — als je daar recht op hebt."

Die onzekerheid zorgt zelfs bij een ervaringsdeskundige als Nick voor stress. Want wat als hij zelf een nieuwe rolstoel nodig heeft? "Dat de gemeente dan zegt: 'Je doet het hier maar mee.' Dat je een rolstoel krijgt waar je de deur niet mee uit kan. Dat zijn dingen die ik bij andere mensen zie gebeuren."

Zelf maakt Nick gebruik van een Wajong-uitkering omdat hij arbeidsongeschikt is. "Dat is geen vetpot, al ben ik blij dat ik hem heb. En zoals met iedere uitkering is het wel zo dat je afgekeurd duurzaam bent. Je bent je leven lang financieel afhankelijk van de overheid."

Die afhankelijkheid heeft volgens Nick twee effecten: zo zitten mensen met een beperking snel met geldzorgen omdat het geldpotje niet al te diep is en zorgt de afhankelijkheid voor veel stress. Toch blijft Nick optimistisch.

"Aan de ene kant zie ik de toekomst positief en dat het echt wel beter wordt. Maar aan de andere kant denk ik: 'Ja, ik zal de rest van mijn leven wel met veel administratie, van kastje naar de muur en verzanden in regelgeving te maken hebben. Dat is helaas gewoon hoe het is."