Ze is er voor de armen, maar moet misschien voor de rechter verschijnen. Waarom lijkt medium Tresi Barros van de aardbodem verdwenen?

De low-budget supermarkten van 'Isaak' zijn voor mij als verslaggever al jarenlang een belangrijke plek voor informatie over een zeer belangrijk thema: armoede. Oprichtster Tresi Barros heeft altijd een goed verhaal, de vrijwilligers weten perfect wat er speelt in de samenleving en onder de klanten is er altijd wel iemand die wil vertellen over zijn of haar situatie. Op een paar vierkante meter hoor je alles.

Op de etage boven de winkel op de Vinkenbaan in Rotterdam-Zuid houdt Tresi als medium haar sessies. Het is een eenvoudige en tamelijk krappe kantoorruimte. De geboren Portugese is 'de Schittering'. Zij staat in contact met Meester Isaak in het hiernamaals en kan zijn boodschappen doorgeven aan de mensen van nu. Meester Isaak leefde, volgens Barros, tot 1230 op deze wereld als medicijnman en verkoos niet terug te keren 'in een nieuw bestaan op aarde'. "Hij is een zeer wijs en goed man", zei ze daarover in een eerder interview met Rijnmond. Zie daar dus de naam 'Isaak en de Schittering' voor een voedselbank.

Vroeger trok Barros als medium volle zalen met mensen vol grote en kleine vragen en reisde ze het land door. Nu doet ze vooral privé-sessies en kun je bij haar terecht met kwesties over de liefde, overleden mensen, financiën, gezondheid en eigenlijk alles. Zelf heb ik ook wel eens in haar kantoortje gezeten. Ik vroeg Meester Isaak of Feyenoord een nieuw stadion zou krijgen. Het antwoord via Tresi was duidelijk: 'Sorry. Nee'. We kunnen vooralsnog vaststellen dat dat klopt.

De prijs van de producten in de schappen schat ik op ongeveer de helft van wat je in de supermarkt betaalt en soms zelfs minder. Een grote grapefruit met een deukje - elders daarom niet verkoopbaar - kost 35 cent. Merkchips maximaal een euro. Brood is gratis voor mensen die wat kopen. Vegaburgers zijn vaak minder dan een euro. Maar de beste deals waren een tijd lang de maaltijden die overbleven bij cateraars van bedrijfskantines en werden ingevroren. Ik heb ze al even niet meer gezien, maar als ze er zijn, zit je voor één of twee euro op de voorste culinaire rang.

Hoewel de supermarkten voor iedereen toegankelijk zijn, zie ik er al jarenlang vooral mensen die moeten overleven. Isaak en de Schittering voldoet duidelijk aan een behoefte. Zeker nu. Toch is Tresi Barros al een tijd niet meer in haar eigen winkels geweest. En dat heeft een reden, zo blijkt.

Het blijft een poosje stil nadat ik Tresi's telefoonnummer intoets. Er moet verbinding worden gezocht. Dan hoor ik een 'buitenlandse' toon als de telefoon over gaat. Haar naaste medewerker in Nederland wist eigenlijk ook niet precies waar ze was, maar zei dat ik het gewoon moest proberen. Ze wist ook niet hoe lang Tresi nog weg zou blijven. "Je weet hoe De Schittering is", lachte ze nog. Ja, dat wist ik. Bij tijd en wijle onnavolgbaar. Maar wel iemand die zaken in beweging zet.

Het antwoord komt snel als ik contact heb: Tunesië. Tresi legt uit: "Ik ging hierheen voor een man. Ik leerde hem kennen via internet. We hadden echt leuk contact. Maar toen ik hem ontmoette in het echt, zag ik al snel dat het niet klopte. Hij wilde vooral geld."

Het was dus snel klaar met de date. Toch wil ze haar reis er niet door laten verpesten, ze maakt er het beste van. "De mensen zijn superaardig en de natuur is heel mooi. Ik geniet enorm van de stilte. Ik kom hier tot rust. Eindelijk. Samen met de badmeester uit het hotel waar ik zat, reis ik nu door het land. Hij heeft een motor, ik zit achterop. We komen uit een totaal ander leven, maar het klikt goed. Low-budget reizen we van plek naar plek. Die andere man was een oplichter. Maar dit voelt goed." Ze lacht en ik hoor een vrolijke Tresi. "Ik geloof dat we al een beetje een stelletje worden."

Als ik met mijn microfoon het voedselcentrum op de Vinkenbaan uit loop, word ik aangesproken door een oudere Rotterdammer. "Het is daar niet pluis", zegt hij tegen me. "Daar gebeuren dingen die niet kloppen." Hij wil verder niet uitweiden over wat hij bedoelt. Zijn het de boodschappen van overledenen die medium Tresi deelt, die bij sommigen de wenkbrauwen doen fronsen? Ziet hij het centrum en de vrijwilligers als een sekte? Of is het iets anders?

Zeker is wel dat in de vroege ochtend van maandag 21 september 2021 de FIOD het filiaal met veel mensen binnen valt. Tresi en een aantal medewerkers worden door de fiscale politie verdacht van het afromen van de kas. Witwassen wellicht ook. Dan verdwijnt Tresi van de radar en wordt het stil.

Ik bel weer naar Tunesië. We hebben het eerst over de sterk stijgende prijzen. "Ik hoor van mijn medewerkers dat de agressie toeneemt in de winkels", zegt Tresi. De armoede is echt zichtbaar. Ook in psychisch opzicht. De vrijwilligers worden soms verrot gescholden. Armoede eet je positiviteit op. Dat doet me pijn. Maar wat kan ik? Ik heb drie voedselbanken opgezet, ik kan niet de hele wereld redden."

Tresi en de badmeester zijn nu in Tunis-Stad. "Ik probeer een paspoort voor hem te regelen. Hij heeft zijn hele leven in een dorp gewoond, heeft geen papieren. Het zal niet makkelijk zijn en waarschijnlijk een echte cultuurshock, maar ik wil kijken of we samen terug kunnen naar Nederland. Ja, we hebben het echt leuk samen. Nu al zes weken. Hij kan goed rijden en voor een buschauffeur is er in Rotterdam toch wel werk te vinden?"

"Rotterdam-Zuid... hij zal er zijn ogen uitkijken. Dankzij meester Isaak heb ik hem dingen kunnen vertellen over zijn jong overleden vader. Dat vond hij indrukwekkend. Hij is 23, ons leeftijdsverschil is groot. We gaan zien hoe het zal lopen. Ja, je mag weten hoe hij heet. Monnes."

Het is te kinderachtig voor woorden, maar met zoveel plannen voor de toekomst en wetende wat haar werk betekent voor straatarme Rotterdammers, kan ik het niet over mijn hart verkrijgen om te vragen naar de inval. Wel bel ik met de FIOD. Ja, het onderzoek loopt nog. En nee, geen commentaar op de vraag of er na een jaar al een aanklacht is of een rechtszaak in de planning.

Tresi neemt op vanuit het Tunesische deel van de Sahara. "Het is veertig graden, eigenlijk veel te warm voor mij. Ze wilde avontuur en dat heeft ze zojuist gehad. Een Tunesische rijles. "Ik ben gewoon een rijschool binnen gestapt. Voor een tientje mocht ik een uur rijden in een barrel dat bijna uit elkaar viel. Stuurbekrachtiging was er niet. Maar ik heb gelukkig geen ongelukken gemaakt", lacht ze vrolijk. Het wachten is nu op een werkvergunning in Nederland voor Monnes. Is die binnen, dan vliegt het kersverse stel naar Nederland.

Ze vertelt hoe het voedselcentrum ooit van de grond is gekomen. "Tijdens een optreden in Groningen kreeg ik een boodschap dat ik naar Rotterdam moest. Ik heb het gewoon gevraagd in de zaal: moet er iemand naar Rotterdam? Ik kon meerijden met een stel. Hun zoon was schipper in de haven. Toen kreeg ik een nieuwe ingeving: geef de armen te eten op zondag. Ik ben vervolgens gaan bedelen op de markt en bij supermarkten."

Het voedselcentrum start op De Bree in Vreewijk en het gaat meteen hard. "In het begin mochten de mensen maar vijf producten kopen en stond er vaak een rij tot het einde van de straat. Toen ben ik gaan professionaliseren en uitbreiden. Er kwamen vriezers en airco's. Nieuwe locaties. Busjes die dagelijks de hele stad afreden. Het heeft bloed, zweet en tranen gekost, maar nu zijn we waar we zijn. Opzet is dat we kostendekkend zijn, zodat we de huur en de andere rekeningen kunnen betalen."

Dan de inval van september 2021. Die heeft erin gehakt, zo blijkt. Ze lijkt er graag over te willen praten. Het is haast een soort opluchting. "Ik heb nooit geld gepakt. Er is wel een conflict geweest met mijn collega die de boekhouding deed. Ons contact is geklapt. Ze maakte ruzie met iedereen. Ik moest afscheid van haar nemen. Misschien wil ze ons nu kapot maken. Ik weet het niet. Ik heb geen verstand van de boekhouding en van de kassa. Dat doen andere mensen. Dat heb ik de FIOD ook gezegd. Ik bemoei me daar niet mee." Ook vertelt ze dat ze in de periode dat ze nog voor volle zalen stond ooit een enorme naheffing en boete heeft gehad van de fiscus. "Ik hield het gewoon niet bij."

Weg is de frivole Tresi nu. In haar stemgeluid klinkt pijn. "Ik heb niets verkeerds gedaan, dat kan ik zeggen met de hand op mijn hart. Ik heb mijn droom gevolgd en geen geld opgenomen. Toch moest ik veertig dagen de cel in."

Ze werd gek in voorarrest, vertelt ze. Zo mocht ze pas na zeventien dagen een pen, zegt ze. Ze is brieven gaan schrijven, gedichten, tekeningen. "Ik moest zorgen dat ik niet gek werd. 23 uur per dag binnen zitten. In de cel heb ik straatvrees gekregen. Daarom ben ik zo lang uit beeld geweest. Daarom ben ik nu hier. Weg van alles. Weg van de onrechtvaardigheid."

Langzaam wil ze weer terug naar haar oude leven in Rotterdam-Zuid, zegt ze. Misschien met de Tunesische Monnes, misschien niet. Ze wil er zijn voor de minderbedeelden. "Ik wil mijn werk voortzetten." Maar tegelijk moet ze zelf ook nog herstellen van wat er is gebeurd. En ze zal mogelijk voor de rechter moeten verschijnen. Een ticket terug naar Nederland is er nog niet. Heel misschien komt dat wel nooit. In theorie kan ze haar werk als medium ook via de telefoon doen. De boodschappen van Meester Isaak kunnen ook worden gedeeld via beeldbellen.

Eén ding wil ze tot slot nog zeggen vanuit de Sahara. "Kijk om je heen en wees oprecht. Als je bij kunt dragen, doe het. En wie weet weer tot ziens in Rotterdam. Ik denk het wel."