Online opgelicht? Probeer je geld maar terug te krijgen

Ook zijn weinig mensen tevreden over de afhandeling van hun aangifte door de politie. Van de mensen die tevergeefs moesten wachten op een besteld product zegt ruim 9 op de 10 hun geld definitief kwijt te zijn. Volgens het CBS waren in 2016 ongeveer een half miljoen mensen het slachtoffer van koopfraude.

De meeste verkoopfraude vond plaats in de categorieën 'kleding en accessoires', '(spel)computers en software' en 'tickets en kaartjes'. In ongeveer de helft van de gevallen ging het om een bedrag van boven de 100 euro.

Bovengemiddeld veel mensen in het onderzoek zeggen ook aangifte te hebben gedaan. maar dat levert volgens de deelnemers aan het onderzoek eigenlijk nooit iets op. Minder dan 1 op de 10 van de mensen die zegt aangifte te hebben gedaan, is tevreden over de afhandeling.

Mensen kregen vaak van de politie te horen dat er meerdere aangiften nodig waren voordat de politie er iets mee kon doen. Of ze kregen te horen dat het bedrag waarvoor ze opgelicht waren te laag was.

Het leidt tot veel onbegrip bij deelnemers aan het onderzoek. "Aangifte gedaan met alle gesprekken, telefoonnummer, rekeningnummer en het IP-adres. Nooit meer iets gehoord", schrijft een vrouw die een nepticket had gekocht.

"Aangifte gedaan met e-mailadressen en bankrekeningnummers, politie doet helemaal niks!", schrijft een man uit Groningen die dacht watersportspullen te hebben aangeschaft op Marktplaats.

Anderen gedupeerden kregen het bericht van de politie dat er geen onderzoek wordt gestart omdat de aangifte "niet voldoet aan de voorwaarden" of omdat er "onvoldoende capaciteit" is.

Sommige deelnemers zeggen zelfs dat het doen van aangifte werd afgeraden door de politie. Slechts een enkeling meldt dat de politie een onderzoek is gestart naar de vermeende oplichting.

Volgens de politie klopt het dat lang niet alle aangiften leiden tot onderzoek en dat er pas een onderzoek wordt gestart als er meerdere aangiften tegen een persoon of bedrijf binnenkomen.

In 2016 leidde 1 op de 5 aangiften van een internetfraudegeval tot een strafrechtelijk onderzoek. Er werden 346 onderzoeken gedaan en 500 verdachten geïdentificeerd. In totaal werden 1700 bankrekeningen geblokkeerd.

De politie wijst er ook op dat niet alles wat door mensen als oplichting ervaren wordt, in juridische zin ook echt oplichting is. Als iemand onder zijn eigen naam en gegevens een product verkoopt, maar dat niet levert of een ander product verstuurt, is het geen oplichting, maar is het een verkoper die in gebreke is gebleven. Gedupeerden kunnen dan een civielrechtelijke procedure beginnen, maar geen aangifte doen.

Marktplaats is een populaire verkoopsite, ruim de helft van de gedupeerden in het publieksonderzoek deden hun aankoop dan ook via die website.

Volgens een woordvoerder van Markplaats komen er dagelijks 75 meldingen binnen van oplichting, op 80.000 dagelijkse transacties. Als er meerdere meldingen binnenkomen, blokkeert Marktplaats het account en waarschuwt de site mensen die met deze koper zaken hebben gedaan. Ook werken ze samen met de politie om oplichters op te sporen.

Anders dan bijvoorbeeld Bol.com, Airbnb en Ebay heeft Marktplaats geen systeem waarbij mensen verkopers kunnen beoordelen na afloop van een aankoop. Hierdoor is het veel moeilijker voor kopers om te achterhalen of de verkoper betrouwbaar is. Volgens Marktplaats wordt er voortdurend nagedacht over verbeteringen, maar zijn er nog geen concrete plannen om dit ook in te voeren.

Hoe kun je voorkomen dat je wordt opgelicht?

- Maak het geld niet over via internetbankieren, maar betaal met je creditcard of via PayPal. Ook dan krijg je lang niet altijd je geld terug, maar hebt je wel meer kopersbescherming dan als je betaalt met internetbankieren.

- Maak eerst de helft van het bedrag over, en de rest als het product er is. Op die manier deel je het risico met de verkoper.

- Controleer of de verkoper een oplichter is via de website van de politie.