VLUCHTELINGEN

Noa (18) ging naar Lampedusa om vluchtelingenramp te herdenken: 'De overlevenden huilden, het was heel intiem'

Links Noa met haar bloem bij de Poort van Europa, rechts staat ze (in het blauw) naast herdenkingsorganisator Tareke Brhane
Links Noa met haar bloem bij de Poort van Europa, rechts staat ze (in het blauw) naast herdenkingsorganisator Tareke Brhane © Noa Kanaar
Het is de vroege ochtend van 3 oktober 2013. Pal voor de kust van het Italiaanse eilandje Lampedusa gaat een schip met zo'n 500 vluchtelingen ten onder. Meer dan 300 van hen komen om het leven. Deze maandag wordt de ramp herdacht, en Noa Kanaar is daar met meerdere leerlingen van het Rotterdamse Emmauscollege bij.
Lampedusa is vanwege de ligging, precies tussen de kust van Tunesië/Libië en Italië, een toegangspoort naar Europa voor veel Afrikaanse vluchtelingen. Het eiland kampt dan ook al jaren met opvangproblemen. Het opvangcentrum op het eiland is gebouwd voor 350 bewoners, maar afgelopen zomer was het aantal bewoners al opgelopen tot 2100.
Precies negen jaar geleden ging het vlak voor de Italiaanse kust dus gruwelijk mis. Voor de herdenking van de ramp organiseert het Rotterdamse Emmauscollege in samenwerking met een Italiaanse partnerschool een reis van een week naar het eiland. En dus trekt Noa (18) uit 6 vwo met vier andere leerlingen en twee docenten naar Lampedusa.
Afgelopen week kreeg Noa workshops en lezingen van onder meer Unicef. Vooral over migratie. De reis begon afgelopen woensdagavond met een feestje. "Maar aan de overkant kwamen vluchtelingen aan op het eiland. Dat contrast was heel groot, we werden met onze neus op de feiten gedrukt. We zijn hier niet om vakantie te vieren, maar om iets te leren."
Noa met haar (Italiaanse) medestudenten voor de Poort van Europa
Noa met haar (Italiaanse) medestudenten voor de Poort van Europa © Noa Kanaar
Ondanks de vele arriverende vluchtelingen op het eiland, werd Noa er de rest van de week niet mee geconfronteerd. "Je ziet ze niet rondlopen. Ze zijn best wel afgeschermd. Ze hebben ook een heftige reis achter de rug en ze moeten drie weken in quarantaine voordat ze verder mogen reizen."
"Het is ook maar net welk moment je kijkt. Vaak komen hier drie bootjes tegelijk aan. Het eerste bootje zit vol met levende migranten, op het tweede bootje zitten de zieke mensen en het derde bootje vaart eerder weg van de kust. Want daarop liggen de overledenen."

Gevochten voor het leven

Na een week vol leren en zien over vluchtelingen, trekt Noa afgelopen nacht met een besloten gezelschap richting het plein in Lampedusa, waar overlevenden van de ramp van 3 oktober 2013 vertellen over hun ervaringen. "Heel indrukwekkend en emotioneel. Je hoort hoe die mensen gevochten hebben voor hun leven, door maar te proberen om te blijven drijven."
Ook sprak Vito Fiorino, die als vissers ter plekke meerdere levens wist te redden. "Het ging over de overlevenden die hij heeft gered, maar ook over de vele mensen die hij niet heeft kunnen redden. De nadruk lag op de overlevenden. Die mensen hebben hun eigen leven op kunnen bouwen, ondanks het trauma dat ze hebben opgelopen."
Om 03:00 uur afgelopen nacht, het tijdstip waarop negen jaar geleden de ramp plaats vond, komt de groep bij elkaar bij het monument dat daaraan herinnert. "De overlevenden huilden, het was een heel mooie en intieme bijeenkomst. Hiervoor was alles dat ik hier leerde feiten en theorie, nu kwam het menselijke naar voren."
Later volgt nog de officiële open herdenking, waarbij iedereen aanwezig mag zijn. "We liepen een mars naar de Poort van Europa (een herdenkingsmonument voor alle vluchtelingen die ooit omkwamen voor de Europese kust, red.). Daar gooide iedereen tegelijkertijd een bloem in de zee. Mooi om te zien dat de mensen elkaar steunden."
De mars naar de Poort van Europa
De mars naar de Poort van Europa © Noa Kanaar
Dinsdagmiddag gaat Noa weer naar huis. In Rotterdam wijdt ze haar profielwerkstuk volledig aan de reis naar Lampedusa. Binnenkort organiseert ze op het Emmauscollege een Dag van de Vluchteling. "Om dit verhaal met andere scholieren te delen. Wij wisten ook allemaal niet wat hier aan de hand was. Wij horen alleen van overvolle azc's. Het is een ver-van-ons-bed-show."

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl