Nam De Kuip onverantwoorde risico's bij Feyenoord City? Aandeelhouders vrijwaren directie van aansprakelijkheid

Zoals eerder gemeld staat Stadion Feijenoord er financieel slecht voor. De maandagavond aangestelde nieuwe directeur Lilian de Leeuw staat daarmee voor een flinke uitdaging. Haar aanstelling moest nog goedgekeurd worden door de aandeelhouders, hetgeen maandagavond is gebeurd.

Tijdens de aandeelhoudersvergadering liepen de gemoederen soms hoog op, zo laten bronnen weten aan Rijnmond. Ook in de aanloop is er discussie geweest of de aandeelhouders wel decharge moesten verlenen aan de directie en Raad van Commissarissen van De Kuip. Maar op het moment dat de stemming daadwerkelijk daar is, geeft een meerderheid toch groen licht aan het bestuur.

In de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering wordt elk jaar gestemd of er decharge wordt verleend aan de directie. Het verlenen van decharge is een besluit waarbij de bestuurder wordt ontslagen van aansprakelijkheid omdat er dan is opgenomen dat het bestuurswerk correct is afgerond. Aansprakelijkheid voor eventuele fouten is daarna niet meer mogelijk.

Dat betekent dat Jan van Merwijk en Carl Berg later niet aansprakelijk kunnen worden gesteld voor eventuele financiële gevolgen van hun beleid in het afgelopen jaar. De decharge werd niet unaniem verleend. Bij de nodige aandeelhouders zijn de zorgen over de financiële situatie van De Kuip groot, nu er herfinanciering nodig is van een langlopende lening bij de Amerikaanse zakenbank Goldman Sachs. Mede hierdoor kan er geen noodzakelijk onderhoud aan het verwaarloosde stadion worden uitgevoerd, zo bleek al eerder uit de jaarcijfers.

Stadion Feijenoord heeft over het gehele boekjaar 4,6 miljoen uitgegeven aan het nieuwe stadion. Uit de jaarcijfers blijkt dat 2,6 miljoen hiervan is besteed aan ontwikkelkosten zoals een haalbaarheidsstudie, afronding en nieuwe aanpassingen aan het ontwerp. Dit vond plaats nadat de club Feyenoord al 'nee' had gezegd tegen het plan in november 2021 en dit in april 2022 nog eens herhaalde.

Publiekelijke tekst en uitleg over het stopzetten van de komst van het nieuwe stadion en de financiële gevolgen hiervan voor De Kuip heeft directeur Jan van Merwijk nooit gegeven, behalve in een artikel van het magazine Perspectief voor de aandeelhouders van het stadion. Dit was rondom het publiceren van de jaarcijfers.

Het stadion heeft op die jaarrekening nog openstaande bedragen staan die gevorderd moeten worden. Feyenoord heeft de afgesproken 2,7 miljoen betaald voor de projectkosten, maar 7 ton vanuit de Stichting Gebiedsontwikkeling aan de Maas (Stigam) en 1,3 miljoen vanuit de gemeente moet nog verrekend worden.

Die gemeentelijke kosten hebben te maken met de overkluizing en landaanwinning op Zuid. Omdat de gemeente uiteindelijk wel wil bouwen zal de landaanwinning vermoedelijk doorgang vinden. Maar of Stadion Feijenoord ook zonder nieuw stadion nog recht heeft op de vastgelegde vordering, daarover is niet iedereen het eens op het stadhuis.

Om het nog complexer te maken is er door De Kuip ook een constructie gemaakt met de Stigam buiten de voetbalclub om. De stichting heeft 4 miljoen geleend aan het stadion voor de laatste projectkosten. De tegenprestatie is dat de exploitatie van enkele parkeerterreinen voor het stadion voortaan lopen via een door Stigam te bepalen partij. Die partij gaat de parkeervoorzieningen voor de komende 30 jaar beheren. Eventuele lastenverhoging die hieruit voortvloeien komen nu vermoedelijk bij de club en haar relaties terecht.

Rijnmond publiceerde eerder al dat de kosten van noodzakelijk onderhoud aan De Kuip worden geraamd op een bedrag dat minimaal tussen de 10 en 15 miljoen euro ligt. Het gaat om toiletfaciliteiten, horecapunten, herstellen van beton en afgeschreven installaties in het stadion.

Stadion Feijenoord kan mede door de flinke schuldlast dit onderhoud niet bekostigen. Naast regulier jaarlijks onderhoud is er in het beschikbare budget van 1,5 miljoen geen ruimte om te doen wat iedereen noodzakelijk acht.

Dit komt voornamelijk door de schuldlast aan Goldman Sachs. Na een eerste aflossing staat van de oorspronkelijke 17,5 miljoen nog 16,3 miljoen open. Formeel heeft het stadion tot medio 2025 om te herfinancieren maar alle partijen willen dit liever sneller.

Als Goldman Sachs ziet dat De Kuip niet langer aan de voorwaarden kan voldoen, kan het de schuld in één keer opeisen. Om dit te voorkomen moet het stadion bijvoorbeeld altijd 1,5 miljoen cash als buffer hebben.

Ondertussen zijn de eerste aanpassingen recent toch uitgevoerd. Het gaat om de vervanging van de lampen van De Kuip, waar nu LED-verlichting in is geplaatst. Het drukt de energiekosten enigszins, wat ruimte kan geven aan de ontwikkeling van andere klanttevredenheidsonderdelen, zoals bijvoorbeeld betere wifi.

De kosten van de komst van LED-lampen zijn overigens betaald door Feyenoord. De club zit wel met een dilemma om te bepalen hoe ver het zelf kan en wil gaan om verder onderhoud zelf te betalen of voor te schieten.

Binnen Stadion Feijenoord klinken er geluiden dat de voetbalclub nog meer zou kunnen en moeten doen. Het stadiondossier wordt gezien als een gezamenlijk probleem. Beide partijen staan in de discussie tegenover elkaar, ook omdat Feyenoord met bijvoorbeeld de installatie van de LED-lampen wel degelijk ook meehelpt aan onderhoud.

De impasse blijkt ook uit de voortgang van de gesprekken over verlenging van het huurcontract, dat op 30 juni 2023 afloopt. Deze gesprekken verlopen zeer moeizaam. Er is een automatische voortzetting van het contract zo lang de lening aan Goldman Sachs nog niet is afgelost.

De club betaalt tussen de 4 en 4,5 miljoen aan huur maar bij gelijkblijvende huur kan het stadion niet de afspraken nakomen om onderhoud aan het stadion te verrichten en De Kuip in de staat te houden die nodig is. De Kuip wil dus dat Feyenoord per jaar veel meer geld gaat betalen.

Sterker nog, de jaarcijfers van Stadion Feijenoord zijn niet anders te interpreteren dan dat een dergelijke verhoging van de huur noodzakelijk is om dit onderhoud te doen.

Het lijkt erop dat Feyenoord, linksom of rechtsom, dus ook de rekening krijgt gepresenteerd van het achterstallig onderhoud aan het stadion. De vraag die enkele kritische aandeelhouders stellen, wordt ook gesteld bij de voetbalclub: Heeft de stadiondirectie onverantwoorde financiële risico's genomen door geen rekening te houden met het scenario dat het nieuwe stadion er niet zou komen? Vooral omdat zij doorgingen met de ontwikkeling, nadat de club al 'nee' had gezegd.

Hoe nu verder? Feyenoord maakt er een publiek geheim van dat het zelf de controle en zeggenschap wil hebben over het stadion. Zo heeft de club zelf grip op de bedrijfsvoering, ontwikkeling en herstel aan De Kuip.

Het lijkt dan voor de hand te liggen dat Feyenoord dus ook eigenaar van het stadion wil worden, maar het forse prijskaartje en het eigen vermogen van Feyenoord laten het niet toe dat de club dit kan betalen. Ook Feyenoord is niet in staat om de kosten van de schulden en achterstallig onderhoud te dragen.

Een faillissement van Stadion Feijenoord kost de voetbalclub ook geld, vanwege de ingewikkelde aandelenconstructies die er zijn. Het is dus ook niet de intentie van de voetbalclub dat dit gebeurt want niemand weet dan welke partij het stadion koopt en hoe een samenwerking met die partij gaat verlopen.

Maar als alle schulden betaald worden en het noodzakelijk onderhoud aan De Kuip wordt afgedwongen zonder dat Feyenoord zelf een substantieel bedrag bijdraagt laat het zich raden wat er gaat gebeuren.

De aandeelhouders van Stadion Feijenoord kijken kritisch naar de financiële situatie en hebben maandagavond hun zorgen uitgesproken. Daarbij liepen de emoties bij tijd en wijlen hoog op. Want een eventueel faillissement lijkt niet ondenkbaar en voor de aandeelhouders heeft dit grote gevolgen.

De Raad van Commissarissen van het stadion heeft nogmaals uitgesproken zich geen zorgen te maken over de continuïteit van De Kuip. De nieuwe directeur Lilian de Leeuw is ook aangesteld om te zorgen dat het stadionbeheer in handen van het stadion blijft.

Een belangrijke boodschap voor de aandeelhouders. De 4365 aandelen die zijn aangeschaft door hen geven recht op een eeuwige zitplaats in het stadion. Het gaat om circa 2100 stoelen op de vakken A, B en C in het duurdere segment van De Kuip.

Een fors deel van deze stoelen is vergeven bij de oprichting in 1938, voor 100 gulden. Na de verbouwing van 1994 zijn er voor 5000 gulden nog enkele van deze stoelen vergeven. Omgerekend zouden de stoelen van 100 gulden uit 1938 nu dus circa 1100 euro waard zijn. Voor dat geld zitten deze aandeelhouders op plekken in Vak A, B en C die regulier al snel meer dan 500 euro kosten. Velen van hen betalen wel een bedrag van zo’n 1500 euro per stoel om gebruik te maken van de Van Zandvlietzaal, exclusief genuttigde consumpties.

Goed ingevoerde bronnen binnen Feyenoord zijn kritisch op de constructie. Geen enkele partij, dus ook de club zelf niet, zal ooit het stadion willen overnemen als deze afspraken doorlopen. Het bestuur van Stadion Feijenoord wil de gemaakte afspraken uiteraard overeind houden.

Het bestuur van De Kuip wil in de komende tien jaar samen met Feyenoord stapje voor stapje investeringen aan het onderkomen gaan uitvoeren. Dat betekent geen grootschalige directe investering, maar een meerjarenplan. Dan moeten eerst beide partijen snel nader tot elkaar komen. De tijd zal leren of het zover komt.